امروزه تنها کافی است برای گوش دادن و داشتن یک آهنگ اراده کنید، درگذشته اما بههیچعنوان اینگونه نبوده است، اگر مشتاقید که درباره سیر تکامل دستگاههای پخشکننده موسیقی و مخترعین این دستگاهها بدانید، این مطلب را از دست ندهید.
امروزه برای داشتن یک آهنگ تنها به چند ثانیه زمان احتیاج دارید تا از آهنگی خوشتان بیاید، در گوگل آن را سرچ کنید، دانلود کنید و گوش بدهید، حتی میتوانید با ذخیره کردن آن نیز برای همیشه نگهش دارید. تمام اینها با فناوری مدرن اتفاق افتاده است و یافتن موسیقی دلخواهمان بسیار ساده شده است. تا حدی ساده که این روزها تصور دنیایی عاری از موسیقیهای ضبط شده برای بسیاری از ما دشوار است. بهخصوص این روزها که همه در همهجا مشغول گوش دادن به موسیقی هستند. موقع کار کردن، کتاب خواندن، ورزش، خرید و …
البته همیشه اینطور نبود. خیلی قبلتر از اینها لذت بردن از موسیقی و حتی نگهداری آن انرژی خیلی زیادی از شما میگرفت، در زمانی که مردم توانستند موسیقیها را بهصورت غیرزنده برای اولین بار گوش کنند بسیار متحیر شده بودند، در ابتدا این موسیقی برای قشر مرفه جامعه بود و کمتر کسانی بودند که توانایی داشتن دستگاههای پخش موسیقی را داشته باشند، چیزی شبیه به تلویزیون، همان اندازه که داشتن تلویزیون نشاندهنده رفاه یک خانواده بود، گرامافون نیز همینگونه بود.
برای اطلاعات بیشتر در مورد تاریخچه فناوری پخش موسیقی، به دهه ۱۸۰۰ برمیگردیم. یک مخترع فرانسوی بنام ادوارد لئون اسکات اولین دستگاه ضبط صدا را در ۱۸۰۰ ساخت. این دستگاه فونوتوگرافی بود، هرچند که یک دستگاه موسیقی نبود ولی زمینهسازی بود برای دیگر اختراعات در این زمینه شد.
ادیسون اولین مدل گرامافون را تا دسامبر همان سال به پایان رساند. اولین صدایی که تابهحال ضبط و پخش شد، اجرای ادیسون از “مری یک بره کوچک بود” بود، احتمالاً به این دلیل که فرزندان او در آن زمان ۵ و ۲ ساله بودند یک آهنگ کودکانه را انتخاب کرده بود. زمانی که این اختراع عملی شد، دنیا و مشخصا عرصه موسیقی شگفتزده شد. این اختراع به او کمک کرد تا لقب “مخترع عصر” را به دست آورد.
هرچند که ضبط صدا کیفیت پایینی داشت و فقط یکبار قابل پخش بود، اما بازهم نمیتوان این اختراع را کوچک جلوه داد و باید اعتراف کرد ادیسون انقلاب بزرگی در صنعت موسیقی ایجاد کرد. تمامی اختراعهای بعدی در عرصه موسیقی بهنوعی کاملکننده این دستگاه است.
در ادامه نگاهی به ۶ دستگاه مهم که در عرصه موسیقی تأثیرگذار بودند، میاندازیم.
۱. گرافوفون
الکساندر گراهام بل، مخترع تلفن، طراحی ادیسون را تغییر داد؛ البته نکته جالب این است که بل نه به موسیقی علاقه داشت و نه قصد اختراع دستگاهی در این زمینه داشت، این اختراع کاملا اتفاقی بود. در فکر آنها تنها این موضوع بود که از این ابزار برای ضبط مکالمات تلفنی استفاده کنند.
۲. گرامافون
در همین زمان بود که یک مخترع آلمانی-آمریکایی به نام امیل برلینر به سمت اختراع گرامافون رفت. در سال ۱۸۸۷، برلینر اولین دستگاه ضبط صدا را به ثبت رساند که از دیسکهای شیاردار و مسطح بهجای سیلندر استفاده میکرد.
برلینر دیسکهای مسطح را انتخاب کرد، زیرا بازتولید آنها سادهتر و کمهزینهتر بود و باعث میشد برای عموم قابلاستفاده باشد.
طولی نکشید که در دهه ۱۹۰۰، گرامافونهای انبوه برای عموم مردم تولید و آماده شدند.
۳. جعبه موسیقی
اطلاعاتی راجع به این موضوع که اولین جعبههای موسیقی چه زمانی ساخته شدند در دست نیست، بسیاری از کارشناسان معتقدند که این پخشکننده موسیقی اولیه قبل از دستگاههای شناختهشدهای که قبلاً در مورد آن صحبت کردیم وجود داشته است. بااینحال، برخلاف گرامافون، جعبههای موسیقی برای ضبط صدا طراحی نشده بودند. هنگامیکه گرامافون ادیسون بهطور گسترده شناخته شد، محبوبیت جعبه موسیقی کاهش یافت، اما فقط برای یک مدت کوتاه. زیرا همیشه ابزارهای نوستالژی جای خود را نگه میدارند، هنوز که هنوزه این دستگاهها برای بسیاری از عتیقهفروشیها و عاشقان موسیقی جذابیت دارد.
حالا کمی به سمت ابزارهای پیشرفتهتر برویم که اکثراً با آن آشنایی دارید.
۴. بوم باکس
بوم باکسها یکی دیگر از انواع پرکاربرد دستگاههای پخشکننده موسیقی قابلحمل بودند، اگرچه تفاوتهای زیادی با واکمنها یا رادیوهای ترانزیستوری داشتند. بهجای دستگاههای کوچک و جیبی، بوم باکس یک رادیو قابلحمل با باتری بزرگتر بود. جذابیت این پخشکنندههای موسیقی، بلندگوهای داخلی بود، آنقدر قدرت داشت که کل محله بتوانند در شنیدن آن با شما سهیم شوند.
در اواخر دهه ۷۰ و اواسط دهه ۹۰، بوم باکسها چیزی بیش از یک دستگاه موسیقی بودند – آنها به نماد مد جامعه شهری تبدیل شدند. بسیاری بر این باورند که بوم باکسها نقش مهمی در گسترش ژانر پاپ داشتند و این سبک از موسیقی دقیقا در همان زمان محبوبیت پیدا کرد.
۵. سی دی پلیر
لوحهای فشرده (CD) گام بعدی نوار کاست بود. در سال ۱۹۸۲، سونی اولین سی دی پلیر را منتشر کرد که بانام Sony CDP-101 شناخته میشود.
هنگامیکه Dire Straits آلبوم جدید خود “Brothers in Arms” را در سال ۱۹۸۵ منتشر کرد، نسخه سی دی برای اولین بار در تاریخ موسیقی از کاست پیشی گرفت. بلافاصله پسازآن، فروش سی دی افزایش یافت و استودیوها رویه خود را تغییر دادند و این سیدیها را به یک عنصر اصلی در تکامل دستگاههای پخش موسیقی تبدیل کردند.
برای مثال نسخه دیگر سیدیها به افراد اجازه میداد تا یک دیسک خالی بخرند و اطلاعات خود را بر روی آن ضبط کنند، اینیک راه مناسب برای اشتراکگذاری موسیقی و سایر محتوای شنیداری بود. این اشتراکگذاری در مراحل بعدی منجر به ایجاد وبسایتهای مربوط به آن شد، یعنی هر کس میتوانست آهنگی را که میخواهد در اینترنت پیدا کند و آن را دانلود کند.
۵. MP3 پلیر
اینیک دستگاه پخش صوتی دیجیتال است که جهت ساماندهی، ذخیره و پخش پروندههای صوتی استفاده میشود. در مقابل پخشکنندههای صوتی آنالوگ که موسیقی را از روی نوار کاست پخش میکردند یا صوت را بر روی آن ضبط میکردند، قرار دارد. اغلب این دستگاهها را بانام پخشکننده امپی۳ میشناسند، درحالیکه قابلیت پخش فرمتهای صوتی دیجیتال دیگر را نیز دارند.