چگونگی خروج بانک‌ها از بنگاهداری - افق اقتصادی

تولید فرآیندی است که اگر چرخ آن به درستی بچرخد قلب اقتصاد هم مرتب خواهد تپید، تپشی که البته نیاز به خون‌رسانی به موقع دارد و اگر این خون رسانی به درستی انجام نشود آهسته آهسته چرخ تولید هم بی رمق خواهد شد بی رمقی که به شکل مستقیم به سفره مردم رخنه خواهد کرد.

شرایط برای دریافت تسهیلات برای بخش تولید گاهی بسیار دشوار است اگر در این شرایط تسهیلگری شود گره از کار بسیاری از تولیدکنندگان باز خواهد شد. هدایت اصولی تسهیلات به‌سمت تولید به‌عبارتی یکی از ارکان مهم خون رسانی به قلب تپنده اقتصاد است که اگر به درستی رخ ندهد سرعت چرخ تولید کاهش پیدا خواهد کرد. نکته‌ای که رهبر انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ۵ اردیبهشت در دیدار با کارگران با اشاره به آن فرمودند: اعتبارات بانکی هم هدایت بشود به سمت تولید. امروز البته این جور نیست. باید بیشتر اعتبارات بانکی، تسهیلات بانکی به سمت تولید هدایت بشود که این را مسئولین بانکی باید به آن توجّه کنند.

اما گاهی تسهیلات به سمت تولید هدایت نمی‌شود، بنگاه‌داری بانک‌ها سبب می‌شود منابع به سمت سرمایه‌گذاری، تولید و اشتغال نرود و علاوه بر شکل گیری ناترازی حتی می‌تواند آن را تشدید کند؛ ناترازی شبکه بانکی که می‌تواند قلب اقتصاد و تولید کشور را دچار مشکل کند.

در رابطه با هدایت اعتبار به سمت تولید باید اشاره کرد که با توجه به این که سال گذشته توسط بانک مرکزی سیاست انقباضی پیش گرفته شد همین مسئله باعث شد کمی توان تسهیلات دهی بانک‌ها کاهش پیدا کند. توان تسهیلات دهی با توجه به افزایش میانگین سپرده قانونی بانک‌ها آن هم به میزان ۳ درصد طبیعی بود که حدود ۲۰ درصد کاهش پیدا کند و این موضوع سبب می‌شود یک سری از صنایع از روند تسهیلات جا بمانند و یا این که بانک‌ها تسهیلات بیشتری به بخش اقتصادی که اطمینان خاطر مطلوب‌تری نسبت به باز پرداخت دارند دهند.

بنگاهداری بانک‌ها کابوسی که هموار به خروج از آن تاکیده شده است و به عقیده اغلب کارشناسان این مسئله علاوه بر آسیب به چرخه اقتصادی کشور می‌تواند عاملی هم بر شکل گیری ناترازی شبکه بانکی باشد.

بنگاهداری که پیش از این رهبر معظم انقلاب در شهریور سال ۹۷ است در رابطه با آن فرموده‌اند: «بانک‌ها غلط می‌کنند با پول مردم برای خودشان امکانات درست کنند و بنگاه‌داری کنند.»

همچنین سال گذشته بود که ابراهیم رئیسی رئیس جمهور مطرح کرد: اصلاح نظام بانکی بنگاهداری و منجمد کردن دارایی‌ها و عدم فروش دارایی‌ها به موقع، موضوعی است که دولت دنبال می‌کند. بنگاهداری بانک‌ها به تولید صدمه می‌زند.

مهر ماه سال گذشته نیز رئیس کل بانک مرکزی محمد رضا فرزین گفته بود: بنگاه‌داری بانک‌های تجاری قابل قبول نیست و بانک‌ها باید با فروش بنگاه‌ها، از این حوزه خارج شوند.

بنگاهداری بانک‌ها یکی از عوامل شکل گیری ناترازی

بنگاهداری بانک‌ها که به گفته کارشناسان عارضه‌های مختلفی برای اقتصادی کشور دارد و در همین رابطه سیاوش غیبی پور کارشناس اقتصادی در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: در شکل گیری ناترازی شبکه بانکی عوامل متعددی نقش دارند که یکی از این عوامل بنگاهداری برخی از این بانک‌های ناترازی است. پدیده بنگاهداری بانک‌ها در کشور هم ریشه در چند عامل دارد که برخی از آن‌ها ارادی و مواردی غیر ارادی است.

او در ادامه می‌گوید: منابع آزاد و شناور بانک‌ها باید در اختیار تولید قرار گیرد، اما زمانی که این منابع منجمد و به سمت بنگاه داری‌های بانک‌ها رود حاصل آن سبب به وجود آمدن برخی از مشکلات اقتصادی برای بخش‌های مختلف و حتی خود بانک‌ها خواهد داشت در کل بنگاهداری بانک‌ها سبب می‌شود منابع به سمت سرمایه‌گذاری، تولید و اشتغال نرود و علاوه بر شکل گیری ناترازی حتی می‌تواند آن را تشدید کند ناترازی شبکه بانکی که می‌تواند قلب اقتصاد کشور را دچار مشکل می‌کند.

بنگاهداری برخی از بانک‌ها آفتی برای بخش تولید

در ادامه هم حجت الله فرزانی کارشناس امور بانکی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان گفت: زمانی که بخشی از منابع بانک‌ها منجمد و در بنگاهداری خلاصه شده است در حالی که یکی از رسالت‌های آن رفع نیاز خانوار و تامین تسهیلات مورد نیاز آن‌ها و بخش تولید است به طبع منابع به بخش دیگر تخصیص داده می‌شود و منابع بانک محدود می‌شود.

این کارشناس امور بانکی در ادامه اظهار کرد: منابع محدود شده بانک‌ها که می‌توانست به تولید و سرمایه در گردش واحد‌های تولیدی تخصیص داده شود، اما به سوی دیگر می‌رود که این اقدام به بخش‌های تولیدی آسیب خواهد زد. بخش‌های تولیدی که میزان تسهیلات دریافتی آن‌ها متناسب با رشد تورم نخواهد بود لذا توان واحد‌های تولیدی کاهش پیدا می‌کند.

فرزانی عنوان کرد: واحد‌های تولیدی به سبب این که سرمایه در گردش کوچک تری توانستند دریافت کنند و تامین بر اساس ظرفیت عملی آن‌ها کافی نیست به ناچار ظرفیت تولید کاهش پیدا می‌کند و اگر به شکل کل نگاه کرد در مجموع این فرآیند باطل به کل اقتصاد کشور آسیب خواهد زد به طور کلی بنگاهداری بانک‌ها توان بخش واقعی اقتصاد را در بحث رشد تولید کوچک خواهد کرد.

مقابله با بنگاهداری بانک‌ها که حالا وزارت اقتصاد از افزایش سرعت آن خبر داده و در رابطه با آخرین اقدامات در این راستا و به تازگی اعلام کرده است: از سال ۱۳۹۴ که قانون خروج بانک‌ها از بنگاهداری تصویب شد، تا شهریور ۱۴۰۰ یعنی طی ۶ سال حدود ۵۵ هزار میلیارد تومان مجموع دارایی‌های مازاد بانک‌ها فروخته شده بود، اما در دولت سیزدهم ۷۷ هزار میلیارد تومان از دارایی‌های مازاد بانک‌ها فروخته شده است انتظار می‌رود در سال ۱۴۰۳ با مصوبه هیات دولت برای تسهیل فروش اموال بانک‌ها این رقم بسیار بالاتر رود.

حالا باید منتظر ماند و دید عملکرد بانک‌ها در خروج از بنگاهداری امسال چگونه خواهد بود؟ بنگاهداری که به گفته کارشناسان می‌تواند حرکت چرخ اقتصادی کشور را با چالش مواجه کند.