شبکه‌های مجازی عامل تغییرات سبک زندگی - افق اقتصادی

خبرگزاری فارس-اراک؛ ظهور فناوری‌های نوین ارتباطی دگرگونی بنیادینی را در ساختار تعاملات و ارتباطات انسانی ایجاد کرده است.

پیامد این امر، شکل‌گیری نوع جدید از تعاملات انسانی است که امکان ارتباطات انسانی را به فراتر از زمان و مکان گسترش می‌دهد که به تبع آن سبب به وجود آمدن شبکه‌های اجتماعی مجازی می‌شود.

در دنیای مدرن، یکی از تکنولوژی‌هایی که دارای شبکه‌های اجتماعی مجازی گوناگون است، اینترنت است و اینترنت یک جریان وسیع و فضای مجازی جهان پیچیده‌ای از افراد مختلفی با گرایش‌های متفاوتی است که این گروه‌ها در کنار هم و در تعامل با یکدیگر زندگی می‌کنند.

در واقع از آنجا که دنیای مجازی همگام با دنیای حقیقی بر وجود آدمی و گرایش‌هایش تأثیر می‌گذارد، می‌توان از واژه‌ زندگی در سایبر اسپیس استفاده کرد.

به عبارت دیگر فضای مجازی محلی برای وارد کردن و دخالت دادن دنیای واقعی در آن است، مجازی شدن با عبور از مرزهای دنیای واقعی به نیرومحرکه‌ای برای تغییر سبک زندگی بشری و بالاتر از آن به عاملی برای تغییر سبک‌های فکری و رفتاری آدمی تبدیل شده است که در اینجا طبق نظر مک لوهان، فناوری ارتباطات، جهان را به صورت یک دهکده جهانی درآورده است.

حجت مداحی استاد جنگ نرم و تحلیل شبکه‌های مجازی کشور در این خصوص در گفت‌وگو با خبرنگار فارس گفت: استفاده از فناوری‌های نوین در کنار ایجاد فرصت، به تهدید نیز تبدیل می‌شود زیرا شبکه‌های اجتماعی مجازی فضایی‌اند که اجازه می‌دهند افراد در جامعه‌ای جدید، به طور مجازی زندگی کنند که در این زمینه نظریه‌پرداز خبره جامعه‌شناسی هابرماس بر این باور است که قلمرو عمومی که آن را سپهر عمومی یا عرصۀ عمومی می‌نامد، در عصر مدرن احیا شده است و در مکان‌هایی مانند قهوه‌خانه‌ها، قرائت‌خانه‌ها و محافل بحث و گفت‌وگو متجلی شده است.

وی افزود: بنابراین، به این معنی می‌توان گفت که شبکه‌های اجتماعی، جماعت‌هایی در وضعیت مدرن و واسطه‌ای میان جامعه و دولت‌های مدرن‌اند که وارد مسائل مربوط به امر عمومی می‌شوند.

استاد جنگ نرم و تحلیل شبکه‌های مجازی کشور بیان کرد: اینترنت و فناوری‌های مرتبط با آن بیش از هر رسانه پیش‌تر از خود و به خصوص بیش از دورانی که افراد تنها به صورت بی‌واسطه و رو در رو امکان برقراری ارتباط را داشته‌اند، به افراد اجازه می‌دهد که مرزهای زمان و فضا را درنوردند و بر محدودیت‌های فضا و زمان غلبه یابند.

مداحی اضافه کرد: این رسانه همچنین بیش از هر رسانه دیگری موجب شکل‌گیری نوعی از ارتباط می‌شود که مهم‌ترین ویژگی‌های آن عبارت‌اند از افقی، تعاملی و شبکه‌ای و اجتماعی بودن و از سوی دیگر افراد به‌واسطه این فناوری‌ها می‌توانند در هر زمان و مکان به هر نوع اطلاعاتی دسترسی پیدا کنند و در همین مورد نیز افراد توانایی آن را دارند که به صورت همزمان امکان تولید و مصرف محتوا را داشته باشند.

وی افزود: بنابراین، اینترنت و فناوری‌های مرتبط با آن از یک‌سو موجب تغییر شیوه‌هایی که افراد دورهم جمع می‌شوند و با هم ارتباط و تعامل برقرار می‌کنند و باعث تغییر شیوه دسترسی افراد به اطلاعات حتی واکنش افراد در خصوص اطلاعات (به‌ویژه اطلاعات سیاسی و اجتماعی) شده‌اند.

استاد جنگ نرم و تحلیل شبکه‌های مجازی کشور ادامه داد: در گذشته، هویت و سبک زندگی فرد از بدو تولد به صورت اجباری با آن فرد زاییده می‌شد و افراد طبقات و اقشار مختلف هیچ دخالتی در انتخاب شیوه زندگی و هویتی خود نداشتند و در جوامع سنتی انتخاب‌های مبتنی بر مصرف به شکل گسترده‌ای بر اساس، طبقه، کاست، محیط روستا یا خانواده دیکته می‌شد، در حالی که در جوامع مدرن به هر حال مردم دارای آزادی عمل بیشتری در انتخاب کالاها و خدمات و فعالیت‌هایی هستند که به نوبه خود هویت اجتماعی را خلق می‌کند.

مداحی خاطرنشان کرد: در جوامعی که سنت‌گرایی را کنار گذاشته‌اند، سبک زندگی تبدیل به معضلی برای مردم شده است برای نمونه وقتی که افراد انگاره‌های سنتی را از هم فرو می‌پاشند و مسیر زندگی خویش را خودشان تعیین می‌کنند، سازمان‌دهی زمان و فضا قابل انعطاف‌تر می‌شود، اما در انتخاب سبک زندگی عوامل مختلفی تأثیرگذار هستند که باعث می‌شود فرد سبک زندگی متفاوتی از دیگران را در پیش گیرد.

وی تصریح کرد: شبکه‌های اجتماعی می‌توانند بر نحوه گذران اوقات فراغت در خانواده‌ها تأثیرگذار باشند و سبک سرگرمی و تفریح را در خانواده تغییر دهند به طوری که تحقیقات نشان می‌دهد استفاده از گوشی‌های هوشمند و فن‌آوری‌های جدید می‌تواند تجربه تعطیلات را برای خانواده‌ها مثبت کند و باعث شود احساس یکپارچگی و تعلق در خانواده تقویت شده و روند پردازش خاطره‌ها تغییر کند؛ با این حال، استفاده افراطی از شبکه‌های اجتماعی در برخی موارد می‌تواند مقدار زمان صرف شده در کنار خانواده را کاهش دهد و میزان توجه را در تعاملات چهره به چهره کم کند.

این پژوهشگر علوم اجتماعی ادامه داد: جذابیت‌های شبکه‌های اجتماعی از یک سمت و سهولت فعالیت در این شبکه‌ها موجب می‌شود تا رابطه میان عضویت و حضور در شبکه‌های اجتماعی و تغییر در سبک زندگی به عنوان یک پرسش جدی برای پژوهشگران مطرح می‌شود که ماهیت حضور در شبکه‌های اجتماعی مجازی بر سبک زندگی، چگونه تبیین خواهد شد و چه پیامدهایی برای افراد و جامعه می‌تواند داشته باشد با توجه به مطالب عنوان شده انجام تحقیقاتی در این حوزه بیش از پیش ضروری به نظر می‌رسد.

پایان پیام/