رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی گفت: عناوین دروس از دهه ۸۰ تغییری نداشته است و در ۶ ماهه دوم امسال عناوین دروس دوره ابتدایی تغییر خواهد کرد.
حجت‌الاسلام علی لطیفی؛ رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در نشست خبری با رسانه‌ها، اظهار کرد: سند تحول سال ۱۳۹۰ تصویب شد و سند برنامه درسی ملی نیز تصویب شد و سازمان پژوهش باید آماده تولید محتوای متناسب با انتظارات تحولی می‌شد اما با اجرای نظام ۶.۳.۳. وزارت آموزش و پرورش بدون زمان کافی درگیر تأمین معلمان پایه ششم شد و سازمان پژوهش نیز در زمان محدود باید کتاب درسی تولید می‌کرد آن هم بدون داشتن طراحی مناسب و کافی.
وی افزود: در سال‌های بعد از آن نیز سازمان پژوهش درگیر فرایند جدی تولید کتاب درسی شد بدون نقشه جامع و یکپارچه برای آن و حتی در سال‌های ۹۱ تا ۹۸ کاری جز اصلاح جزئی کتب‌های درسی سال‌های قبل و ارائه آن به عنوان کتاب جدی نتوانست انجام دهد و این اقدامات با عنوان همسوسازی با اسناد تحولی نام‌گذاری شد.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی بیان کرد: آموزش معلمان و انسجام کتابهای درسی انجام نشد و کتابهای تولید شده بدون اجرای آزمایشی به صورت سراسری و حتی بدون آموزش معلمان تدریس می‌شدند.
لطیفی گفت: معلمان در دوره‌ای که کتابهای نونگاشت وارد مدارس شدند، نگرش آنها متناسب با اهداف تولید تغییر نکرد و این فرایند دشوار در سال ۹۷ به پایان رسید و در ابتدای سال ۱۴۰۱نقشه راهی را طراحی کردیم که اگر بخواهیم در برنامه درسی مدارس تحول ایجاد کنیم باید چه اقداماتی انجام شود و به پرسش‌هایی که از سال ۹۰مطرح بود پاسخ دادیم.
وی ادامه داد: یکی از پرسش‌ها تولید محتوای آموزشی متناسب با نیازهای دانشآموزان است و بخشی از محتوا ناظر به توانمندی مورد نیاز دانشآموزان باشد و چرا هنوز به برخی دروس مانند ریاضی و فیزیک متمرکز هستیم. سوال دیگر این بود که سازمان پژوهش تا چه زمانی می‌خواهد تولیدکننده محتوا باشد و محتوای یکسان برای تمام کشور تولید شود، آیا قرار نیست از ظرفیت بیرونی استفاده شود و آیا نمی‌توان بخشی از مطالب درسی را به صورت غیر مکتوب و چند رسانه‌ای ارائه کرد.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی همچنین گفت: برای پاسخ به این پرسش‌ها در بازه زمانی معقول نقشه راه اجرایی سازی برنامه درسی ملی در سطح مدرسه طراحی شد، معتقدیم باید به مدرسه برگشت و آن را احیا کرد.
لطیفی افزود: سه خدمت باید به مدرسه ارائه دهیم، نخست: راهنمای عمل برنامه درسی ملی در سطح مدرسه ارائه دهیم در طول این سال‌ها به معلم فقط کتاب دادیم، در راهنمای عمل برنامه درسی ملی به مدرسه می‌گوییم اگر مدیر مدرسه ابتدایی هستید باید بدانید در دوره ابتدایی این اتفاقات رخ بدهد.
وی مطرح کرد: اهداف و رویکردهای هر دوره تحصیلی متفاوت است و ابتدا باید به مدرسه تصویری از برنامه درسی بدهیم تا بداند اهداف مدنظر هر دوره تحصیلی چیست.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی بیان کرد: مأموریت دوم این است که دست معلم از منابع آموزشی متنوع پر شود و کتاب درسی یکی از منابع آموزشی است، تحقق اهداف مهارتی در قالب کتاب دشوار است و با طراحی اردو، بازی و موقعیت یادگیری متفاوت اتفاق می‌افتد.
لطیفی با اشاره به اینکه سازمان باید از ظرفیت سایر تولید کننده‌ها و معلمان برای استفاده از منابع آموزشی مختلف استفاده کند، گفت: البته به دنبال رهاسازی هم نیستیم بلکه شرایط را برای استافده از سایر ظرفیت‌ها فراهم می‌کنیم.
وی ادامه داد: ماموریت سوم ارائه خدمات پشتیبان علمی به مدرسه است، در دوره گذشته تجربه‌های شکست خورده از کتابهای تحولی داشتیم که توسط معلمان به خوبی فهم نشد و همراستا با تولید کتاب جدید، معلمان را آموزش ندادیم بنابراین به دنبال توانمندکردن و توجیه معلمان هستیم.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی با تاکید براینکه برای تحقق این سه هدف، برنامه راه با ۸گام تولید شد، ادامه داد: گام نخست نقشه راه، تدوین چارچوب انسجام بخش برنامه درسی است و نظام واره شایستگی‌های پایه و عمومی آموزش و پرورش تدوین شد و محتوای درسی صرفا بر پایه محتوایی همچون ریاضی و علوم نیست و بر ۴شایستگی هویت اسلامی و ایرانی؛ تفکر و تعقل با مواردی همچون تقویت روحیه کنجکاوی و اکتشاف به ویژه در دوره ابتدایی، تفکر و بینش، استدلال و خلاقیت؛ ارتباط مسئولانه موثر چرا که هم اکنون یکی از زمینه‌های ضعف جدی دانشآموزان توان برقرای ارتباط مناسب است و خودسازی و مدیریت خود تمرکز داریم.
لطیفی ادامه داد: یکی از نقص‌های سازمان در سال‌های گذشته این بود که مطالعات جدی درباره نیاز سنجی فرهنگی و تربیتی جامعه و اینکه با چه آسیب‌هایی مواجه هستیم و چه مهارتی مورد نیاز دانشآموزان است، انجام نشد. سال گذشته یک نیاز سنجی انجام داده و با ۴۰مرکز نامه‌نگاری کردیم و ۱۰۰مطالعه به دست ما رسید که با تحلیل آنها به مجمو‌عه‌ای از مفاهیم رسیدیم که تدوین آنها برای دانشآموزان ضروری است.
وی گفت: در گام دوم، راه نمای برنامه درسی حوزه‌های تربیت و یادگیری را اصلاح خواهیم کرد هم‌اکنون در برنامه درسی ملی ۱۱حوزه یادگیری وجود دارد. در گام سوم، باز طراحی جدول عناوین دروس و توزیع زمان آموزش است، جدول عناوین دروس فعلی از دهه ۸۰تا به امروز تغییری نداشته است و یکی از اقدامات حداقل برای دوره ابتدایی اول و دوم که در ۶ ماهه دوم امسال به شورای عالی آموزش و پرورش ارائه می‌شود، تغییر عناوین دروس است.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی افزود: باز طراحی رشته‌های دوره متوسطه دوم نیز یکی دیگر از برنامه‌ها است و در حال بررسی هستیم که آیا باید رشته‌های شاخه نظری را تلفیق کرد؟ کارگروهی در سازمان پژوهش تشکیل شده و در حال بازنگری دوره متوسطه دوم هستیم و امیدواریم در نیمه دوم امسال پیش نویس اولیه آن فراهم شود و پس از آن از معلمان نظرسنجی کنیم. در گام‌های بعدی به سمت تولید بسته تربیت و یادگیری می‌رویم که شامل راهنمای معلم و محتوای چند رسانه‌ای برای دانشآموزان است و فقط بر روی کتاب درسی تاکید نداریم.
لطیفی بیان کرد: فرایندی را برای تولید بسته دوره ابتدایی در مهر ۱۴۰۳آغاز کردیم و از معلمان با تجربه برای دوره آموزشی دعوت کردیم و از توان آنها برای تولید محتوای بسته یادگیری استفاده خواهیم کرد. همچنین سامانه navarre.roshd.ir آماده دریافت نظرات دانشآموزان و معلمان در ارتباط با کتابهای درسی است
وی درباره بهسازی کتابهای درسی بیان کرد: موارد جدیدی از اسناد لانه جاسوسی در ۸عنوان کتاب و در قالب ۳۰سند اضافه شد. همچنین کتاب پیام آسمان پایه هفتم نونگاشت است که امسال در چند استان به صورت آزمایشی اجرا می‌شود همچنین کتاب کار و فناوری پایه ششم و هفتم نونگاشت بوده و اجرای آزمایشی دارند و بخشی از محتوای جدید به صورت چند رسانه‌ای است.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی درباره تأمین کاغذ کتابهای درسی گفت: در سال تحصیلی آینده کل فرایند تهیه کاغذ کتاب درسی از محل شرکت‌های داخلی خواهد بود و شرکت‌های داخلی قول داده‌اند تا پایان اسفند کاغذ مورد نیاز را تامین کنند براین اساس کتابهای درسی سال آینده به طور کامل با کاغذ داخلی تولید می‌شود.
لطیفی در ادامه در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره ورود منابع آموزشی مختلف به مدارس و نگرانی از ورود کاسبان کمک آموزشی عنوان کرد: با توجه به دسترسی به محتوای چند رسانه‌ای تجربه خوبی را داریم و اکنون در حال باز طراحی شبکه رشد هستیم تا معلمان به این منابع مختلف دسترسی داشته باشند و نگرانی‌ها از این موضوع نباید مانع اقدام شود.
وی عنوان کرد: تمرکز بر روی کتاب درسی کار درستی نیست و نمی‌توان تمام اهداف را با آن تأمین کرد و نیاز به کتاب راهنمای معلم حتی بیشتر از نیاز کتاب دانشآموزان است و سازمان به عنوان متصدی برنامه درسی ابتدا باید معلم را مخاطب قرار دهد و به او ابزارهایی بدهد که محتوا را به شکل مناسب به دانشآموزان ارائه دهد.
