نظام آموزشی کشور، در سال های اخیر با چالش‌های گوناگونی در تأمین نیروی انسانی روبرو بوده است. یکی از این چالش‌ها، کمبود معلم است که به دلیل کاهش جذب دانشجویان معلم و افزایش تعداد دانش‌آموزان به یک بحران جدی تبدیل شده است.
علی فرهادی، سخنگوی وزارت آموزش و پرورش، در جدیدترین اظهارات خود به تهیه سند جامع نیروی انسانی این وزارتخانه اشاره کرد و اعلام نمود که این سند در حال بهبود و ارتقا است. هدف از اجرای این سند، رفع مشکل کمبود یا مازاد نیروی انسانی در مناطق مختلف کشور میباشد.
با وجود چالش‌های گذشته، فرهادی خبر داد که امسال تمامی کلاس‌های درس دارای معلم هستند و کمبودها با تدریس معلمان شاغل و بازنشسته جبران شده است. در این راستا، توجه به روندهای جمعیتی و نیازهای آینده در جذب معلم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا از بروز مشکلات جدید جلوگیری شود.
وی در خصوص کمبود معلم در مهر ۱۴۰۳ گفت: اوج این کمبود در مهر ۱۴۰۲ با ۲۰۳ هزار معلم بود و امسال تمامی کلاس‌ها بدون معلم نمانده‌اند.
فرهادی علت این کمبود را به دوره‌های بین سال‌های ۹۲ تا ۹۶ مرتبط دانست؛ در این سال‌ها تنها راه ورود به شغل معلمی از طریق دانشگاه‌های فرهنگیان و شهید رجایی بود، اما جمعیت دانشجو معلمان از ۲۵ هزار نفر به ۳ هزار نفر کاهش یافت.
وی افزود: در کنار کاهش جذب معلم، جمعیت دانش‌آموزان نیز از ۱۲.۷ میلیون نفر در سال ۱۳۹۲ به ۱۷ میلیون نفر در مهر ۱۴۰۳ افزایش یافت و تعداد معلمان بازنشسته نیز بالا رفت؛ به عنوان مثال، مهر سال گذشته، ۷۲ هزار معلم بازنشسته شدند. این عوامل منجر به کمبود معلم شدند.
فرهادی تأکید کرد که امسال تمام کلاس‌های درس دارای معلم هستند و کمبودها با تدریس اضافه معلمان شاغل و بازنشسته جبران شده است.
سخنگوی وزارت آموزش و پرورش درباره استخدام معلمان غیررسمی هشدار داد و گفت: ورود به آموزش و پرورش باید طبق قانون و از طریق دانشگاه فرهنگیان یا استخدام رسمی باشد. هرگونه ورود معلم خارج از این دو روش، منجر به استخدام رسمی افراد نخواهد شد و ممکن است در مقطعی به کار این گروه از معلمان غیررسمی نیاز باشد، اما پس از مدتی به آن‌ها نیازی نخواهد بود. همچنین در آزمون استخدامی مشکلاتی وجود دارد؛ به عنوان مثال، فردی از شهر دیگر معلمی در تهران را انتخاب می‌کند، اما پس از قبولی در آزمون، انتظار دارد که به شهر خودش منتقل شود.
فرهادی به کاهش جمعیت دانش‌آموزی در سال‌های آینده اشاره و تأکید کرد که باید در جذب معلم احتیاط کرد تا از بروز مشکل مازاد معلم در آینده جلوگیری شود.
وی گفت: در حال حاضر ۱۱۲ هزار مدرسه دولتی در کشور وجود دارد که ۵۰ درصد آن‌ها کمتر از ۴۰ دانش‌آموز دارند و همچنین ۱۳۰۰ مدرسه در کشور کمتر از ۵ دانش‌آموز دارند. این وضعیت نشان می‌دهد که عدالت آموزشی در نقاط محروم از لحاظ پوشش تحصیلی در وضعیت مطلوبی قرار دارد؛ البته ممکن است نتوانسته باشیم کیفیت لازم را در مدارس ایجاد کنیم.
فرهادی اضافه کرد: سهم آموزش و پرورش از بودجه عمومی دولت هم‌اکنون ۱۰ درصد است که این بودجه برای پرداخت حقوق معلمان اختصاص دارد. بنابراین، سهم بودجه باید به ۱۵ درصد برسد تا بتوانیم بخشی از آن را به بهبود کیفیت اختصاص دهیم.
