سازمانها و نهادهای مختلف دولتی از شیوههای گوناگونی برای جذب نیرو استفاده میکنند. وزارت آموزش و پرورش یکی از وزارتخانههایی است که از طریق آزمون سراسری و آزمونهای استخدامی خاص، نیروهای خود را جذب مینماید. دو دانشگاه بزرگ مسئول آموزش نیروی کار مورد نیاز این وزارتخانه هستند. در این گزارش به معرفی دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی می پردازیم.
با توجه به این که شغل دبیری و معلمی از جمله مشاغلی هستند که نیاز به استعداد و دانش زیاد و تخصصی دارند؛ برای تربیت نیروی متخصص در کشورمان؛ دو دانشگاه در کشور تاسیس شده که به کمک نظام آموزشی بیاید. وزارت آموزش و پرورش به کمک وزارت علوم و سازمان سنجش نیروی مورد نیاز خود را از دو طریق جذب می کند. یکی از طریق آزمون سراسری؛ که افراد پذیرفته شده به عنوان دانشجو معلم یا سرباز معلم در این دو دانشگاه به یادگیری تخصصی می پردازند.
و راه دیگر جذب نیرو برای آموزش و پرورش، جذب نیرو از طریق برگزاری آزمون های استخدامی آموزش و پرورش است که در نتیجه آن هم افراد باید دوره های تخصصی را برای ورود به فضای آموزشی و مدرسه بگذرانند.
دانشگاه فرهنگیان
دانشگاه فرهنگیان در واقع همان دانشگاه های تربیت دبیر گذشته هستند که همگی با یکدیگر جمع شدند و همگی نام دانشگاه فرهنگیان را به خود گرفتند. دانشگاه های تربیت دبیر؛ محلی برای تامین، تربیت؛ و توانمندسازی معلمان و نیروی انسانی مورد نیاز فرهنگیان بود. در سال ۱۳۹۰ کلیه دانشگاه های تربیت دبیر کشور با یکدیگر تجمیع شده و با نام دانشگاه فرهنگیان به فعالیت آموزشی خود پرداختند.
رشته های دانشگاه فرهنگیان شامل دبیری الهیات و معارف اسلامی، علوم تربیتی، علوم ورزشی، راهنمایی و مشاوره، دبیری زبان انگلیسی، آموزش زبان و ادبیات فارسی، دبیری علوم اجتماعی، دبیری شیمی، دبیری زبان و ادبیات عرب، دبیری ریاضی، دبیری فیزیک، دبیری تاریخ، دبیری تربیت بدنی، دبیری جغرافیا، دبیری زیست شناسی، ارتباط تصویری و… می باشد.
این دانشگاه به منظور تامین نیروی مورد نیاز خود؛ اقدام به ساخت واحد پردیس دانشگاهی کرده است.
دانشگاه ها علاوه بر واحد های روزانه که رایگان هستند؛ واحد های شبانه دارند. منظور از واحدهای شبانه تحصیل در شب نیست بلکه تحصیل مثل دانشجویان به صورت روزانه؛ ولی با پرداخت شهریه است. علاوه بر این موارد نوع سومی هم وجود دارد که به آن واحد پردیس دانشگاهی می گویند. مهمترین فرق واحد پردیس و شبانه این است که در جاهایی خارج از دانشگاه اصلی است و در قبال دریافت هر خدماتی و یا استفاده از هر امکاناتی؛ ملزم به پرداخت هزینه هستید.
دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تنها بازمانده دانشگاه های تربیت دبیر کشور است که به فعالیت آموزشی خود ادامه می دهد و نیروی انسانی مورد نیاز را آموزش و پرورش را تامین می کند.
این دانشگاه در سال ۱۳۵۹ به منظور تامین نیروی متخصص آموزشی تاسیس شد. دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی؛ مثل دانشگاه های دولتی دیگر دارای امکانات و ظرفیت های فرهنگی و اجتماعی است و دانشجویان پذیرفته شده پس از طی مراحل ادارای و بارگذاری مدارک، می توانند به تحصیل بپردازند. رشته های آموزشی این دانشگاه شامل مهندسی مکانیک؛ مهندسی کامپیوتر؛ شیمی محض؛ علوم ورزشی؛ ارتباط تصویری؛ آموزش زبان انگلیسی و غیره می شود.
تفاوت دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
در ابتدا، میتوان تفاوتهای اصلی دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی را در رشتهها و دانشکدههای این دو مؤسسه آموزشی مشاهده کرد.
دانشگاه فرهنگیان بیشتر بر روی رشتههای علوم انسانی و هنر تمرکز دارد، در حالی که دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی عمدتاً در زمینههای فنی مهندسی و فنی حرفهای به جذب دانشجو میپردازد.
تفاوت دیگر این دو دانشگاه به هدف از جذب دانشجو مربوط میشود. دانشگاه فرهنگیان تنها بر تربیت نیروی انسانی مورد نیاز در نظام آموزش و پرورش تمرکز دارد، در حالی که دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی علاوه بر تربیت نیرو، به جذب دانشجویان نیز توجه دارد.
یکی از اصلیترین تفاوتهای دانشگاه فرهنگیان با تربیت دبیر شهید رجایی، امکانات ویژهای است که دانشگاه فرهنگیان برای دانشجویان خود فراهم میکند و همچنین استخدام تقریباً تضمینشده فارغالتحصیلان این دانشگاه در هر دو دانشگاه، دانشجویان پس از پایان تحصیلات خود موظف به انجام تعهد کاری به مدت دو برابر زمان تحصیل هستند.
میتوان گفت که در اکثر واحدهای تربیت دبیر مدرسه رجایی، مسئله تفکیک جنسیتی وجود ندارد؛ به این معنا که دانشجویان دختر و پسر در کلاسهای درسی مشترک تحصیل میکنند. همچنین، دانشجویان دختر نیازی به پوشیدن چادر ندارند و میتوانند از آن استفاده نکنند. اما در دانشگاه فرهنگیان، تفکیک جنسیتی بهطور مشخص وجود دارد، بهطوری که کلاسها و دانشکدههای دانشجویان دختر و پسر جدا از هم هستند. در برخی از پردیسهای دانشگاه فرهنگیان، دانشجویان دختر ملزم به رعایت حجاب برتر، یعنی پوشیدن چادر، هستند.
با این حال، در برخی دیگر از پردیسهای دانشگاه فرهنگیان، الزامی برای پوشیدن چادر برای دانشجویان دختر وجود ندارد، اما رعایت پوشش ساده برای هر دو گروه دانشجویان دختر و پسر مورد توجه قرار گرفته است. منظور از پوشش ساده، لباسهای ساده و با وقار (از نظر رنگ و طرح) است که با شغل معلمی سازگار باشد.
دانشجویان دانشگاه شهید رجایی پس از پایان تحصیلات خود به هنرستانها وارد میشوند و در آنجا مشغول به کار خواهند شد. در مقابل، فارغالتحصیلان دانشگاه فرهنگیان پس از اتمام تحصیلات، به دبیرستانهای دوره اول و دوم و همچنین دبستانها راه پیدا میکنند. محل استخدام هر دانشجوی فارغالتحصیل از دانشگاه فرهنگیان بر اساس رشته تحصیلیاش تعیین میشود؛ به عنوان مثال، فارغالتحصیلان رشته آموزش ابتدایی در مدارس ابتدایی مشغول به کار خواهند شد.