بازار؛ گروه صنعت: کمبود نقدینگی بر سر صنعت دارو سایه انداخته و چند سالی می شود که نرخ استهلاک به جای سرمایه گذاری در آن پیشی گرفته و باعث رکود و حتی فرسودگی شده داروسازی شده است. صنعتی که به لحاظ علمی و وجود نیروهای مختص هنوز جایگاه ویژه خود را در سطح بین المللی حفظ کرده اما به لحاظ زیر ساختی برای رقابت با دنیا نیازمند نقدینگی و نوسازی است.
منابع مالی که همین الان به خاطر مسائل مختلفی همچون اجرای طرح دارویار بدون توجه به زیرساخت های مالی داروسازان، عدم همکاری بانک ها برای اهدای تسهیلات حتی تسهیلات وعده شده و از همه مهم تر بدهی چند هزار میلیارد تومانی مراکز دولتی و خصوصی به زنجیره تولید، حتی برای بقای خود نیز دچار مشکل شده است.
از این رو شاید وقت آن رسیده باشد که برای صنعت دارو هم همچون خیلی از صنایعی که دولت برای بقای آن ها و حفظ نیروی انسانی شان دست به هرکاری می زند، چتر حمایت خود را بر سر داروسازی کشور بگشاید.
البته در این راستا به تازگی محمد پیکان پور مدیرکل داروی سازمان غذا و دارو وعده داده که با همکاری وزارت صمت ۲۰۰ میلیون دلار برای نوسازی صنعت داروسازی اختصاص یابد. هر چند هنوز مشخص نشده این منابع به چه شکل و چه زمانی تخصیص می یابد و یا اصلا در ردیف وعده های بی سرانجام قرار می گیرد یا خیر؟ اما می توان به آن به عنوان روزنه ای از امید برای بهبود داروسازی کشور توجه داشت.
ضرورت نوسازی صنعت دارو برای ۸۰ میلیون نفر جمعیت
محمدرضا کشاورز عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان تهران در خصوص مشکلات صنعت داروی کشور به بازار گفت: به طور حتم هر صنعتی نیازمند نوسازی است و صنعت دارو هم از این موضوع مستثنی نیست؛ به خصوص که بهره مندی از تکنولوژی های روز دنیا باعث می شود که بازدهی تولید بالاتر رود و هزینه های تولید کاهش یابد.
کشاورز: اگر ۴۰ سال پیش صنعتی داشتیم که برای ۲۰ میلیون نفر دارو تولید می کرد الان بازار مصرف به ۸۰ میلیون نفر رسیده است
وی در خصوص نیاز به بروز رسانی صنعت دارو و فرسودگی فعلی آن افزود: اگر ۴۰ سال پیش صنعتی داشتیم که برای ۲۰ میلیون نفر دارو تولید می کرد الان بازار مصرف ۸۰ میلیون نفر رسیده است و با توجه به نیاز جامعه برای این تعداد، باید صنعت هم رشد کند. همچنین مطلوب تمام کارخانه ها این است که امکانات جدیدی را مستقر کنند تا هزینه های تولید کاهش یابد اما چیزی که متاسفانه صنعت به آن مبتلا است کمبود نقدینگی است.
کشاورز با اشاره به اینکه باید محلی برای تامین نقدینگی صنعت دارو در نظر گرفته شود تاکید کرد: صنعت دارو از تولید تا حلقه آخر زنجیره که داروخانه یا مصرف کننده نهایی است با چالش نقدینگی مواجه است و همه با آن دست به گریبان هستند. هرچند این صنعت هم همچون صنایع دیگر که در دوره های مختلف دچار مشکلاتی بودند و فعالان بر معضلات پیروز شدند، رفع چالش های داروسازی هم دور نیست.
عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان تهران با اشاره به اینکه دولت هم برنامه هایی برای حمایت از صنعت گرانقدر داروسازی دارد افزود: در برنامه هفتم توسعه نکات خوبی برای کمک به صنعت دیده شده که مورد تقاضای سازمان های مردم نهاد هم هست که وام های کم بهره تزریق و صنعت سرپا شود و در مسیر رشد قرار بگیرد.
زیرساخت های داروسازی آماده رویارویی با نیاز آینده را ندارند
کشاورز در پاسخ به این سوال که با بروز رسانی صنعت داروسازی چقدر از هزینه های دارو کاسته می شود بیان داشت: به روز رسانی صنعت دارو فقط به کاهش هزینه های تولید محدود نمی شود و ما در آینده به زیرساخت های بیشتری برای تولید محصولات های تک نیاز داریم؛ داروهایی که به طور حتم مورد تقاضای جامعه است.
کشاورز: اگر صنعت امروز به سمت تولید داروهای شخصی و تولید داروهای سل تراپی حرکت نکند باید در آینده برای واردات چنین داروهایی هزینه گزافی را پرداخت کنیم
وی افزود: صنعت داروسازی در مسیر توسعه بین المللی قرار دارد و مردم نیز خواستار دریافت خدمات و تکنولوژی های روز دنیا هستند. بنابراین اگر صنعت امروز به سمت تولید داروهای شخصی و تولید داروهای سل تراپی حرکت نکند باید در آینده برای واردات چنین داروهایی هزینه گزافی را پرداخت کنیم و منابع ارزی زیادی از کشور خارج شود.
عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان تهران در خصوص داروهای های تک ادامه داد: هرچند برای تولید داروهای های تک، اکنون از زیرساخت ها و تکنولوژی های تولید محروم هستیم اما خوشبختانه علم تولید آن ها در اختیار محققان و داروسازان کشور است. بنابراین نیاز است که برای تولید داروهایی که توان تولید داریم تکنولوژی نیز وارد شود تا بتوانیم همگام با کشورهای پیشرفته در این حوزه حرکت و مردم را از امکانات موجود بهره مند کنیم.
بودجه های ناکافی و تقلای داروسازی برای بقا
کشاورز با اشاره به اینکه هر چند اعلام اعداد و ارقام برای بروز رسانی آینده داروسازی قدری مشکل است گفت: وقتی در همین شروع بودجه ۶۹ همتی برای دارو از سوی سازمان برنامه و بودجه تعیین می شود، در صورتی که آن چیزی که مورد نیاز است در حدود ۱۲۰ همت است نشان می دهد چقدر در حوزه منابع نقدی و شناخت از این صنعت ضعف وجود دارد.
وی افزود: اگر بخواهیم در خصوص بودجه امسال واقع بینانه نگاه کنیم متوجه خواهیم شد که به هر حال کمبود بودجه به صنعت ضربه می زند. بنابراین عجیب نیست که هر از گاهی علی رغم تولید برخی از داروها، اخباری درباره واردات شنیده می شود؛ چرا که همانطور که می دانید واردات یکی از روش های تامین دارو است و خیلی اوقات در شرایط اضرار ناچار به استفاده از این ابزار خواهیم شد.
کشاورز: الان پیک جمعیتی داروسازان جوان را داریم که در حدود ۳۰ سال سن دارند و اگر زیرساخت ها فراهم باشد می توانند نیروهای بسیار پر بازده ای برای صنعت داروسازی باشند
عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان تهران ادامه داد: سال گذشته شاهد واردات برخی از ساده ترین داروهایی که تکنولوژی خاصی نداشتند بودیم؛ چرا که کمبودها بروز کرده بود و چاره ای جز واردات نبود. این در حالی است که در کشور صنعت دارو و صنعت گر داریم و باز به سمت واردات حرکت می کنیم.
این داروساز تاکید کرد: با توجه به افزایش ظرفیتی که فکر می کنم در محدوده سال ۸۶ در داروسازی اتفاق افتاد الان پیک جمعیتی داروسازان جوان را داریم که در حدود ۳۰ سال سن دارند و اگر زیرساخت ها فراهم باشد می توانند نیروهای بسیار پر بازده ای برای صنعت داروسازی باشند. داروسازان جوان می توانند تجاربی که در دانشگاه پیدا کرده اند را به صنعت منتقل کنند و از این فرصت باید دولت و کشور استفاده کند.
نرخ استهلاک جلوتر از نوسازی
محمد عبده زاده رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق تهران نیز در خصوص فرسودگی صنعت دارو به بازار گفت: داروسازی نیز همچون سایر صنایع کشور از سال ۹۷ تاکنون نرخ استهلاک در آن از سرمایه گذاری پیشی گرفته است؛ یعنی علی رغم اینکه ماشین آلات و تجهیزات باید نوسازی می شد اما در عمل در حال مستهلک شدن است. بنابراین باید این حقیقت را بپذیریم که نرخ بروز رسانی بسیار کم است.
عبده زاده: در چند سال آینده صنعت مستهلکی پیش رو خواهیم داشت که تجهیزات آن به روز نیست و نه تنها ظرفیت تولید صادراتی ندارد بلکه حتی توان تامین نیاز داخل را هم از دست می دهد
رئیس هیئت مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران با اشاره به سرعت فرسودگی در صنعت دارو افزود: متاسفانه در چند سال آینده صنعت مستهلکی پیش رو خواهیم داشت که تجهیزات آن به روز نیست و نه تنها ظرفیت تولید صادراتی ندارد بلکه حتی توان تامین نیاز داخل را هم از دست می دهد.
وی با اشاره به اینکه در برنامه هفتم توسعه یک میلیادر دلار صادرات در سال هدف گذاری شده است ادامه داد: برای انجام این حجم از صادرات نیازمند یک صنعت قوی، به روز، نوپا و سودآور هستیم که بتواند در بازار های بین المللی حضور یابد. همچنین برای اینکه این صنعت به روز باشد نیاز به دستگاه ها، ماشین آلات، جی ام پی و سیستم های به روزی دارد که بتواند هم در بازار صادراتی و در بحث تامین داخلی با قدرت عمل کند.
۲۰۰ میلیون دلار سرمایه نوسازی کافی نیست
رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق تهران با اشاره به اینکه در حدود ۲ سال است که موضوع ضرورت نوسازی صنعت دارو را مطرح کرده ایم بیان داشت: تمام بررسی های علمی ضروری را انجام داده ایم و نتایج را طی پروپوزالی با همکاری دانشگاه شریف به وزارت بهداشت، وزارت صمت و غیره ارائه داده ایم. همچنین به آن ها گفته ایم که نوسازی صنعت از توان شرکت ها خارج است و دولت باید کمک کند و تسهیلات با فرصت مناسب بازپرداخت ارائه دهد؛ چرا که به هر روشی باید بتوانیم این صنعت را بازسازی و نوسازی کنیم.
عبده زاده: به تازگی وزارت بهداشت اعلام کرده که طی برگزاری جلساتی با وزارت صمت برای تخصیص ۲۰۰ میلیون دلار اعتبار برای بازسازی صنعت است
عبده زاده افزود: به تازگی وزارت بهداشت اعلام کرده که طی برگزاری جلساتی با وزارت صمت برای تخصیص ۲۰۰ میلیون دلار اعتبار برای بازسازی صنعت در سال جاری است. البته در مورد اینکه طرح به شکل عملیاتی و بودجه از چه محلی تامین شود و یا حتی منابع مالی چه زمانی و با چه نرخی تخصیص یابد هنوز اطلاعی نداده اند.
رئیس هیئت مدیره سندیکای صاحبان داروهای انسانی در خصوص به وعده ۲۰۰ میلیون دلاری مدیرکل داروی سازمان غذا و دارو تاکید کرد: اگر این منابع مالی تامین شود می توان شروع خوبی برای نوسازی داشت اما کافی نیست؛ چرا که باید طی پنج سال، هر سال چنین اعتباری باید طی برنامه هفتم توسعه به داروسازی تزریق شود تا بتوانیم صنعت را در چنین بازده زمانی ای به روزرسانی کنیم.
دارو نیازمند درمان فوری
به گفته عبده زاده تنها در صورتی که صنعت به روز شود و بتوانیم جی ام پی اروپا را بگیریم می توانیم به ظرفیت صادرات یک میلیارد دلار دارو دست یابیم. بنابراین نه تنها اکنون دسترسی به هدف گذاری درآمدهای ارزی از طریق دارو در برنامه هفتم توسعه به دلیل فرسودگی صنعت امکان پذیر نیست بلکه حتی در صورت سرمایه گذاری هم نیازمند این خواهیم بود که چاره ای برای تحریم ها و شکل دهی دوباره ارتباط بانکی اندیشیده شود.
عبده زاده: اگر بتوانیم جی ام پی تمام کارخانه را به روز کنیم و مشکلات تحریمی را کنار بزنیم تا آخر برنامه هفتم توسعه به صادرات یک میلیارد دلار در حوزه دارو خواهیم رسید
رئیس کمیسیون سلامت اتاق تهران تاکید کرد: اگر بتوانیم جی ام پی تمام کارخانه را به روز کنیم و مشکلات تحریمی را کنار بزنیم تا آخر برنامه هفتم توسعه به صادرات یک میلیارد دلار در حوزه دارو خواهیم رسید.
با این تفاسیر اگر از امروز برای رفع معضل فرسودگی صنعت داروی کشور چاره ای اندیشیده نشود، همانطور که کارشناسان در این گزارش به آن اشاره کردند و همانطور که این روزها مردم با معضل کمبود دارو مواجه هستند در آینده نیاز ارزی برای واردات دارو از سرمایه ای که امروز می توان برای نوسازی آن صرف کرد پیشی می گیرد.
البته معضل به همین جا محدود نمی شود و با تنگ شدن عرصه بر روی تولیدکنندگان همانطور که در گزارش قبلی بازار با عنوان «کمبود دارو تا آغاز مهاجرت انفرادی داروسازان شرکت های دانش بنیان» آمده، باید شاهد خروج سرمایه های انسانی در این حوزه نیز باشیم.
با این شرایط شاید اکنون صنعت دارو به دقایق پایانی نجات یافتن از بحران های آینده نزدیک شده و وقت آن رسیده که مسئولان به جای طرح بودجه های ناکافی که فقط به مزمن شدن بیماری آن می انجامد به فکر درمان باشند و دارو را نجات دهند؛ صنعتی که سال ها با تمام توان نیاز کشور را تامین کرده و نگذاشته جز در چند مورد خاص با گرفتاری جدی ای مواجه شود.
