به گزارش اکوایران، به تازگی داده های مرکز آمارایران در خصوص رشد اقتصادی کشور منتشر شده است. بر اساس آمار رشد اقتصادی ایران به قیمت های بازار برابر با ۴.۸ درصد بوده و حدودا در کانال سال قبل قرار گرفته است. این آمار عموما به دو دسته سهم نفت و اقتصاد بدون نفت دسته بندی می شود.

نفت

سهم نفت از رشد اقتصادی 1401 چقدر بوده است؟

حجم کل اقتصاد ایران در سال گذشته به قیمت های ثابت سال ۱۳۹۰ برابر با ۸۱۱ هزار و ۹۳۲ میلیارد تومان بوده و نسبت به سال قبل خود حدودا ۴.۸۱ درصد بیشتر شده است. در این مقطع رشد ثبت شده در اقتصاد بدون نفت ایران در سال های اخیر برابر با ۴.۵ درصد بوده و حدودا ۰.۵ واحد درصد بیشتر از سال قبل شده است.
بررسی های آماری نشان می دهد در ۵ سال گذشته این بالاترین سطح بوده است. این رشد اما در بخش نفت برابر با ۷ درصد ثبت شده و حدودا ۲.۷ واحد درصد کمتر از رشد ثبت شده در سال قبل رقم خورده است. با این حال سال های اخیر سال های رشد درآمد نفتی از ابتدای سال ۱۳۹۶ تاکنون محسوب می شود.

طبق بررسی های آماری، پس از ثبت رکورد بی سابقه در رشد اقتصادی سال ۱۳۹۵ در بخش نفت، و افزایش ۳۶ درصدی تولید در این شاخه، ایران به سال های تحریم و کرونا برخورد کرد. اتفاقی که موجب شد تولید در این بخش افت قابل توجهی را تجربه کند. اکنون اما در دو سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ رشد اقتصادی بخش نفت که از مهم ترین و حیاتی ترین بخش های اقتصاد ایران محسوب می شود رشد بالایی را رقم زده است. برای آن که نقش این بخش در وضعیت رشد اقتصادی بهتر ارزیابی شود می توان سهم آن را در کل اقتصاد محاسبه کرد. 

نفت

سهم ۱ درصدی نفت در رشد اقتصادی ۱۴۰۱

با وجود بیشتر شدن رشد نفت در اقتصاد کشور اما حجم این بخش به قیمت‌های ثابت در اقتصاد ایران برابر با ۱۱۲ هزار و ۸۰۶ میلیارد تومان بوده که تقریبا ۱۳.۹ درصد از کل کیک اقتصادی ایران در سال ۱۴۰۱ را شامل می شود. بررسی ها نشان می دهد کانال ۱۲ تا ۱۳ درصدی نفت از کل تولید ایران در ۴ سال اخیر به نوعی کمترین سطح را از سال ۱۳۸۵ تاکنون داشته است.

طبق داده های آماری، در حالی که در سال های اخیر سرعت رشد اقتصادی بالا رفته، سهم نفت از کیک اقتصادی ایران در این سال ها پایین آمده و در سطوح پایینی قرار گرفته است. با این حال، سهم نفت در رشد اقتصاد کل کشور در سال های ۱۴۰۰و ۱۴۰۱ بالاترین سطح را در بازه ۶ سال گذشته ثبت کرده است. در سال ۱۴۰۰ این سهم برابر با ۱.۲۶ درصد و در سال گذشته حدودا ۱ درصد. 

به بیان ساده تر سهم کل نفت از اقتصاد ایران کم شده اما رشد این بخش و سهم آن در رشد اقتصادی کشور کمی بالا آمده است.

کنار هم قرار دادن این نکات مهم آماری معنایش آن است که اثر نفت بر رشد اقتصادی بهتر از وضعیت شش سال پیش شده اما این اثر آن قدر ها نبوده که بتواند سهم تولید در این بخش را از کل کیک اقتصاد ایران بالا بیاورد و سقوط های ثبت شده در این سال ها را پوشش دهد. 

در همین رابطه بررسی ها نشان می دهد در سال های سپری شده از سال ۱۳۹۶ تاکنون حجم تولید در بخش نفت با رویدادهای کرونا و آغاز مجدد تحریم ها، به طور متوسط رشدی منفی هفت درصد داشته است. طبق داده های آماری این رقم در طول شش سال از حجم ۱۶۳ هزار میلیارد تومان به قیمت های ثابت سال ۱۳۹۰ در سال ۹۶ به ۱۱۲ هزارو ۸۰۶  میلیارد تومان در سال ۱۴۰۱ رسیده است. 

این در حالی است که در بازه مذکور رشد اقتصادی ایران حدودا به طور متوسط ۰.۷ درصد بوده است. برخی کارشناسان معتقدند رشد تولید در بخش نفت پس از ثبت شوک های منفی و مثبت در کشور می تواند سهم این بخش از کل اقتصاد را دست‌خوش تغییر کند.
تغییری که براساس منع یا عدم منع صادرات مثبت یا منفی است. اما پس از طی چند سال از شوک ثبت شده نفتی در رشد اقتصادی این بخش در مسیر ثابتی حرکت می کند. چرا که با عدم سرمایه گذاری مجدد و تمهیدات افزایش صادرات نفت در کشور از جهش تولید در نفت، از رشد سایر بخش‌ها عقب می ماند. در همین رابطه داده های آماری نشان می دهد عمدتا آن چه رشد اقتصادی را در دوسال گذشته میسرتر کرده بالاتر رفتن سرعت تولید در مابقی بخش‌ها خصوصا صنعت بدون نفت و مهم تر از آن سمت خدمات بوده است.

این در حالی است که البته برخی انتظار دارند در سال جاری نفت بتواند تغییر بهتری را در رشد اقتصادی کشور رقم بزند.