ثبت‌نام دانش‌آموزان در مدارس، یکی از دغدغه‌های والدین است که تابستان هر سال تکرار می‌شود. برخی والدین می‌گویند: «به هر مدرسه دولتی که مراجعه می‌کنیم، عنوان می‌شود جا نداریم»
امسال گرچه عزم آموزش و پرورش برای رسیدگی به تخلفات ثبت‌نام دانش‌آموزان جدی‌تر شده است اما ثبت‌نام یکی از مشکلات همیشگی برای اولیا، مدارس و آموزش و پرورش است و در حالی‌که حداقلی‌ترین حق یک دانش‌آموز، ثبت‌نام در مدرسه است اما گاهی این موضوع به‌سادگی امکان‌پذیر نیست و به بهانه‌هایی چون «جا نداریم» یا «خارج از محدوده هستید»، خانواده‌ها باید توان و انرژی بسیاری را صرف رفت‌وآمد در مسیر مدرسه و منطقه کنند.
بسیاری از منتقدان سیستم فعلی آموزش معتقدند که طی چند سال اخیر، آموزش و پرورش با ایجاد مدارس خاص و متنوع، عدالت آموزشی را زیر پا گذاشته است و با ایجاد مدارسی با عناوین مختلف همچون تیزهوشان، شاهد و نمونه دولتی، هیأت امنایی و … تعداد اندکی مدرسه باقی مانده است تا مردم عادی بتوانند فرزند خود را آنجا ثبت‌نام کنند.
از سوی دیگر، عدم تناسب کیفیت در مدارس دولتی، واقعیت انکار ناپذیر این روزهای مدارس است که چالش ثبت‌نام را جدی کرده است.
به‌رغم اینکه سال‌هاست مشکل ثبت‌نام دانش‌آموزان در مدارس مشاهده می‌شود، هنوز مسؤولان دستگاه تعلیم و تربیت نتوانستند بر این مشکل فائق شوند.
به طور تصادفی منطقه ۱۴آموزش و پرورش را انتخاب کردیم تا ببینیم وضعیت ثبت‌نام چگونه است؛ سراغ ستاد ثبت‌نام را که گرفتیم به دفتر آموزش ابتدایی راهنمایی شدیم. در اینجا با نصب برگه‌هایی کوچک بر روی دیوار، آدرس ستادهای ثبت‌نام اطلاع رسانی شده است؛ البته اسامی برخی مدارس با یادآوری این نکته که ظرفیت تکمیل است هم ذکر شده است.
عمده مراجعه کنندگان به دفتر آموزش ابتدایی منطقه، والدینی هستند که درخواست ثبت‌نام در مدارس خارج از محدوده زندگی را دارند، مسأله‌ای که سال‌هاست به عنوان مشکلی ثابت، هر تابستان در حال تکرار است و با وجود صرف انرژی بسیار از سوی خانواده‌ها و حتی آموزش و پرورش برای این مشکل، اما تا به امروز راهکار مؤثری برای کنترل آن از سوی آموزش و پرورش اتخاذ نشده است.
* دانش‌آموز تجدیدی نمی‌خواهیم!
پسر و مادری سیاهپوش که در گوشه‌ای بر روی صندلی در انتظار هستند، توجهم را جلب می‌کنند. اضطرابی عجیب در چهره پسر نوجوان که ۱۵ یا ۱۶ساله به نظر می‌رسد، به چشم می‌خورد.
با مادر او که هم صبحت می‌شوم، گویی تازه گوش شنوایی برای بیان مشکلش پیدا کرده است، شروع به صحبت می‌کند: «پسرم در پایه دهم علوم انسانی یکی از دبیرستان‌های منطقه ۱۴تحصیل می‌کند، همزمان با ایام امتحانات خرداد ماه، پدرم فوت کرد و فرزندم به دلیل مرگ پدربزرگش به هم ریخت و نتوانست به خوبی درس بخواند بنابراین در چند درس تجدید شد، حالا مدیر مدرسه می‌گوید برای پایه یازدهم ثبت‌نام نمی‌کنم و باید او را به شاخه کاردانش یا مدرسه دیگری ببرید! پسرم هم می‌گوید رشته کاردانش را دوست ندارد، به منطقه مراجعه کردم تا شاید تکلیف ما را مشخص کند».
مادری هم می‌گوید که چون فرزندش بیش‌فعال است، او را در مدرسه دولتی ثبت‌نام نمی‌کنند و گفته‌اند که به مدرسه غیردولتی برود و او حالا به ستاد ثبت‌نام آمده است تا نامه ثبت‌نام فرزندش در مدرسه دولتی را بگیرد.
* چرا همه مدارس می‌گویند جا نداریم
پس از اداره آموزش و پرورش منطقه ۱۴به سمت یکی از مدارس منتخب منطقه به عنوان ستاد ثبت‌نام دوره ابتدایی می‌روم تا از مشکلات خانواده‌ها بیشتر مطلع شوم.
به نظر می‌رسد اینجا هم بیشترین مراجعه‌کنندگان، درخواست ثبت‌نام در مدرسهای را دارند که عنوان شده است، «جا ندارند».
یکی دیگر درخواست‌ها که به نظر می‌رسد فراوانی بالایی دارد، درخواست ثبت‌نام خارج از محدوده منزل است. این خانواده‌ها مدرسهای را برای ثبت‌نام فرزند خود انتخاب کردند اما آن مدرسه، فرزندشان را ثبت‌نام نمی‌کند.
مادر یک دانش‌آموز کلاس سوم دبستانی می‌گوید: مدرسه نزدیک به منزل ما می‌گوید «جا نداریم» چرا من باید فرزندم را به مدرسهای دورتر از منزل ببرم؟
وی ادامه میدهد: اینجا هر خانواده‌ای که می‌آید مشکل ثبت‌نام دارد و به آنها می‌گویند مدارس پر شده است. مگر مدرسه به تعداد کافی نداریم؟
* چرا دانش‌آموزان مدارس غیردولتی را در مدارس عادی ثبت‌نام نمی‌کنند؟
یکی دیگر از گلایه‌های ثبت‌نام این است که ثبت‌نام از مدرسه غیردولتی به دولتی با مشکل مواجه است.
پدر یک دانش‌آموز پایه یازدهم در منطقه ۱۱می‌گوید: فرزندم تا سال گذشته در مدرسهای غیردولتی تحصیل می‌کرد، اما هزینه‌ها هرسال بالا می‌رود و بنده دیگر توان پرداخت هزینه‌ها را ندارم.
وی ادامه میدهد: در همان کوچه که مدرسه غیردولتی است، یک مدرسه دولتی هم هست. اما وقتی برای ثبت‌نام فرزندم به این مدرسه مراجعه می‌کنم، او را ثبت‌نام نمی‌کنند.
مادری هم که در گوشه سالن مدرسه در انتظار است تا شاید همسرش موفق شود مسؤول ستاد ثبت‌نام را برای گرفتن پاسخ مثبت متقاعد کند، می‌گوید: فرزندم امسال به کلاس ششم می‌رود و تمام ۵ سال گذشته را در مدرسهای غیردولتی واقع در منطقه ۱۳ تحصیل می‌کرد اما امسال به یکباره شهریه با افزایش چشمگیر به ۴۶ میلیون تومان رسید بنابراین تصمیم گرفتیم تا فرزند خود را به مدرسه دولتی بیاوریم اما مدارس دولتی می‌گویند: ظرفیت خالی نداریم.
* مشکل مدارس نزدیک منزل که خارج از محدوده هستند
در تمام سال‌های گذشته، هنگام تهیه گزارش از فصل ثبت‌نام مدارس، بارها از والدین شنیدیم که مدرسه نزدیکتر به محل زندگی آنها از سوی آموزش و پرورش خارج از محدوده و مدرسه دورتر در محدوده تعریف شده است و همین موضوع باعث به دردسرافتادن والدین و مراجعات مکرر به مدرسه و ستاد ثبت نام می‌شد، امسال نیز این موضوع در حال تکرار است و مادری که به ستاد ثبت‌نام منطقه ۱۴ مراجعه کرده در اینباره می‌گوید: مدرسهای که به خانه ما نزدیکتر است را خارج از محدوده تعریف و مدرسهای که چندین خیابان با محل سکونتمان فاصله دارد، در محدوده تعریف کرده‌اند.
وی که بر روی نقشه برایم نشان میدهد، مدرسه خارج از محدوده به محل سکونتشان نزدیکتر است، ادامه میدهد: فعلاً گفته‌اند درخواست خود را ثبت کنید تا در صورت خالی بودن ظرفیت، امکان ثبت‌نام فراهم شود.
* خانواده‌ها خیلی از QRکد اطلاعی ندارند
به یک ستاد ثبت‌نام برای دوره متوسطه اول مراجعه می‌کنیم؛ اینجا به مراتب خلوت‌تر از ستاد ثبت‌نام‌های قبلی است.
در این ستاد QRکد در معرض دید والدین نصب شده است اما کمتر خانواده‌ای از آن اطلاعی دارد. بیشتر خانواده‌ها تلاش می‌کنند مسؤول ستاد ثبت‌نام را راضی کنند، نامه ثبت‌نام را بگیرند و فرزندشان را در مدرسه ثبت‌نام کنند.
در دستورالعمل ثبت‌نام امسال ذکر شده است که ثبت‌نام دانش‌آموزان ساکن در محدوده مرزی مناطق آموزش و پرورش به‌ویژه در کلانشهرها با هماهنگی ستادهای ثبت‌نام مناطق همجوار جهت رعایت حقوق والدین الزامی است اما همچنان مشکل محدوده‌بندی وجود دارد و در صورت مراجعه والدین به مدارس همجوار اعلام می‌شود که مربوط به منطقه دیگری هستید.
این در حالی است که سیده عادله سجادی رئیس اداره ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات آموزش و پرورش شهر تهران می‌گوید: در ثبت‌نام میان‌پایه‌ها به‌ویژه در دوره ابتدایی و متوسطه اول، اولیا باید حضور داشته باشند، هر مدرسهای که ظرفیت خالی داشته باشد باید برای ثبت‌نام دانش‌آموزان میان‌پایه اقدام کند همچنین اگر خانواده‌ها در هنگام ثبت‌نام با مشکلی مواجه شدند، می‌توانند در سامانه شکایات به آدرس https://shekayat.medu.ir آن را ثبت کنند یا با شماره‌های ستاد نظارت بر ثبت‌نام منطقه آموزش و پرورش خود یا اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران به شماره ۸۸۹۵۴۵۰۶ اطلاع دهند.
