بازار؛ گروه صنعت: چندسالی می شود که فعالان صنعتی بر طبل غیر اقتصادی بودن قیمت گذاری دستوری می کوبند و صدای آن ها به گوش مسئولان نمی رسد. نحوه ای از قیمت گذاری که به اسم حمایت از مصرف کننده صورت می گیرد و در نهایت دود آن با متضرر شدن تولیدکننده داخلی و آغاز روند کاهش تولید در چشم تولید داخلی و مردم می رود.
همین تصمیم که اثرات منفی آن طی سال های اخیر بارها برای صنایع مختلف تکرار شده، اکنون برای صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی گرفته می شود؛ به طوری که امسال تولیدکنندگان این حوزه بیم این را دارند که با ادامه قیمت گذاری دستوری نه تنها از روند طبیعی تولید خارج شوند بلکه کاهش تولید و کاهش صادرات هم آغاز خواهد شد.
در این رابطه پیام شاه علی عضو هیات مدیره انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران در خصوص چالش های صنعت به بازار گفت: بخشی از چالش های صنعت شوینده مشترک با سایر صنایع کشور است. همچنین از سال ۱۴۰۱ تولیدکنندگان شوینده اغلب درگیر چالش نرخ ارز بودن؛ از این رو تفاوت در نرخ ارز و تورم حاصل از افزایش نرخ ارز باعث شد که اکثر صنایع از جمله صنعت شوینده، هزینه مضاعفی را متحمل شوند.
وی اضافه کرد: این هزینه قابل توجه قطعا برای شرکت ها و صنایعی که تعزیراتی نیستند و محدودیت قیمت ندارند به گونه ای قابل تحمل و تعدیل است ولی برای صنعت شوینده این امکان وجود ندارد و حداقل تعدیل قیمت در شش ماه اول آن هم بر اساس پیگیری های سال قبل از آن انجام شد.
ظرفیت های خالی صنعت شوینده برای تولید
مدیرعامل شرکت شیمیایی بهداش تولید کننده مواد اولیه صنعت شوینده بیان داشت: ما در سال ۱۴۰۱ موفق شدیم ۲۵ درصد افزایش قیمت بگیریم و اگر بخواهم به اعداد و ارقام تورم اعلام شده از طرف دولت و بانک مرکزی استناد کنم که در حدود ۲۵ درصد است عملا این افزایش قیمت پوشش دهنده هزینه ها نیست. بنابراین به طور طبیعی بخش زیادی از شرکت ها به خاطر همین افزایش علاوه بر این که سودشان به شدت کاهش می یابد مجبور خواهند شد که یا تولیداتشان را کاهش دهند یا نیروهای انسانی شان را تعدیل کنند.
شاه علی تاکید کرد: متاسفانه در صنعت شوینده علاوه بر افزایش نرخ ارز یک تعدیل قابل توجهی در کارگرها هم داشتیم. این درحالی است که به اعتقاد بنده قیمت ها باید آزاد سازی شود و قیمت محصول باید بر مبنای نرخ ارز شناور و آزاد باشد. همچنین متناسب با افزایش هزینه ها باید هزینه حقوق کارگری نیز افزایش یابد. بنابراین افزایش حقوق کارگران ایرادی ندارد اما مشکل از جایی شروع می شود که قیمت سرکوب شود و اجازه افزایش قیمت به صنعت شوینده داده نشود.
قیمت گذاری دستوری آسیب زیادی به تولید شوینده زد و باعث کاهش چشمگیری در این حوزه شد
وی افزود: قیمت گذاری دستوری آسیب زیادی به تیراژ تولید زد و باعث کاهش چشمگیری در این حوزه شد. این درحالی است که ظرفیت بالایی در حوزه شوینده ها داریم و به سادگی می توانیم تولید را رونق دهیم و شاهد رشد صنعت باشیم. همچنین این صنعت باید با دلار حدود ۳۰ هزار تومان رشد خیلی خوبی در سال ۱۴۰۰ می داشت که متاسفانه این اتفاق رخ نداد.
شاه علی در خصوص پیگیری هایی که برای رفع موانع تولید انجام داده اند گفت: پیگیری های زیادی در سال ۱۴۰۱ از سوی هیئت مدیره انجمن انجام شد و با مسئولین به کرات جلساتی را برگزار کردیم اما گویا هیچ انگیزه ای برای حمایت از این صنعت در بین مسئولان وجود ندارد. یکی از مشکلات این صنعت همانطور که اشاره شد عدم به روز رسانی قیمت بر مبنای افزایش هزینه ها است که بعد از کلی پیگری فقط ۱۵ درصد امسال قیمت ها را به روز رسانی کردند. این درحالی است که همانطور که گفتم این افزایش جزئی از توافق سال گذشته بود و ما این ۱۵ درصد را در حدود ۱۰ ماه در فروش مان از دست دادیم.
گمراهی تولیدکنندگان از قوانین در حال تغییر
عضو هیات مدیره انجمن صنایع شوینده بیان داشت: وقتی ۱۵ درصد افزایش قیمت را از دست دادیم به دنبال آن به عنوان یک تولیدکننده با کاهش فروش محصول مواجه شدم؛ چرا که واحدهای تولیدکننده پودر کاهش تولید داشتند و واحدهای تولیدکننده مایعات نیز ادامه فعالیت برایشان صرفه اقتصادی نداشت. از این رو همگی در مسیر زیان دهی گام برداشتند و این موضوع نتیجه ای جز کاهش تولید ندارد و تعدیل نیروی انسانی ندارد.
شاه علی افزود: وقتی وضعیت تولید داخلی دچار مشکل شود به طور حتم نمی توانیم با این افزایش هزینه ها در بازار منطقه هم به خوبی حضور یابیم. از طرفی به صورت پیوسته شاهد این هستیم که قوانین و مقررات در حال تغییر است و بخشنامه ها با هر تغییر در وزارت خانه ها و دولت دستخوش چندین تغییر می شوند. این درحالی است که ظرفیت خوبی برای بخش صادرات داریم.
وی در پاسخ به این سوال که صنعت شوینده اکنون با چند درصد ظرفیت فعال است ادامه داد: این صنعت یک سوم فعال است یعنی دو سوم ظرفیتی که برای ساخت کارخانه هزینه شده تولید داریم. بنابراین این همه منابع ملی صرف زیرساخت شده اما از این ثروت ملی استفاده نمی شود. این درحالی است با توجه به ظرفیت های صادراتی که در دست داریم و با توجه به نرخ ارز این امکان وجود دارد که کل نیاز کشورهای منطقه را پوشش دهیم.
روسیه بستر خوبی برای صادرات شوینده های ایرانی
شاه علی بیان داشت: در حال حاضر فضای بسیار خوبی پیش روی تولیدکنندگان ایرانی برای صادرات محصولاتشان به روسیه فراهم شده است اما صنعت شوینده به دلیل همان مشکلاتی که به آن ها اشاره کردم نتوانست استفاده قابل توجهی از این شرایط ببرد. اساسا صنعت شوینده بسیار مظلوم و محروم است؛ چرا که هیچ حامی ای ندارد و هیئت مدیره انجمن نیز تا یک محدوده ای امکان پیگیری دارد.
وی افزود: وقتی در سطوح بالاتر شاهد بی تفاوتی هستید و حمایتی از سوی مسئولان دریافت نمی کنید به طور طبیعی یک فاصله بین اعضای صنعت ایجاد می شود که هرکسی به دنبال اندک منافع خود برای حفظ مجموعه ای که ایجاد کرده می رود. بنابراین اتحاد و انسجام صنعت که باعث پیشرفت و توسعه آن می شود از دست می رود. بنابراین مجموع همین مسائل باعث می شود نتوانیم بازارهای صادراتی خوبی را داشته باشیم و حضورمان در کشورهای همسایه کمرنگ تر می شود.
امروز به جایی رسیده ایم که برخی از برندها به صورت محدود در بازارهای خارجی حضور دارند
این تولیدکننده شوینده ادامه داد: جای تاسف دارد وقتی در سال های قبل حضور پررنگ تری در کشورهای اطراف داشتیم امروز به جایی رسیده ایم که برخی از برندها آن هم به صورت محدود در بازارهای خارجی حضور دارند. بنابراین سهم حضور در بازارهای خارجی بسیار اندک است. بنده به عنوان به کسی که تولید کننده مواد صنعتی شوینده هستم و سال‌های سال است که حجم قابل توجهی صادرات به کشورهای اطراف دارم به هیچ وجه اکنون از عملکرد خود طی این سال ها رضایت ندارم.
وی افزود: علت اینکه بر اساس ظرفیت و توانمندی نمی توانم در بازارهای صادراتی حاضر شوم این است که هیچ حمایتی از سوی مسئولان دریافت نمی کنم و همین اندازه که پیشرفت کرده ایم نیز بخاطر خودمان بوده است که به صورت کاملا خصوصی و شخصی مسیر صادرات را پیش گرفته ایم.
این تولید کننده ادامه داد: هرچقدر بخش خصوصی تلاش کند تا مسئولان پای کار نیایند و چتر حمایتشان را باز نکنند باز هم حجم صادرات قابل توجه نیست. ای کاش دولت در حوزه های متفاوت حامی تولیدکنندگان بود و می توانستیم در بازارهای صادراتی بهتر حضور یابیم. اگر حتی سهم افزایش قیمت را نمی گرفتیم در حوزه های دیگر همچون صادرات تقویت می حداقل واحدها می توانستند سرپا بمانند و سهم خودشان را در کشور بگیرند.
ترکیه رقیب جدی ایران در منطقه
عضو هیات مدیره انجمن صنایع شوینده در پاسخ به این سوال که در عدم حضور شویندگان ایران در منطقه کدام کشور فضای بهتری برای صادرات یافته و رقیب جدی ایران در این حوزه کیست؟ گفت: الان ترکیه به راحتی بخش عمده‌ای از سهم ایران در بازار منطقه را گرفته است و مطمئنم به زودی کشورهای دیگر هم به این حوزه ورود می کنند. بنابراین اگر قرار است سیاست گذاری های سال ۱۴۰۲ همچون سال ۱۴۰۱ باشد نمی توان آینده خوبی را متصور شد.
شاه علی افزود: صنعت شوینده با توجه به ظرفیت های خالی و قابلیت هایی که در اختیار دارد پیشنهاد می کنم که قیمت این محصولات این صنعت آزاد شود تا بتوانیم وارد فضای رقابتی شویم. اتفاقی که نه تنها به نفع تولیدکنندگان است بلکه به سود مردم نیز هست؛ چرا که تولیدکنندگان برای پر کردن ظرفیت های خالی خود اقدام به افزایش قیمت نمی کنند و فقط این موضوع فرصتی برای ورود به بازارهای منطقه است.
وی ادامه داد: این درحالی است که وقتی مسئولان برای تولیدکنندگان محدودیت می گذارند به طور طبیعی همه به دنبال افزایش قیمت می روند. بنابراین پیشنهاد آزادسازی قیمت ها را می دهم تا رقابت پذیری در صنعت افزایش یابد. همچنین ضروری است که برای تامین داخلی و صادرات نیز برنامه متفاوتی در نظر گرفته شود و از صادرات قدری حمایت شود. نیاز است برای تشویق تولیدکنندگان از بسته های تشویقی صادرات بهره برد نه اینکه منتظر این باشیم که تولیدکنندگان از جیب خودشان برای کشور ارزآوری داشته باشند.
این تولیدکننده تاکید کرد: ما خواستار ورود به بازار رقابتی هستیم اما متاسفانه همواره موانعی در مسیر صادرات وجود دارد. برای مثال این همه روابط فرهنگی و دینی با کشورهای مسلمان داریم اما باز هم دیپلماسی ما نتوانسته مسیر خوبی برای صادرات فراهم کند و برای ورود به آن گروه از کشورها هم باید عوارض بیش از ۲۰ درصد را بپردازیم. طبیعتا با این شرایط امکان رقابت نیست و تفاهمی نیز با کشورهای عربی وجود ندارد. این درحالی است که برخی از این کشورها با خودشان تعاملات اقتصادی خوبی دارند و عوارض را به صفر رسانده اند. به طور مثال کشورهایی همچون لبنان و سوریه برای همدیگر عوارضی ندارند.
شاه علی ادامه داد: وقتی عوارض در نظر گرفته می شود هرچقدر هم تولید رقابت پذیری داشته باشیم اما برای کشورهای دیگر مقرون به صرفه نیست و همین می شود که بازار صادراتی خود را در منطقه از دست می دهیم و رقبا جای ما را پر می کنند. بنابراین اگر از صادرات حمایت نشود و به همین شکل بیمارگونه تولید را ادامه دهیم حداقل برنامه صادراتی را می توانیم در پیش بگیریم چون همه درها بسته است.
زیان دهی تولید با قرار دادن ارز نیمایی که در دسترس نیست
این تولیدکننده با اشاره به اینکه تامین ارز هم چالش دیگری پیش روی تولیدکنندگان صنعت شوینده است گفت: از سال گذشته تا امروز یکی از چالش هایی که تولیدکنندگان از آن رنج می کشند بحث تامین نقدینگی، سرمایه در گردش و مهمتر از همه تامین ارز است. متاسفانه هر چقدر مشکلات دیگر را بتوانیم کم اثر کنیم اما مشکل نرخ ارز پا برجا است. برای مثال ارز نیمایی در دسترس تولیدکنندگان نیست و امروز حتی با ۴۰ هزار تومان هم نمی توان چنین ارزی را به دست آورد. از این رو برای تامین مواد اولیه چاره ای نیست جز اینکه ارز آزاد استفاده کنیم.
وقتی مبنای تولید را ارز نیمایی که در دسترس نیست قرار می دهند بر همان اساس هم قیمت گذاری دستوری را انجام می دهند
وی با اشاره به اینکه وقتی مبنای تولید را ارز نیمایی که در دسترس نیست قرار می دهند افزود: بر همان اساس هم قیمت گذاری دستوری را انجام می دهند و تولید کننده زیان می بیند. بنده به عنوان یک تولیدکننده از ۱۵ بهمن ماه سال گذشته تا به امروز نتوانستم هیچ ارزی دریافت کنم. از این رو مواد اولیه ای که سفارش داده ام به پشت گمرک می رسد اما نقدینگی لازم برای ترخیص آن را ندارم. از طرفی بانک ها هم هیچ حمایتی از صنعت نمی کنند.
شاه علی ادامه داد: مجموع مواردی که به آن ها اشاره شد باعث می شود عملکرد شرکت های خصوصی و تولیدکننده به شدت کاهش یابد. بنابراین نیاز است که تکلیف ارز مشخص شود و اگر قرار است مبنای قیمت گذاری ارز نیمایی باشد باید این ارز به قدر کافی در اختیار تولیدکننده قرار گیرد. اکنون تامین مواد اولیه تولیدکنندگان شوینده با همان ارز حدود ۵۰ هزار تومان انجام می شود و این به معنای متضرر شدن دنباله دار تولیدکنندگان است.
