اکوایران: در حالی که شورای نگهبان از موافقت خود با برگزاری انتخابات تناسبی تهران خبر داده بود، هیات عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام آن را دارای ابهام و مغایر با برخی سیاست‌های کلی اعلام کرد.
به گزارش اکوایران، فصل انتخابات که فرا می‌رسد، نمایندگان به تکاپوی بررسی و اصلاح مواردی از قانون انتخابات می‌افتند. در هفته‌های گذشته نیز بهارستانی‌ها اصلاح مواردی از این قانون را در دستور کار خود داشتند؛ اصلاحاتی که منجر به موافقت نمایندگان مجلس با با برگزاری «انتخابات تناسبی» برای نخستین‌بار در تهران شد.
انتخابات تناسبی چیست؟
«نظام تناسبی استانی – شهرستانی» و «نظام تناسبی شهرستانی» نام دو طرحی است که در سال گذشته برای اصلاح قانون انتخابات مجلس چند بار مطرح شد. اگرچه طرح «نظام تناسبی استانی – شهرستانی» پیش‌تر در مجلس دهم نیز مورد بررسی قرار گرفته و توسط شورای نگهبان رد شده بود، اما بار دیگر توسط جعفر قادری در مجلس یازدهم مطرح و در نهایت در صحن علنی رای با موافقت نمایندگان همراه شد.
روح‌الله نجابت – نماینده شیراز در مجلس – درباره جزئیات تناسبی شدن انتخابات در تهران گفت که «ما در این طرح دو رقابت داریم. رقابت اول بین لیست‌ها است. فرض کنید سه لیست اصلی و فعال در انتخابات شهر تهران هستند؛ ابتدا به صورت کلی میانگین آرای دو یا چهار لیستی که در انتخابات حضور دارند، ملاک اختصاص سهم و تناسب هرکدام از لیست‌ها می‌شود.»
به گفته این نماینده مجلس، در مرحله دوم رقابت درون‌لیستی می‌شود؛ یعنی در تهران ما ۳۰ کرسی نمایندگی مجلس داریم و نسبت آرا دو به یک است. ۲۰ کرسی به لیست اول و ۱۰ کرسی به لیست دوم اختصاص می‌یابد.
وی با اشاره به رقابت درون‌لیستی گفت: «در این زمان به جایگاه و درجه فرد در درون لیست نگاه می‌کنیم. اگر فردی جزو ۲۰ نفر اول بود، می‌تواند وارد مجلس شود، اما اگر آن فرد جزو ۱۰ نفر آخر لیست بود و حتی از نفرات لیست دوم سهم بیشتری را به خود اختصاص داده بود، نمی‌تواند وارد مجلس شود.»
مصوبه‌ای که ابتدا حذف شد اما…
چند روز پس از موافقت نمایندگان با تناسبی شدن انتخابات، یکی از نمایندگان مجلس از حذف شدن این مصوبه از طرح اصلاح قانون انتخابات خبر داد. علی حدادی – نماینده مردم ساوجبلاغ و نظرآباد – به ایسنا گفت: «در ابتدا بحث برگزاری انتخابات به‌صورت تناسبی برای حوزه‌هایی با بیش از چهار نماینده از سوی کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها مطرح شد که در صحن مجلس رای نیاورد. سپس در ادامه بررسی طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس برگزاری انتخابات به‌صورت تناسبی فقط برای شهر تهران در صحن رای آورد. سپس طرح به شورای نگهبان ارسال شد. شورای نگهبان ایراداتی را به این طرح وارد دانست.»
وی ادامه داد: «نظر شورای نگهبان تامین شد اما هیأت عالی نظارت مجمع ایرادات اساسی را به بحث برگزاری انتخابات به‌صورت تناسبی در تهران وارد دانست. در جلسه مفصل دیروز کمیسیون جمع‌بندی بر این شد که اگر بنا باشد بر نظر مجلس اصرار کنیم، طرح معطل خواهد ماند و به انتخابات سال جاری نخواهد رسید. کمیسیون با حذف بند مربوط به برگزاری انتخابات به صورت تناسبی در تهران موافقت کرد. در جلسه کمیسیون طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس نهایی شد و نظر شورای نگهبان و مجمع تامین شد.»
اما پس از این اظهارنظر، محمدحسن آصفری – نایب رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها – از درخواست جمعی از نمایندگان برای بررسی مجدد برگزاری انتخابات تناسبی در تهران در نشست امروز این کمیسیون خبر داد و گفت: «بر اساس اصلاحات صورت گرفته، انتخابات تناسبی صرفا در تهران برگزار خواهد شد و فقط احزاب شناسنامه‌دار می‌توانند در انتخابات لیست ارائه کنند. از سوی دیگر بر اساس مصوبه کمیسیون احزاب اگر نتوانند کف آراء را – که ۳۰ درصد است – کسب کنند، انتخابات در مرحله دوم نیز برگزار خواهد شد.»
نظر شورای نگهبان و دولت درباره تناسبی شدن انتخابات
از سوی دیگر، اظهارات وزیر کشور و سخنگوی شورای نگهبان رنگ و بوی موافقت با مصوبه تناسبی شدن انتخابات مجلس دارد. احمد وحیدی – وزیر کشور – درباره تصمیم نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای برگزاری انتخابات تناسبی در تهران، گفت: «ما تابع قانون هستیم ولی این طرح هنوز به قانون تبدیل نشده است. اگر طرح نمایندگان به قانون تبدیل شد، از آن تبعیت می‌کنیم.»
هادی طحان نظیف – سخنگوی شورای نگهبان – با اشاره به طرح برگزاری انتخابات تناسبی در تهران گفت: «ما در مرحله قبل درباره اصل تناسبی شدن انتخابات ایراد و ابهامی نداشتیم و در حال حاضر با برگزاری انتخابات تناسبی در تهران موافق هستیم. البته هنوز نظر هیأت عالی مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره این مصوبه را اخذ نکردیم.»
از مخالفت مجمع تا اصرار مجلس
با وجود موافقت شورای نگهبان و اصلاحات صورت گرفته از سوی پارلمانی‌ها برای برگزاری انتخابات تناسبی، هیأت عالی نظارت مجمع دوباره با این مصوبه مخالفت کرده و این ماده را مغایر با سیاست‌های کلی نظام و دارای ابهام دانست.
پس از این مخالفت، محسن پیرهادی – عضو کمیسیون شوراهای مجلس – در توئیتی از تصویب مجدد این در طرح این کمیسیون خبر داد. او نوشت: «تناسبی مجدد در کمیسیون، طرح و تصویب شد. مدل تناسبی انتخابات، مدت‌هاست در محافل علمی و کارشناسی چکش می‌خورد. برای عدالت انتخاباتی و افزایش مشارکت مردم، نیازمند همراهی هیأت عالی نظارت مجمع هستیم.»
در همین راستا، امروز (سه‌شنبه ۶ تیر) نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی خود گزارش کمیسیون امور داخلی در مورد اصلاح قانون انتخابات مجلس را بررسی و برای تامین نظر شورای نگهبان، با اصلاحات صورت گرفته در این طرح موافقت کردند. نمایندگان مجلس همچنین بر مصوبه قبلی خود در ماده ۵۳ مبنی بر برگزاری انتخابات مجلس به صورت تناسبی در تهران اصرار داشتند و بدین ترتیب این مصوبه باید برای حل اختلاف پیش‌آمده و تعیین تکلیف به مجمع تشخیص مصلحت نظام برود.
با توجه به اصرار نمایندگان مجلس بر برگزار شدن انتخابات به صورت تناسبی، موافقت شورای نگهبان با آن و عدم مخالفت دولت، باید دید آیا مجمع تشخیص از تصمیم هیأت عالی نظارت عقب‌نشینی می‌کند یا با این موضوع مخالفت خواهد کرد.
