بازیگر جدید و سرکش در بازی قدرت عربستان در اوپک پلاس - افق اقتصادی

به گزارش اکوایران، اوپک پلاس در سال ۲۰۲۵ با دشمنان زیادی روبه‌روست؛ رشد ضعیف تقاضای نفت، تولید فزاینده از سوی رقبا و بازگشت دونالد ترامپ که علاقه زیادی به افزایش تولید نفت در خاک آمریکا دارد. آن‌ها تهدیدات خارجی هستند؛ اما دشمنان داخلی نیز وجود دارد.

به نوشته بلومبرگ، این کارتل هر چند سال یک‌بار با یک چالش تکراری مواجه می‌شود: یکی از اعضا پول قابل توجهی را صرف ساخت میادین نفتی جدید می‌کند و آماده، مصمم و مشتاق است این سرمایه‌گذاری را به بشکه‌های نفت تبدیل کند. در اوایل دهه ۲۰۰۰، الجزایر یک عضو بی‌صبر بود که خواهان افزایش تولید بود؛ در دهه ۲۰۱۰، عراق نقش عضو ناشکیبای اوپک را بازی می‌کرد. اخیرا نیز امارات متحده عربی به ایفای این نقش می‌پرداخت. اما سال آینده نوبت قزاقستان است.

این کشور آسیای مرکزی در سال ۲۰۱۶ به اوپک پیوست، یعنی زمانی که این کارتل نفتی یک اتحاد با کشورهای بزرگ دیگر در زمینه تولید نفت ایجاد کرد و این گروه گسترش‌یافته، «اوپک پلاس» نام گرفت. برای نزدیک به یک دهه، قزاقستان به دفعات از سهمیه اختصاص‌یافته به تولید نفت خود فراتر رفته و باعث ایجاد تنش در داخل اوپک پلاس شده است. این چالش در سال آینده میلادی که یک پروژه ۴۵ میلیارد دلاری برای گسترش بزرگ‌ترین میدان نفتی قزاقستان آماده می‌شود، بیشتر خواهد شد.

گسترش میدان نفتی تنگیز که حدود یک دهه در دست اقدام بوده است، قزاقستان را قادر می‌سازد از اواسط ۲۰۲۵ به تولید روزانه ۲۶۰ هزار بشکه نفت بیشتر از این میدان نائل شود. شاید این رقم بزرگی در نظر گرفته نشود، اما با حدود یک‌چهارم افزایش مورد انتظار تقاضای جهانی نفت در سال آینده میلادی برابری می‌کند. این گسترش به همراه تولید قوی‌تر از حد انتظار تأسیسات حاضر در میدان نفتی تنگیز، به قزاقستان اجازه می‌دهد تولید خود را به شکل قابل توجهی افزایش دهد، از جمله یک نوع نفت خام سبک که این کشور می‌تواند تولید آن را در سال آینده میلادی به رکورد بی‌سابقه بیش از ۲ میلیون بشکه در روز افزایش دهد.

قزاقستان امیدوار بود تا زمانی که توسعه میدان نفتی تنگیز به جریان بیوفتد، سهمیه آن تا حدودی افزایش یابد تا بتواند بدون نقض آشکار محدودیت‌ها، تولید خود را افزایش دهد. در ماه ژوئن، اوپک پلاس طرحی را برای افزایش تدریجی سهمیه‌های خود تا پایان سال ۲۰۲۴ و سپس در سال ۲۰۲۵ تصویب کرد. افزایش ماهانه باید از سپتامبر آغاز می‌شد، اما کاهش قیمت نفت باعث تأخیر تا ژانویه شد. این کارتل قرار است روز یکشنبه برای بحث در مورد اینکه آیا باید دوباره افزایش تولید را متوقف کند، جلسه تشکیل دهد.

نفت خام برنت برای چندین هفته در حدود ۷۵ دلار در هر بشکه معامله شده است، علی‌رغم تنش قابل توجه در خاورمیانه. پتانسیل اختلاف داخلی در اوپک پلاس می‌تواند بازار را بیشتر تضعیف کند.

اگر این کارتل با تأخیر بیشتر در افزایش تولید موافقت کند، این یک شکست بزرگ برای قزاقستان خواهد بود. اگر این کشور به محدودیت‌های تولید اوپک پلاس پایبند باشد، نمی‌تواند نفت اضافی تولید کند، مگر اینکه برای جبران افزایش تنگیز، تولید را در جای دیگری کاهش دهد. اگر صرفا از نظر اقتصادی شرایط را در نظر بگیرد، قزاقستان دومی را انتخاب می‌کند، زیرا تنگیز کمترین هزینه تولید را دارد و بنابراین برای دولت و شرکای خارجی آن بسیار سودآور است. میدان تنگیز که توسط غول انرژی آمریکایی، شرکت شورون، اداره می‌شود، بخشی از سه‌گانه میدان‌های نفتی فوق‌العاده بزرگ در قزاقستان است که شامل قراچاجانک و کاشاقان نیز می‌شود.

شرکت دولتی KazMunayGas همراه با گروه‌های خصوصی چینی، روسی و داخلی، میدان‌های بسیار کوچک‌تر دیگری با هزینه‌های تولید بالاتر را اداره می‌کنند. در گذشته، دولت به KazMunayGas دستور داد تا تولید در این میدان‌ها را که اغلب برای سوددهی به قیمت‌هایی بالاتر از ۵۰ دلار در هر بشکه نیاز دارند، کاهش دهد.

به‌طور جایگزین، قزاقستان ممکن است محدودیت‌های تعیین‌شده توسط اوپک پلاس را نادیده بگیرد و به امارات متحده عربی و عراق بپیوندد و بیش از سهمیه اوپک پلاس تولید کند. این کشور در ماه‌های اخیر این کار را انجام داده و منجر به رویارویی تنش‌آمیز با کارتل شده است، از جمله سفر دبیرکل اوپک پلاس به آستانه، پایتخت قزاقستان، برای دیدار با رهبران این کشور در ماه آگوست. افزایش بیشتر تولید تنها مشکل را تشدید خواهد کرد.

نکته کلیدی این است که اوپک پلاس تا چه زمانی افزایش سهمیه را به تأخیر می‌اندازد. شورون اخیرا به سرمایه‌گذاران اطمینان داد که گسترش تنگیز در نیمه نخست سال آینده میلادی آماده بهره‌برداری است و مهلت تحویل نفت جدید را تا پایان ژوئن تعیین کرد. به نظر می‌رسد شورون می‌خواهد کمتر وعده دهد و بیشتر تحویل دهد، بنابراین بشکه‌ها ممکن است زودتر جریان پیدا کنند. اگر اوپک پلاس فقط یک تأخیر سه‌ماهه تا پایان سه‌ماهه نخست ۲۰۲۵ اعلام کند، ممکن است برای قزاقستان مشکل زیادی ایجاد نکند. اما اگر اجازه افزایش‌ تولید تا سه‌ماهه دوم به تعویق بیوفتد، همانطور که بسیاری در بازار نفت انتظار دارند، ممکن است این کشور آسیایی و اوپک پلاس در مسیر رویارویی مستقیم قرار بگیرند.

درگیری‌های مشابه باعث اختلافات قابل توجهی در داخل گروه شده است. به‌عنوان مثال، در سال ۲۰۲۱ امارات متحده عربی برای چندین روز مانع یک توافق اوپک پلاس شد، زیرا با عربستان سعودی بر سر سهمیه‌ها اختلاف داشت. اگرچه ریاض در آن زمان پیروز شد، اما در نهایت جنگ را باخت و به ابوظبی اجازه داد تا در ماه‌های بعد امتیازات سهمیه قابل توجهی کسب کند. و هنگامی که این کارتل در سال ۲۰۲۳ تلاش کرد سهمیه آنگولا را کاهش دهد، این کشور مقاومت کرد و در نهایت گروه را ترک کرد. خطر این است که قزاقستان نیز همین کار را انجام دهد. اوپک پلاس در سال ۲۰۲۵ با چالش‌های زیادی مواجه است.