۲۸ مرداد، سالگرد سوختن سینما رکس آبادان است، روزی که در کنار مردم، فرهنگ یک کشور هم قربانی شد. چند وقت اخیر ما اخبار مربوط به تعطیلی و پلمپ سینماها را خیلی میشنویم، به همین بهانه مروری بر حادثه رکس و اتفاقات اخیر برای سینماها خواهیم داشت.
سینماها همیشه یکی از عناصر مهم فرهنگی بودهاند، این عنصر علاوه بر جاذبههای سرگرمی و بصری، در فرهنگسازی نیز نقش بسیار مهمی دارند، درگذشتههای دور اقشار پاییندست جامعه مانند قشر کارگری بیشتر از سینما استفاده میکردند، سینما متعلق به آنها بود، جایی بود که میتوانستند ساعاتی را بهاصطلاح خوشگذرانی کنند؛ فضای سینما هم فضای متفاوتی بود، از ساندویچ خوردن بگیرید تا بلندبلند خندیدنها و سیگار کشیدنها، در ایران این فضا بیشتر به قبل از انقلاب برمیگردد، بعد از انقلاب اسلامی کمکم ورق برگشت، حالا قشر توانمندی که قبلا بیشتر به سمت کنسرت، تئاتر و اپرا میرفتند، به سمت سینما آمدند، فضای سینماها همتغییر کرد، دیگر کسی در آنجا تخمه نمیشکست، اهالی سینما فیلم میدید و نظر میداد، نقد میکرد.
با شکل گیری منتقدان متنوع، ژانر فیلمسازی نیز متفاوت شد، حالا باید فیلم ساخته میشود که باعث سازندگی شوید، شما باید صدای اقشار مختلف جامعه میشدید، باید دردهای آنها را نشان میدادید.
سینما رکس آبادان
سینما تاریخ طولانی دارد، سینماها از غم و اشک و آه دیدهاند تا خنده و قهقهه و شادی! آنها حسابی دنیا دیدهاند.
امروز ۲۸ مرداد است، روزی که سینما غمگین شد، روزی که پر از اشک و آه شد. امروز این واقعه به یاد آورده میشود، سینما رکس، سینمایی است که برای همیشه در تاریخ از آن یاد میشود، سینمایی که قربانی گرفت.
در آن زمان تازه گوزنها ساخته مسعود کیمیایی اکران میشد، در روزنامه از آن حرف زده میشد و قشر وسیعی از جامعه از آن استقبال کردند، مگر میشود بهروز وثوقی باشد و شما استقبال نکنید؟
اما عاشقان فیلم و سینما از بین رفتند، قربانی سیاستهای کثیف شدند و هنوز هم نمیتوان از آن جنایت حرف زد، کشتگان این حادثه چیزی حدود ۴۰۰ تا ۷۰۰ نفر گزارش شدند.
ما به بهانه این روز و این حادثه تلخ به داستان به سینماهایی می پردازیم که تعطیل شدند.
مشکلات اقتصادی علت یا بهانه؟
پنجم خرداد سال ۱۴۰۰ خبر رسید که ۲۶ سینما تعطیل شدند! علیت این تعطیلی مشکلات اقتصادی ذکر شد.
در زمان قرنطینه که مکانهای عمومی و تفریحی عطیل بودند ضرر زیادی متوجه سینماها شد، این ضرر دلایل زیادی داشت که به سه تا از علتهای اصلی آن اشاره میکنیم، اول از همه نبود فیلمهای مخاطب پسند، دوم هزینه بالای بلیت و سوم روند کند واکسیناسیون در آن زمان بود که البته در این گزارش مورد توجه ما نیست.
در ابتدا به علت اصلی که نبود فیلمهای مخاطب پسند است، میپردازیم. چه فیلمهایی مخاطب را به سینما میکشاند؟
با نگاهی به جدول فروش سینماها متوجه میشویم که همیشه فیلمهای کمدی پرفروشترینهای سینما هستند، کمدیهایی که همیشه کلیشهای است و دردی را دوا نمیکند، موضوعات زرد، شوخیهای مثبت ۱۸+ و… چیزهایی است که صرفاً بیننده دارد، پس تکلیف فیلمسازان اجتماعی ما چه میشود؟ آنها فعلا باید توقیفشده باقی بمانند، توقیف فیلمها یعنی احترام نگذاشتن به سلیقه مخاطب و از همه مهمتر، هنرمند یک جامعه، روزانه خبر میشنویم که فلان فیلم بعد از گذشت چندین سال هنوز هم توقیف باقیمانده است، این ممیزیها و توی ذوق زدنها باعث میشود تا کارگردانان خوب از سینما و از مخاطبانشان جدا شوند، نتیجه آنهم میشود مهاجرت و یا به بیانی دیگر فرار یک هنرمند، اگر همچنین چیزی پیش نیاید نتیجه آن پخش نسخههای توقیفشده است و برنده اصلی آنهم همیشه ماهواره است که بهمحض پخش شدن نسخههای قاچاق سریعاً مردم را مطلع میکند و مخاطبان را با دزدی پای تلویزیون میشاند و قطع بهیقین کسی که ضرر میبیند در درجه اول تهیهکننده، کارگردان و عوامل است و در وهله دوم کسی نیست جز خود مخاطب که فرصت دیدن فیلمش را در سینما از دست میدهد، در پی آنهم که خود سینماها مثل همیشه ضرر میکنند و به علت مشکلات اقتصادی تعطیل میشورند.
دلیل دوم هزینه بالای بلیتها است، ما بعد از کرونا شاهد بالا رفتن بدون توقف بلیتهای سینما بودهایم، در این وضعیت اقتصادی اولویت هیچکس فرهنگ نیست! مادامیکه شکم انسان خالی باشد و سبد خالی خرید و سفرهای که هرروز آب میرود در گوشه ذهنش باشد نمیتواند به چیز دیگری فکر کند، همین باعث میشود که ما جهان سوم باقی بمانیم، هر روز از فرهنگسازی فاصله میگیریم. اگر قیمت بلیتها را پایین نمیآورید حداقل راهی پیش پای مردم بگذارید تا بتوانند به سمت سینما بروند و دنبال نسخههای قاچاق و دانلود کیفیت پرده یک فیلم نباشند.
مشکلات اقتصادی تنها دلیل تعطیلی نیست!
شاید بعد از کرونا میتوانستیم تعطیلی سینماها را به مشکلات اقتصادی ربط دهیم ولی اکنون این تعطیلیها دلایل دیگری دارند، اخیرا بیحجابی یک نفر میتواند دلیلی موجهی برای مسئولین باشد تا یک سینما را تعطیل کنند! در ادامه به دو سینمایی که با این مشکل روبهرو بودهاند اشاره خواهیم کرد.
سینما لوتوس
ماجرا ازاینقرار است که برای اکران مردمی یکی از قسمتهای سریال پرمخاطب “پوست شیر” با حضور بازیگران، خانم پانته آ بهرام بدون حجاب در این اکران حضور پیدا کرد و مدیر این برنامه چندی بعد اعلام کرد که گویی این کار باعث تعطیلی کل سینما شده است!
اگر چنین کاری تخلف است نباید گریبان گیر کسانی شود که در این اتفاقات نقشی ندارند و احتمالا میتوان گفت تصمیمگیرنده نیستند.
سینما ماندانا
اکنون اخبار مربوط به این سینما بسیار داغ است، نزدیک به دو ماه است که میگویند این سینما به علت بدحجابی پلمپ شده است، آنهم بیحجابی چند تن از مخاطبان!
محمد قاصد اشرفی، مدیر سینما ماندانا گفته است که پلیس دلیل پلمپ این سینما را بیحجابی مخاطبان دانست و دو فریم عکس را به ما نشان داد که در آن دختری ۱۲ساله شلوار کوتاه پوشیده بود و بی روسری بود و یک خانم هم بیحجاب بود.
سخن پایانی
پلمپ این سینماها آسیب و خسارت بسیار زیادی به مدیران فرهنگی کشور میزند و از طرف دیگری مخاطبان را از حضور در این سینماها محروم میکند! کاش مسئولان زودتر فکری به حال باز کردن پلمپ این سینماها بکنند تا صاحبان سینما در این شرایط متوجه آسیب کمتری شوند.