خانه فرهنگ ایران در سال ۱۴۰۰ شکل گرفت تا اسناد ۸۰ سال گذشته بیمه ایران به عنوان یک میراث جاودان در آن قرار بگیرد. در این گزارش به تاریخچه شکلگیری خانه فرهنگ از ساختمان سبزه میدان تا نگهداری اسناد تاریخی جنگ جهانی پرداخته است.
خانه فرهنگ بیمه ایران در واقع همان نخستین شعبه بیمه ایران در محله سبز میدان تهران است که روزگاری در زمان قاجار محل کاشت سبزیجات مورد نیاز کاخ گلستان بوده است.
این منطقه به دلیل قناتهای پرآبی که داشته مخصوص سبزیجات ویژه کاخ بوده است. حتی بعد از آن هم همچنان اصالت خود را حفظ کرد به طوری که در دوران پهلوی که شهرسازی توسعه مییابد، اما دکههای سبزی فروشی در این منطقه باقی ماند و مردم سبزی خود را از آنجا تهیه میکنند. در این خانه فرهنگ فراز و فرودهای بیمه ایران را در قالب اسناد قدیمی روایت میکند.
به گفته خانه فرهنگ در سال ۱۳۱۴ بیمه ایران تاسیس میشود و دولت وقت به دلیل اینکه نقدینگی کافی نداشته بخشی املاک و مستغلات تهران را سرمایه شرکت قرار میدهد که این جزء اقدامات نادر است. در واقع از باغ فردوس در منطقه شمیرانات تا روستای امیرآباد در منطقه خیابان کارگر کنونی به نام بیمه ایران بوده است. البته در بازار و خیابان ناصر خسرو چند حجره نیز متعلق به بیمه ایران بوده تا با فروش یا اجاره این مستغلات بتواند سرمایه اولیه خود را تامین کند. در آن زمان از ۵ کارمند بیمه ایران، فردی به نام شمس که جزو نخستین کارکنان بیمه ایران بوده وظیفه جمع آوری اجاره بهای املاک بیمه ایران را بر عهده داشته است.
کاووسی مدیر خانه فرهنگ بیمه ایران با اشاره به اینکه قبل از دهه ۲۰ بیمه ایران در شهرهای اصفهان، شیراز، رشت، تبریز و اهواز شعبه داشته است، گفت: ساختمان بیمه ایران در سبزه میدان در دهه ۲۰ دچار حریق میشود. در واقع نخستین شعبه بیمه ایران در تهران که همین خانه فرهنگ بیمه ایران است در زمان آتش سوزی بازسازی شده بود.
او درباره اهمیت شکل گیری خانه فرهنگ بیمه ایران تاکید دارد که هر نوع بیمهای که امروز در ایران ارائه میشود موسس آن بیمه ایران بوده است. گفت: در اوایل دهه ۲۰ در جنگ جهانی بیمه ایران مسئول بیمههای درمان کارکنان دولت وقت بوده است. به همین دلیل دفتری برای بیمه درمان ایجاد میکند تا در کنار بیمههای بازرگانی خدمات درمانی ارایه دهد حتی یک بیمارستان و آزمایشگاه ویژه داشته است.
بخشی از فرهنگ و تاریخ بیمه ایران به اقدامات مشرف نفیسی برمی گردد که سه دوره مدیرعامل این شرکت شده است. با وجود اینکه او تلاش زیادی برای طرح نوین بیمه ایران کرد، اما در نهایت توسط اشرف پهلوی دادگاهی شد. جریان از این قرار بوده که پدر او پزشک مظفرالدین شاه به نام ناظم الاطباع بوده و برادر او نیز در درباره پهلوی بزرگ شده بود. این نفوذ باعث شد حتی در دوره پهلوی دوم مشرف نفیسی نخستین وزیر دارایی شود.
در آن زمان به پیشنهاد نفیسی توصیه میشود که ۲ میلیون و ۳ هزار متر مربع زمین در منطقه نازی آباد و … خریداری شود تا ساختمانهای یک طبقه برای کارگران و آنهایی که بیمه عمر ایران خریداری کرده اند به جای پرداخت وجه نقد یک واحد مسکونی دریافت کنند. اما ساخت خانه در طرح نوین بیمه ایران عقیم میماند، زیرا مقامات انگلیسی در آن زمان خواستار توقف این پروژه میشوند، زیرا این منطقه نزدیک منطقه قله مرغی فرود هواپیماهای انگلیسی بوده است.
این پروژه حتی پس از دیدار مشرف با شاه به نتیجه نرسید. در نهایت در سال ۱۳۳۶ برای مشرف نفیسی مدیرعامل بیمه ایران ساخت ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار زمین را دنبال کرد. همچنین در اجرای این پروژه از شرکتهای انگلیسی و فرانسوی استفاده میکرد. در رسانهها درباره اجرای این پروژه اطلاع رسانی میشود. حتی افرادی که حدود ۱۵ سال بیمه عمر پرداخت کرده مستاجر بیمه ایران میشده بخشی از بیمه نامه را به عنوان اجاره پرداخت میکرده است تا زمانی که ۳۰ سال پرداخته بیمه نامه عمر آن پایان مییافت.
مدیر خانه فرهنگ بیمه ایران با اشاره به اینکه در سال ۵۴ صلح نامهای امضا شد، گفت: تمام این زمینها توسط بیمه ایران با مبلغ ۶۵ میلیون تومان به بنیاد پهلوی واگذار شد.
طاووسی با تاکید بر اینکه یکی از افتخارات بیمه ایران جلوگیری از ورشکستگی در جنگ تحمیلی بود گفت: در آن زمان کشتیهای ایران توسط دولت بعثی بمباران میشد. به همین دلیل کشتیهای خارجی جرات ورود به آبهای خلیج فارس را نداشت. در آن زمان شرکتهای بین المللی بیمه نامه ارائه نمیکردند یا ارزش بیمه نامه را ۵۰ درصد شرکت بیمه قرار میدادند که اصلا مقرون به صفه نبود. در آن زمان بیمه ایران طرحی را به شرکت نفتکش و هیات وزیران ارائه میدهد.
به همین دلیل شرکت بیمه ایران برای حسن نیت در بانک ملی لندن سپرده گذاری میکند. براساس این طرح بیمه ایران بدون دخالت بیمه اتکایی تمام خطرات ورود شرکتهای کشتیها به منطقه خلیج فارس تقبل میکند.
مدیر خانه فرهنگ بیمه ایران با تاکید بر اینکه بیمه ایران همواره به مسئولیت اجتماعی توجه داشته است، گفت: حتی در زمان جنگ این شرکت بیمه ساختمانها را با وجود بمباران میپذیرد. همچنین در دهه ۶۰ بیمه ایران پیشنهاد پوشش بیمه دیه را میدهد. در آن زمان پوشش دیه توسط بیمههای خودرو هم وجود نداشته است و بیمه ایران بیمه دیه را جزو بیمه شخص ثالث قرار میدهد. اگر این اتفاق نمیافتاد تعداد زندانیان جرایم غیرعمد افزایش مییافت.