روسای جمهوری ایران در سالهای مختلف به مناسبت روز دانشجو در دانشگاهها حضور یافته و از این روز تجلیل کردهاند و البته در برخی از سالها نیز در این مراسم حضور نیافتند. به همین بهانه مروری کوتاهی بر مراسم ۱۶ آذر در دولتهای مختلف خواهیم داشت.
– اخبار سیاسی – گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم-زینب امیدی:«بعضیها به من گفتند که امروز ۱۶ آذر دانشگاه نروید. نه فقط در ۱۶ آذر در ایام غیر از روز دانشجو هم سعی میکنم ورود کنم چون ارتباط دولت با دانشگاه را یک ضرورت میدانم.» این سخنان شهیدِ جمهور آیت الله رئیسی در ۱۶ آذر ۱۴۰۱ در جمع دانشجویان دانشگاه تهران است. ۱۶ آذر روزی است که به یکی از نمادینترین و مهمترین رویدادهای تقویم سیاسی ایران تبدیل شده است. این روز که یادآور شهادت سه دانشجوی دانشگاه تهران در سال ۱۳۳۲ و نمادی از مقاومت و مطالبهگری دانشجویان در برابر ظلم و استبداد است، فرصتی برای تأمل و گفتوگوی مستقیم میان دولت و جامعه دانشگاهی فراهم میکند.روز دانشجو در قاب تاریخ/ روایت حضور روسای جمهور در دانشگاهها از ۱۳۷۶ تا ۱۴۰۳رئیس جمهور ۱۶ آذر به کدام دانشگاه میرود؟اهمیت ۱۶ آذر و حضور روسای جمهور در دانشگاهها زمانی برای قشر دانشجو بیش از پیش نمایان شد که تفاوت حضور روسای هر دولت و برخورد و میدان دادن به بدنه دانشگاهی آنها را با یکدیگر مقایسه کردند. مثلا حضور ابراهیم رییسی در دانشگاه آن هم در اتفاقات و التهابات ۱۴۰۱ را وقتی بهتر توانستند درک کنند که به یاد آوردند دو سال قبل از آن، یعنی ۱۶ آذر ۱۳۹۹ در زمان ریاست جمهوری آقای روحانی؛ وزارت علوم اعلام کرده بود قرار بوده مراسمی مجازی با حضور رئیس جمهوری برگزار شود، اما دفتر آقای روحانی پاسخی نداده و شاید چند روز بعد تشکیل شود که البته همان هم برگزار نشد!کدام دانشگاه، کدام رئیس جمهور؟روسای جمهوری ایران در سالهای مختلف به مناسبت روز دانشجو در دانشگاهها حضور یافته و از این روز تجلیل کردهاند. در این مراسمها، معمولاً به اهمیت دانشجویان و نقش آنها در پیشبرد اهداف ملی پرداخته میشود. همچنین، رئیسجمهور به بیان وضعیت کنونی دانشگاهها، چالشها و فرصتها برای دانشجویان و نظام آموزشی میپردازد.این حضور به دانشگاهیان این امکان را میدهد تا دغدغهها، امیدها و انتظارات خود را به طور مستقیم با بالاترین مقام اجرایی کشور در میان بگذارند. به همین خاطر، رئیسجمهور میتواند با آگاهی از اولویتها و چالشهای مربوط به جامعه دانشگاهی، دیدگاهی جامعتر و دقیقتر در اتخاذ سیاستهای داخلی و خارجی بهدست آورد.در حقیقت روز دانشجو فضایی فراهم میکند تا نقدهای سازنده و نظرات متنوع در محیطی باز و آزاد مطرح شوند. این گونه تعاملات میتواند به کاهش تنشهای سیاسی و اجتماعی و ارتقاء اعتماد بین دولت و دانشگاهیان منجر شود. حضور رئیسجمهور در این روز، یادآور ایستادگی دانشجویان در مقابل استبداد و اهمیت حقوق سیاسی و اجتماعی است. این حضور تأکیدی بر تعهد دولت به پاسداشت این ارزشها و حرکت در جهت اصلاحات و بهبود شرایط اجتماعی و سیاسی است. به همین بهانه مروری کوتاهی بر ۱۶ آذرها در دولتهای مختلف کشور خواهیم داشت تا ببینیم این روز در هر دولتی چگونه رقم خورده است.دوران ریاست جمهوری خاتمی/شکلگیری سنت حضور روسای جمهور در دانشگاهها برای ۱۶ آذر۱۶ آذر ۱۳۷۶ در نخستین سالی که سیدمحمد خاتمی رئیس جمهور ایران شده بود در حالی فرارسید که تهران به خاطر میزبانی سران کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی (سازمان همکاریهای اسلامی) تعطیل شده بود و طبعا امکان حضور رییس جمهوری در دانشگاه وجود نداشت. اما خاتمی حضور در دانشگاه را به سال بعد موکول نکرد و در نخستین سالروز دوم خرداد و در سال ۱۳۷۷ به دانشگاه تهران رفت. شش ماه بعد در همان سال و ۱۶ آذر۱۳۷۷ مجدد خاتمی به دانشگاه رفت و این بار از مشروطیت و جمهوریت گفت. سال ۷۸، ۱۶ آذر خاتمی به دانشگاه علم وصنعت رفت. فضا کاملا انتخاباتی بود و در پیش بودن انتخابات مجلس ششم و بحث کاندیداتوری هاشمی رفسنجانی جامعه و دانشگاه را به شدت سیاسی کرده بود. ۱۶ آذر ۱۳۷۹ خاتمی در حالی در مراسم شرکت کرد که دانشجویان، منتظر بودند تا ببینند آیا برای دوره بعد کاندیدا میشود یا خیر.۱۶ آذر ۱۳۸۰ که اولین سال دوره چهارساله جدید ریاست جمهوری خاتمی به حساب میآمد به دلیل تقارن با ایام سوگواری حضرت علی (ع) برگزار نشد ولی بعدتر خاتمی دیدار محدودی با دانشجویان برگزیده داشت.۱۶ آذر ۱۳۸۱ خاتمی در مراسم روز دانشجو حاضر نشد. پیش از آن گفته بود: «فکر نمیکنم امسال ۱۶ آذر جایی بروم. البته همیشه مخلص دانشجویان هستم و با آنان گفتوگو میکنم و انشاءالله در موقع مقتضی دیدار و گفتگو خواهم داشت.»۱۶ آذر ۱۳۸۲ هم خاتمی در مراسمی شرکت نکرد و ۱۶ آذر ۱۳۸۳ آخرین سال ریاست جمهوریاش در جمع دانشجویان حاضر شد.دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد/ دانشگاه و احمدی نژاد دهه جدال۱۶ آذر ۸۴ محمود احمدی نژاد رئیس جمهور ایران بود. تهران اما در این روز به سبب شدت آلودگی هوا تهران تعطیل شد و سانحه سقوط هواپیمای C-130 در ۱۵ آذر حامل جمعی از خبرنگاران و شهادت نزدیک به ۱۰۰ نفر فضای جامعه را تحت تاثیر قرار داد. احمدی نژاد هم در سیستان و بلوچستان بود و بر کاهش شهریه دانشگاه آزاد تاکید کرد تا مسیر نگاهها را به سوی این دانشگاه تغییر دهد.۱۶ آذر ۸۵ محمود احمدینژاد به دانشگاه صنعتی امیر کبیر رفت. فضا اما رادیکال بود و با اعتراضات شدید رو به رو شد. او همان شب در وبلاگ خود نوشت: «جلسهی امروز نشانه وجود آزادی در دانشگاه بود.». حضور شبانه احمدی نژاد در دانشگاه امام صادق(ص) و در حالی که زیر باران خیس شده بود هم به یاد مانده است.احمدینژاد در سال ۸۶ به دانشگاه علم و صنعت رفت، اما نه در ۱۶ آذر. در این روز در نهاد ریاست جمهوری کنفرانس خبری برگزار کرد. ۱۶ آذر ۸۷ خبری از محمود احمدینژاد نبود و روز دانشجو به رسم گذشته برگزار نشد. سال بعد در فضای ملتهب ۸۸ قاعدتا مراسم رسمی روز دانشجو برگزار نشد و رییس جمهور وقت میدانست که چنین امکانی فراهم نیست.سال بعد یعنی ۱۳۸۹ نیز احمدینژاد به هیچ دانشگاهی نرفت. سالهای ۹۰ و ۹۱ هم به دیدارهای پراکنده و حضور آقای احمدینژاد در برخی دانشگاهها اما نه در روز دانشجو گذشت.دوران ریاست جمهوری روحانی/از برجام تا انتظارات دانشجوییحسن روحانی سال ۹۲ در اولین سال ریاست جمهوری خود، در دانشگاه شهید بهشتی تهران به مناسبت روز دانشجو حضور یافت و سخنرانی کرد. سال ۹۳ نیز در دانشگاه علوم پزشکی ایران حضور یافت. مقصد روحانی برای ۱۶ آذر سال ۹۴ دانشگاه صنعتی شریف شد و سال ۹۵ نیز به دانشگاه تهران رفت.سال ۹۶ روز دانشجو در دانشگاه سیستان و بلوچستان سخنرانی کرد، اما سال ۹۷ روز دانشجو به هیچ دانشگاهی نرفت. پس از آن مهمترین حضور حسن روحانی در یک دانشگاه مربوط به سال ۹۸ است. دو روز بعد از روز دانشجو در حالی که تصور میشد به خاطر فضای پس از آبان ۹۸ حاضر نشود، اما به دانشگاه فرهنگیان رفت. در سال ۹۹ اگرچه کرونا عامل اصلی برگزار نشدن آیین روز دانشجو اعلام شد، اما عامل اصلی این بود که آن شور هم البته فرو نشسته و فضای غالب دانشگاهها سیاسی نبود و اگر هم آیینی برگزار میشد این تلقی در میگرفت که حاضران بیشتر یا پیشتر چینش شدهاند. پاسخ صریح به برخی پرسشها هم با روحیات روحانی که نمیخواست برخی حرفها را به صورت علنی مطرح کند نمیخواند.مروری بر ۲۳ بار حضور و دیدار رئیسجمهور شهید با دانشگاهیان دوران ریاست جمهوری رئیسی/عدالتخواهی و واکنشهای دانشجویی آیتالله رئیسی سال ۱۴۰۰ رئیس جمهور ایران شد و پس از دانشگاه تهران که برای مراسم آغاز سال تحصیلی به آنجا رفته بود، کمتر از سه ماه دومین حضور خود را در دانشگاه صنعتی شریف و برای گرامیداشت روز دانشجو ثبت کرد. این مراسم پس از محدودیتهای دوران کرونا به شکل حضوری و با استقبال دانشجویان برگزار شد. نشستی چالشی، شفاف و پر سوال با رئیس جمهور که موجب شد رئیس دولت سیزدهم پای حرفها و گلایههای دانشجویان و تشکلهای دانشجویی بنشیند و به سوالاتشان پاسخ دهد. سال ۱۴۰۱ درست در همان روزهای پر التهاب دانشگاهها و مسائلی که دستمایه شعارهایی همچون زن، زندگی، آزادی شده بود، رئیس جمهورِ شهید دانشگاه تک جنسیتی الزهرا(س) را برای حضور در گرامیداشت روز دانشجو انتخاب کرد. رئیس جمهور وقت آن زمان میتوانست به بهانه جلسه رأی اعتماد به وزیر پیشنهادی راه و شهرسازی و حضور در مجلس شورای اسلامی به دانشگاه نرود یا آن را به ۲۷ آذر موکول کند که روز وحدت حوزه و دانشگاه است؛ یا به دانشگاهی برود که فضای دانشجویانش با دولت همسوتر باشد. اما چنین تصمیمی اتخاذ نکرد. «آقای رئیس جمهور کجا ایستادهایم؟» برنامه دانشگاه شهید بهشتی برای میزبانی از رئیس جمهور رئیسی در ۱۶ آذر سال ۱۴۰۲ بود و این آخرین مراسم روز دانشجو با حضور شهیدِ جمهور بود که برگزار شد. البته این ۱۶ آذر نسبت به سالهای گذشته یکی از شلوغترین و پرترافیکترین ۱۶ آذرهای دانشگاهها رقم خورد و اکثر غریب به اتفاق اعضای دولت در دانشگاههای کشور حضور یافتند.دوران ریاست جمهوری پزشکیان حالا به ۱۶ آذر ۱۴۰۳ در دولت آقای پزشکیان رسیدیم که گویا دانشگاه صنعتی شریف را برای حضور در روز دانشجو انتخاب کرده است. این سومین حضور وی در محیط دانشگاه از زمان کاندیداتوری تاکنون است و باید دید امسال روز دانشجو چگونه خواهد گذشت. انتهای پیام/