شیر طلایی را چه کسی رام کرد؟ / لیست برندگان جایزه ونیز - افق اقتصادی

هشتادمین دوره جشنواره فیلم ونیز به پایان رسید و هیئت‌داوران مسابقه امسال به سرپرستی فیلم‌ساز آمریکایی، دیمین شازل، جایزه بهترین فیلم را به «Poor Things» ساخته یورگوس لانتیموس اهدا کردند.

فیلم خیره‌کننده «Green Border» جایزه ویژه هیئت‌داوران را در بخش اصلی به خود اختصاص داد. «Poor Things» با میانگین امتیاز ۴.۲۴/۵ بالاترین امتیاز مسابقه را داشت و پس‌ازآن «Evil Does Not Exist» با امتیاز (۳.۸۰/۵) و «Agnieszka Holland’s Green Border» با امتیاز (۳.۷۶/۵) قرار گرفتند.

لانتیموس، به‌عنوان برجسته‌ترین نماینده موج عجیب یونانی در نظر گرفته می‌شود، او در  اقتباسی از رمان «فرقه‌آلاسدیر گری» در سال ۱۹۹۲ فیلمی را کارگردانی کرد. تسلط همیشگی این کارگردان بر لحن است، مانند فیلم‌نامه خنده‌دار تونی مک نامارا، که بسیار هم لذت‌بخش است. او فیلم‌هایش ترکیبی از همه‌چیز است، لایه‌ای، سرگرم‌کننده، گیج‌کننده و… همه‌چیز را دارد و به نظر می‌رسد که این‌یک برد حسابی برای لانتیموس است و شایستگی آن را نیز دارد.

با توجه به اینکه این جشنواره کمی قابلیت پیش‌بینی برای نامزدهای اسکار را نیز دارد، می‌توان انتظار داشت که فیلم «Poor Things» در کنار اوپنهایمر، باربی و قاتلان گل ماه – که در اوایل امسال به نمایش درآمد، پیشتاز اسکار باشند. برده شدن اما استون، بازیگر نقش اول نیز، کاملاً در مسابقات آینده پیش‌بینی می‌شود.

جایزه دوم به «Evil Does Not Exist» اثر Ryûsuke Hamaguchi رسید. این فیلم‌ساز ژاپنی در سال ۲۰۲۱ با فیلم« Drive My Car» حسابی در عرصه بین الملل درخشید، حالا کارگردان موفق ژاپن، با فیلم جدیدش، یعنی شیطان وجود ندارد، همه را شگفت‌زده کرد. از جایی دور بیرون آمد و مستقیماً وارد مسابقه ونیز شد. اما چه کسی در مقابل این فیلم می‌خواهد اعتراضی کند؟

این فیلم درباره پدر و دختری است که در دهکده‌ای کوچک در نزدیکی توکیو زندگی می‌کنند. یک روز، اهالی روستا از طرحی برای ساخت یک سایت آگاه می‌شوند، پروژه‌ای که تأثیر منفی بر تأمین آب محلی خواهد داشت و تعادل آن را به خطر می‌اندازد، ساده به نظر می‌رسد اما جذابیتش در همین سادگی است. تمثیل معمایی و کنایه‌آمیز هاماگوچی پاسخ آسانی ندارد و فروش بسیار سخت‌تری نسبت به فیلم‌های قبلی او دارد. بااین‌حال، شیطان وجود ندارد، یک فیلم انتقام جویانه آرام است که حتماً باید تماشا شود و شایسته تجلیل است.

جایزه ویژه هیئت‌داوران به «Green Border» (مرز سبز) رسید. بسیاری معتقدند که این فیلم به آنچه حقش بود، نرسید، بااین‌حال، جایزه ویژه هیئت‌داوران هم بسیار پراهمیت است و یک قدردانی بزرگ به‌حساب می‌آید. هالند هنگام دریافت جایزه با اشاره به چالش‌های فیلم‌برداری این اثر منحصربه‌فرد گفت: “این‌یک مبارزه بود اما یک وظیفه نیز بود.” «مرز سبز» یکی از فیلم‌های مطرح جشنواره ونیز بود. این طرح به بحران مهاجرت در مرز لهستان و بلاروس در دو سال گذشته می‌پردازد و اتهامی واضح از ادامه بحران اتحادیه اروپا است و همچنین به یادآوری این موضوع می‌پردازد که هنوز هم بسیاری از افراد در مرزهای اروپا می‌میرند؛ مهاجرانی که از خاورمیانه و آفریقا آمده‌اند در یک بن‌بست ژئوپلیتیکی گرفتار شدند، این فیلم شیوه‌ای انتقادی دارد به سرویس‌های امنیتی لهستان و به عقب راندن مهاجرانی که توسط بلاروس، متحد روسیه به سمت مرز کشیده شده بودند؛ بعد از دیدن این فیلم سوالاتی حیاتی درباره مسئولیت جمعی و انفعال افراد در ذهن مخاطب ایجاد می‌شود.

هالند در مراسم اهدای جوایز در یک سخنرانی تکان‌دهنده گفت: “ما این جایزه را به فعالان تقدیم می‌کنیم.” «مرز سبز» که توسط هالند، گابریلا لازارکیویکز-سیچکو و ماسیج پیسوک نوشته‌شده است، بر اساس تحقیقات دقیق، ازجمله مصاحبه با پناهندگان، مرزبانان و فعالان است، اهمیت این فیلم جایی آشکار می‌شود که به آن لقب “تبلیغات رایش سوم” را داده‌اند؛ در رایش سوم، آلمانی‌ها فیلم‌های تبلیغاتی زیادی تولید کردند که در آن لهستانی‌ها را راهزن و قاتل نشان می‌دادند.

جایزه بهترین کارگردانی به چه کسی رسید؟

با توجه به اینکه بسیاری انتظار داشتند بردلی کوپر یا برتراند بونلو برنده شوند، به طرز شگفت‌انگیزی شیر طلایی به ماتئو گارونه، فیلم‌ساز ایتالیایی برای فیلم «Memory» رسید. این فیلم داستان سفر سیدو و موسی، دو مرد جوان است که داکار را ترک می‌کنند تا راهی اروپا شوند. این‌یک اودیسه معاصر از خطرات صحرا، وحشت مراکز بازداشت در لیبی و خطرات دریا است. این فیلم نیز  مانند مرز سبز، به موضوع مهاجرت و پیگیری رویای اروپا می‌پردازد، یعنی واقعیت تلخ آن. فیلم گارونه در مقایسه با تصاویری که ما عادت کرده‌ایم از منظر غربی ببینیم، کاملاً تضاد دارد و تصویری معکوس ارائه می‌کند، این فیلم رسالتش این است که صدای افراد بی‌صدا شود.

این فیلم با امتیاز ۳.۶۲/۵ محبوبیت خود را در بین مطبوعات ایتالیایی و بین‌المللی نشان داد و آن را در رتبه چهارم بهترین فیلم‌های مسابقه قرارداد. ستاره اصلی این فیلم، یعنی سیدو سار برنده جایزه مارچلو ماسترویانی برای بهترین استعداد جدید شد.

اما مهم‌ترین دستاورد این فیلم برنده شدن پیتر سارسگارد برای بازی بی‌نقص خود در این فیلم بود. او در اینجا نقش سائول را بازی می‌کند، مردی که از زوال عقل رنج می‌برد؛ سارسگارد تصویری عمیقاً تکان‌دهنده از مردی مهربان ارائه می‌دهد که در معرض بیماری است و هیچ کنترلی بر آن ندارد. این هنرپیشه آمریکایی به «تجربه مشترک که از مقدسات جامعه است» در رابطه با سینما اشاره کرد و اعتصابات جاری هالیوود را بررسی کرده است. او به‌طور خاص به تهدید هوش مصنوعی اشاره کرد و گفت که “یک بازیگر یک شخص است، یک نویسنده یک شخص است و ما در معرض خطر بزرگی هستیم”. جسیکا چستین و پیتر سارسگارد هر دو در فیلم «حافظه» درخشیدند، این فیلم به موضوعات سوءاستفاده جنسی، زوال عقل، انکار و پویایی خانواده نیز می‌پردازد و می‌توان گفت که از بهترین فیلم‌های انتقادی به شمار می‌آید.

کیلی اسپانی هم توانست که برنده بهترین بازیگر زن برای فیلم «پریسیلا» سوفیا کاپولا شود، این فیلم اقتباسی حساس و جذاب از خاطرات پریسیلا پریسلی در سال ۱۹۸۵ به نام «الویس و من» بود، برنده شدن او به‌هیچ‌عنوان در ونیز قابل پیش‌بینی نبود اما همین غیرقابل‌پیش‌بینی بودن هیئت‌داوران باعث شد تا او شیر طلایی را به خانه ببرد.

کدام فیلم‌ها دست خالی مراسم را ترک کردند؟

نکته جالب توجه مسابقه امسال حضور فیلم‌هایی است که با تشویق قابل توجه حضار و منتقدان مواجه شدند، اما در عمل چندان مورد توجه هیئت داوران این جشنواره قرار نگرفت و درنهایت دست خالی مراسم را ترک کردند. از جمله این آثار سینمایی می‌توان به فیلم‌هایی همچون آدمکش (The Killer) اثر تحسین شده دیوید فینچر، فِراری (Ferrari) فیلمی به کارگردانی مایکل مان و همچنین فیلم  استاد (Maestro) به کارگردانی بردلی کوپر اشاره کرد.

لیست کامل برندگان این شب پرستاره را می‌توانید در قسمت زیر مشاهده کنید:

• جایزه بهترین بازیگر جوان جشنواره ونیز امسال در بخش اصلی به «سیدو سار» بازیگر فیلم «Me Captain»   رسید.
• جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره در بخش افق‌ها به مارگریتا رسا د فرانسیسکو اهدا شد. او به خاطر بازی در فیلم «El Paraiso» موفق به دریافت این جایزه شد.
• جایزه بهترین بازیگر مرد جشنواره در بخش افق‌ها هم به «ترگل بلد- اردینی»، بازیگر فیلم «City of Wind» رسید. لازم به ذکر است بخش افق‌ها متفاوت از بخش اصلی یا مسابقه جشنواره فیلم ونیز است.
• جایزه بهترین فیلمنامه جشنواره ونیز دربخش افق‌ها به فیلم «El Paraiso» اهدا شد.
• جایزه بهترین فیلم جشنواره در بخش افق‌ها هم به فیلم «Explanation for Everything» از کشور مجارستان اهدا شد.
• جایزه بهترین کارگردانی جشنواره ونیز در بخش افق‌ها به «میکا گوستافسون» برای کارگردانی فیلم «Paradise is Burning» داده شد.
• جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره ونیز در بخش افق‌ها به فیلم «An Endless Sunday» داده شد.
• جایزه بهترین فیلم کوتاه جشنواره در بخش افق‌ها هم به فیلم «یک سفر کوتاه» (A Short Trip) اهدا شد.
• جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره ونیز در بخش اصلی به «کیلی اسپینی» تعلق گرفت که در فیلم پریسیلا به کارگردانی سوفیا کاپولا در نقش همسر ستاره موسیقی الویس پریسلی حضور داشت.
• جایزه بهترین بازیگر مرد جشنواره ونیز امسال در بخش اصلی به «پیتر سارسگارد» برای بازی در فیلم «Memory» تعلق گرفت. او دراین فیلم با جسیکا چستین همبازی بود.
• جایزه بهترین فیلمنامه جشنواره ونیز امسال در بخش اصلی به گیرمو کالدرون و پابلو لارین برای فیلم «El Conde» رسید.
• جایزه بهترین کارگردانی جشنواره ونیز در بخش اصلی به متیو گرون برای فیلم «Captain/Io Capitano» اهدا شد.
• جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره ونیز در بخش اصلی به فیلم مرز سبز «Green Borde» اهدا شد. همچنین جایزه بزرگ این هیئت در بخش اصلی هم به فیلم شیطان وجود ندارد «Evil Does Not Exist» از کشور ژاپن رسید.