بازار؛ گروه صنعت: کشورهای همسایه ایران که شاید تا یک دهه قبل از صنعت داروسازی چیزی نمی دانستند و هیچ زیرساختی نداشتند پا به میدان گذاشته اند و با منابع مالی که برای توسعه این حوزه تخصیص داده اند روز به روز در حال پیشرفت بیشتری هستند. کشورهایی که برای توسعه صنعت خود پیشنهادهای قابل توجهی به نخبگان داروساز کشورهای دیگر از جمله ایران می دهند و آن ها را جذب کارخانه های خود می کنند.
از طرفی با توجه به شرایط اقتصادی نه چندان مساعد برای داروسازان در کشور و درآمدها نه چندان قابل توجه در مقایسه با کشورهای دیگر، برخی از داروسازان کشور نیز تصمیم به مهاجرت می گیرند. در کنار این موضوع فرسودگی صنعت داروسازی و نبود تکنولوژی های جدید و حتی دسترسی به آموزش های تازه باعث تشدید این موضوع شده است.
بیم مهاجرت داروسازان ایرانی
هرچند هنوز مهاجرت داروسازان اوج نگرفته و در این باره مهدی پیر صالحی عضو هیئت مدیره سندیکای تولیدکنندگان مکمل های رژیمی و غذایی ایران معتقد است که هرچند خیلی از مجموعه های با سابقه با تعهدی که به جامعه دارند مسیر مهاجرت را آغاز نکرده اند و همچنان به کارشان ادامه می دهند اما مهاجرت در صنعت دارو به ویژه در مجموعه های تازه تاسیس و دانش بنیان به صورت فردی آغاز شده است.
قانعی: اگر امروز به تولید ۹۷ درصد از نیاز دارویی کشور دست یافته ایم نمی توانیم بگوییم تمام این دستاورد بخاطر حمایت های وسیع دولتی یا به خاطر اقتصاد بزرگی است که داروسازان به آن ورود کردند
مصطفی قانعی دبیر ستاد توسعه اقتصاد دانش بنیان سلامت معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری نیز با اشاره به اینکه حفظ سرمایه انسانی به عنوان بزرگ ترین سرمایه هر جامعه ای از اهمیت بالایی برخوردار است به بازار گفت: اگر امروز به تولید ۹۷ درصد از نیاز دارویی کشور دست یافته ایم نمی توانیم بگوییم تمام این دستاورد بخاطر حمایت های وسیع دولتی یا به خاطر اقتصاد بزرگی است که داروسازان به آن ورود کردند.
وی با اشاره به اینکه مهاجرت داروسازان از ایران به خارج از کشور به عنوان یک تهدید بزرگ در حوزه درمانی کشور محسوب می شود افزود: در حال حاضر شرکت های خارجی برای جذب نیروی انسانی فرهیخته اقدام کرده اند و از قضا آن ها دسترسی خوبی به فناوری های پیشرفته دارند و می توانند یک فضای رقابتی خوبی را برای داروسازان فراهم کنند.
قانعی با اشاره به اینکه خطر مهاجرت نخبگان از جمله داروسازان از گذشته وجود داشته است ادامه داد: این مساله، موضوع تازه ای نیست اما تفاوتی که امروز دارد این است که اکنون کشورهای همسایه ایران که تا یک دهه قبل به داروسازی ورود نکرده بودند الان تصمیم گرفته اند که کشورشان را در این حوزه توسعه دهند.
کشورهای همسایه ایران با شرایط بهتر متقاضی داروسازان
هرچند در حال حاضر پنج مقصد اصلی داروسازان ایرانی برای مهاجرت به ترتیب کانادا، آلمان، آمریکا، استرالیا و انگلستان است اما با توسعه صنعت داروسازی در کشورهای همسایه، این فرصت برای آن ها فراهم شده که در کشوری نزدیک تر، نسبت به شکوفایی استعدادها خود اقدام کنند. کشورهایی که به گفته قانعی شاید تا یک دهه قبل چیزی از صنعت داروسازی نمی دانستند و اکنون به سرعت مسیر توسعه را در پیش گرفته اند.
دبیر ستاد توسعه اقتصاد دانش بنیان سلامت معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری در این باره گفت: کشورهای همسایه ایران با شرایط مالی و زیرساخت های تکنولوژیکی که فراهم کرده اند سرمایه های انسانی ایران را می برند. این در شرایطی است که هنوز صنعت داروسازی ایران به صورت دستوری اداره می شود.
وی افزود: بنابراین باید تصمیم بگیریم که فضای صنعت داروسازی نه دستوری بلکه رقابتی و آماده رشد داروسازان شود. فضای رقابتی هم این است که به نوعی کار کنیم که ما در رقابت با آن ها بتوانیم بهتر این سرمایه را حفظ کنیم. در رقابت با کسانی که با ما هستند و چاره دیگری نداریم.
این پزشک تاکید کرد: اکنون بحث مهاجرت داروسازان تعهد نیست که به او بگوییم چرا تعهد کمی دارد؟ مساله این است که در اطراف ما منابع انسانی را به یک فضای رقابتی جذب می کنند و ما هم راهی نداریم جز اینکه ابزاری که آن ها دارند و از ما جلوتر هستند را در کشور فراهم کنیم.
نگرانی از مهاجرت داروسازان تا تامین نیاز اولیه دارویی
قانعی در پاسخ به اینکه چه سیاست حمایتی و تشویقی باید در کشور اجرایی شود تا جلوی مهاجرت داروسازان کشور به نحو مناسب گرفت شود؟ گفت: مهمترین اصل و نخستین موضوع این است که بهای کار نخبگان را بپردازیم. موضوعی که می بینیم نه فقط در کشورهای اروپایی که مقصد مهاجرت نخبگان است بلکه حتی در همین همسایگی مان هم به داروسازان به قیمت می پردازند.
وی افزود: اگر بخواهیم بهای کار آن ها را بپردازیم باید ببینیم در فضای رقابتی به چه شکلی است و ما هم همان را فراهم کنیم. این مهم هم امکان پذیر نیست مگر اینکه ارزش گذاری دارو را به نحوی انجام دهیم که برای یک کارخانه جذب آن ها صرفه داشته باشد. امروز مراکز تحقیق و توسعه داروسازی در حال خالی شدن است و دیگر تحقیق و توسعه ای نخواهیم داشت.
دبیر ستاد توسعه اقتصاد دانش بنیان سلامت معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری تاکید کرد: وقتی تحقیق و توسعه نداشته باشیم یعنی هر سال محتاج داروهای جدید خواهید شد و این اتفاقی است که امروز برای جلوگیری از آن باید اندیشید و اقدام کرد.
ترکیه یکی از کشورهای همسایه ایران و مقصد مهاجرت داروسازان است از سال ۲۰۰۵ وارد صنعت داروسازی شده و به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان دارو در منطقه خاورمیانه شناخته می شود
در مجموع، رقابت در صنعت داروسازی بسیار شدید است و بسیاری از کشورها تلاش می کنند تا با تولید داروهای با کیفیت بالا و با قیمت مناسب، بازار را به خود اختصاص دهند. ایران نیز با تولید داروهای ژنریک و نوین، در این رقابت شرکت می کند و اگر نیروهای خود را از دست دهد نه تنها این رقابت را از دست می دهد بلکه در تامین داروهای معمولی خود نیز دچار مشکل خواهد شد.
ترکیه یکی از این کشورها است از سال ۲۰۰۵ وارد صنعت داروسازی شده و به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان دارو در منطقه خاورمیانه شناخته می شود. در این بین کشورهایی همچون عراق، پاکستان و عمان نیز در حال توسعه صنعت داروسازی خود هستند و از منابع کشورهای دیگر نیز در راستای توسعه صنعت خود بهره می برند.
بر اساس اطلاعات موجود، درآمد داروسازان در پنج مقصد اصلی مهاجرت سالانه در حدود ۶۹ هزار دلار تا ۱۳۸ هزار دلار بسته به کشور هدف تعیین می شود.
