آیا رسیدن به قله هوش مصنوعی ضرورت دارد؟ - افق اقتصادی

به گزارش خبرگزاری اقتصادایران ، سومین جلسه از سلسله‌نشست‌های «علوم انسانی و فضای مجازی» عصر شنبه ۲۰ آبان با سخنرانی روح‌الله رحمانی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و از مدیران اسبق شرکت‌های مایکروسافت و آمازون در پژوهشگاه فضای مجازی برگزار شد. در این جلسه به این موضوع پرداخته شد که «آیا رسیدن به قله هوش مصنوعی ضرورتی دارد؟»

رحمانی در این نشست با بیان اینکه هوش مصنوعی، فناوری نیست که بگوییم انجام شده و به پایان رسیده است، گفت: هوش مصنوعی در میانه راه است. ممکن است حس کنیم پیشرفت‌های زیادی در حوزه هوش مصنوعی رخ داده است، اما نسبت به آنچه در آینده خواهیم دید، پیشرفت محسوب نمی‌شود. آنچه تاکنون انجام شده است را می‌توان هوش مصنوعی غارنشین‌ها دانست که این فقط مربوط به ایران نیست و در سایر کشورها نیز همینطور است.

وی افزود: این خبر خوبی است که هر جامعه‌ای می‌تواند آینده هوش مصنوعی را به دست آورد. ما فرمایشی از مقام معظم رهبری داریم که ایران باید در زمینه هوش مصنوعی جزء ۱۰ کشور برتر دنیا باشد. این مسئله کاملاً شدنی است، اما باید فکر کنیم که شرایط امروز هوش مصنوعی چگونه است و چطور می‌توان از آن بهره‌برداری کرد.

رحمانی تأکید کرد: باید به این واقعیت باور داشته باشیم و بدانیم که هوش مصنوعی امروز، هنوز چندان پیشرفته نشده است؛ چرا که اگر تکنولوژی و علم را ۲۷ بخش داشته باشد، فقط دو بخش آن کشف شده است، یعنی ۹۳ درصد از تکنولوژی کشف نشده و در جای دیگری است و به روش دیگری به دست می‌آید.

وی با بیان اینکه من در دل تکنولوژی در مایکروسافت بودم و شرط حضور در آنجا این بود که باید بهتر از آنچه داریم را می‌ساختیم. گفت: من با وجود اینکه انتهای تکنولوژی را لمس کردم، اما در آنجا افسرده شدم و به همین دلیل به ایران و شهر امام رضا(ع) مهاجرت کردم.

رحمانی ادامه داد: از زوایای گوناگون از جمله اقتصاد، آموزش و پرورش، دانشگاه، فلسفه و غیره می‌توان به هوش مصنوعی پرداخت. در واقع هوش مصنوعی سه حوزه دارد که باید با هم همراه باشند تا موفقیت حاصل شود و آن سه شامل تفکرات و ریاضیات هوش مصنوعی، پالایش حجم داده و سخت‌افزارها می‌شود. در اولین حوزه در کشورمان مقاله‌های بسیاری در حال انتشار است که روز به روز پیشرفته‌تر می‌شود. در حوزه بیگ دیتا در ۵ سال اخیر پیشرفت‌های خوبی به ویژه فروشگاه‌های آنلاین، تاکسی‌های اینترنتی و غیره داشته‌ایم که بیش از ۱۰ میلیون کاربر دارند اما در حوزه دیتا سنتر ورود خوبی نداشته‌ایم.

وی تصریح کرد: یک ان پی یو(NPU) در هوش مصنوعی می‌تواند سرعت را تا بیش از ۵۰ برابر افزایش دهد. این تکنولوژی بسیار مهم است، چون ورژن کوچک‌تر آن اینترنت اشیا است که در کشاورزی، سلامت و مواردی دیگر کاربرد داشته و اهمیت کلیدی دارد.

رحمانی به استراتژی ملی در حوزه هوش مصنوعی اشاره کرد و گفت: کشورهایی در دنیا هستند که می‌گویند در رابطه با هوش مصنوعی استراتژی ملی دارند. استراتژی ملی طوری نیست که بتوان آن را کپی‌برداری کرد، بلکه باید بومی باشد. مثلاً در آمریکا تأکیدشان بر بخش خصوصی است. در آلمان تمرکزشان بر صنعت نسل چهارم است و نقطه کلیدی اینجاست که چرا روی کارخانه‌ها تمرکز کردند، چون آلمان ۳۰۰ سال است که در زمینه ساختن کارخانه برتری دارد در ژاپن هم تمرکز مشابه آلمان است، اما تمرکز بیشترش نسبت به شرایط کشور، روی سالمندها است، چرا که جامعه آن‌ها پیرتر می‌شود و هوش مصنوعی را برای سالمندها می‌خواهند.

وی در ادامه بیان کرد: هوش مصنوعی که در استراتژی ملی انتخاب می‌شود، باید با ارزش‌های جامعه همخوانی داشته باشد. یعنی وقتی در ژاپن یک سالمند با یک عروسک هوش مصنوعی صحبت می‌کند، نباید همین موضوع را برای سالمندان خودمان کپی کنیم. چون این برخورد، بومی کشورمان نیست. در واقع باید از همه جای دنیا یاد بگیریم و در نهایت کار برتر را انجام دهیم.

رحمانی، ویژگی‌های استراتژی ملی را برشمرد و گفت: اگر استراتژی ملی بخواهد موفق باشد، باید چند خصوصیت داشته باشد، اول اینکه با ارزش‌های آن کشور هماهنگ باشد، بتوان چرخه اقتصاد و چرخه پژوهش ایجاد کرد و قوانین و سیاست‌های این حوزه نیز باید شفاف باشد. یکی از مواردی که ژاپنی‌ها توانستند در حوزه هوش مصنوعی موفق باشند، خودروهای خودران است. اگر ما همه این ویژگی‌ها را در استراتژی ملی داشته باشیم و فقط قانون شفاف را نداشته باشیم، موفق نخواهیم شد. هر سال ۳۰ هزار نفر در ایران بر اثر تصادف کشته می‌شوند که آمار بالایی است، اگر شما هوش مصنوعی را پیاده کنید و آمار تصادف را از ۳۰ هزار به ۳هزار نفر برسانید، چه اتفاقی می‌افتد؟ مدیران عامل شرکتی که این خودرو را ساخته‌اند، به زندان می‌روند، چون خواهند گفت، ۳هزار نفر را کشته‌اید؟ چون ماشین خودران و هوش مصنوعی مقصر می‌شود بنابراین قوانینی که در این زمینه وضع می‌شود، باید شفاف باشد.

مدیر سابق شرکت مایکروسافت در ادامه گفت: خوشبختانه در چند حوزه در ایران از جمله سلامت این خصوصیت‌ها را داریم. کشورمان در حوزه سلامت و پزشکی پیشرفت‌های خوبی داشته است و اکنون در ایران کیفیت پزشکی بالایی داریم و توریسم پزشکی در ایران در سطح خوبی قرار دارد و قوانین در حوزه سلامت شفاف است. البته اگر در حوزه جراحی بخواهیم از هوش مصنوعی استفاده کنیم، ریسک بالایی دارد، اما در تشخیص و درمان می‌تواند نقش مهم و مؤثری داشته باشد. 

وی ادامه داد: ایران در زمینه کشاورزی و صنایع غذایی، پتروشیمی، فرهنگ، دین و  غیره نیز بسیار پیشرفته است و می‌توانیم بهتر از این هم شویم. بنابراین خبر خوب این است که حوزه‌های مختلفی داریم که می‌تواند استراتژی ملی ما را تعیین کند اما در این راستا چند گام کلیدی وجود دارد از جمله اینکه باید مدیران ارشد سازمان متناسب با هوش مصنوعی تربیت شوند، اهداف جزئی‌تر داشته باشیم و به سمت داده‌محوری حرکت کنیم. جایی که نیاز است، نیروهای مورد نیاز در هوش مصنوعی استخدام شود و هچنین ابزارهای مورد نیاز آن را برای بهره‌برداری مناسب داشته باشیم.