مصارف اوراق گام توسعه یافت/ ابزاری برای جلوگیری از انحراف نقدینگی - افق اقتصادی

گام، مخفف عبارت «گواهی اعتبار مولد» است و منظور از اوراق گام، اوراق بهاداری است که بر مبنای عقد ضمان به عاملیت و ضمانت بانک برای تأمین نقدینگی بنگاه‌های مولد اقتصادی صادر می‌شود. این اوراق ابزاری برای کمک به رفع چالش‌های کمبود نقدینگی برای خرید مواد اولیه و تأمین سرمایه در گردش بنگاه‌های تولیدی می‌باشد.

چنانچه یک بنگاه اقتصادی در جریان تأمین مواد اولیه‌ی موردنیاز خود دچار کمبود نقدینگی باشد، به بانک مراجعه کرده و فاکتور هزینه‌ی تأمین مواد اولیه که از فروشنده دریافت نموده را ارائه می‌کند وپس از اعتبار سنجی لازم و بررسی اسناد و مدارک برای دریافت اوراق گام، این اوراق در وجه فروشنده و به ضمانت بانک صادر می‌شوند.

تأمین شدن هزینه‌ی مواد اولیه‌ی موردنیاز بنگاه‌های تولیدی برای فروشندگان مواد اولیه، موجب افزایش تولید می‌شود. درواقع این اوراق با داشتن ضمانت نقد شوندگی توسط بانک صادرکننده، از اعتبار کافی برخوردارند تا در زنجیره تأمین تولید کشور، به‌عنوان یک عنصر کارآمد نقش داشته باشند و به علت عدم تأمین نقدینگی مستقیم توسط بانک‌ها و چاپ نشدن پول جدید، خاصیت غیرتورمی دارند.

سید علی روحانی معاون سیاست گذاری اقتصادی وزارت اقتصاد گفت: اوراق گام ابزاری است که امکان تامین مالی در زنجیره را فراهم می‌کند به طور مثال یک کارخانه که لوازم خانگی تولید می‌کند نیاز به مواد اولیه مانند فولاد دارد کارخانه برای تامین مالی خرید این موارد اولیه به سراغ بانک برای وام می‌رود بانک‌ها نیز به سبب بحث کنترل نقدینگی وام دهی محدودی دارند حال این کارخانه می‌تواند، به بانک تقاضای انتشار اوراق گام دهد و این اوراق گام را در زنجیره و به شرکت‌های پایین دستی مانند ورق فولادی و … منتقل کند تولید کننده پایین دستی هم می‌تواند به همین شکل به حلقه پایین منتقل کند و این اوراق همین طور در زنجیره می‌چرخد و تامین مالی و تسویه از طریق اوراق گام صورت گیرد. بر این اساس به جای خلق نقدینگی جدید، وام دهی بانک و… تولیدکننده (کارخانه) درخواست انتشار اوراق گام را می‌دهد و این اوراق گام برای چند حلقه در زنجیره منتقل می‌شود.

او در خصوص اصلاحات اوراق گام هم گفت: در زنجیره یک حلقه علاوه بر این که می‌تواند به حلقه قبلی خود برای تامین مواد اولیه این اوراق گام را بدهد می‌تواند برای بحث مالیات، حق بیمه تامین اجتماعی، هزینه آب و برق و گاز، پیش پرداخت ارز هم از این اوراق استفاده کند. آئین‌نامه‌ای که اخیرا به تصویب دولت رسید مصارف اوراق گام را توسعه داد لذا بخش‌های تولیدی ما انگیزه بیشتری برای نگهداری اوراق گام و پذیرش این اوراق خواهند داشت.

روحانی بیان کرد: اوراق گام یک ابزار بسیار خوب و مهم برای جلوگیری از انحراف نقدینگی است؛ وقتی تسهیلات پرداخت می‌شود باید نظارتی باشد که کل تسهیلات برای خرید مواد اولیه مصرف می‌شود یا خیر؟ ولی اوراق گام نمی‌تواند اینگونه مصرف شود اوراق گام در زنجیره و برای مصارف مشخص در گردش است.

پیش بینی تامین مالی ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی از مسیر اوراق گام برای سال آینده

او اظهار کرد: سال گذشته انتشار اوراق گام قابل توجه بود منتهی به سبب اشکالاتی که داشت نرخ در بازار بسیار بالا رفت و انتشار آن متوقف شد با این اصلاحاتی که امسال انجام شده پیش بینی این است که سال آینده تامین مالی بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی از مسیر اوراق گام داشته باشیم در نهایت آئین نامه ابلاغ شده اکنون دستورالعمل در سطح تک تک دستگاه‌ها در حال تهیه است طبیعتا استفاده از اوراق گام در سال آینده به شکل جدی توسعه خواهد یافت.

مصباحی مقدم رئیس شورای فقهی بانک مرکزی، اظهار کرد: اکنون ابزار تامین مالی اسلامی به یک قانون تبدیل شده است و در برنامه هفتم نیز شاهد آن هستیم؛ تا زمانی که نتوانیم مبانی اقتصاد را با شرایط حاکم در کشور همگام کنیم نمی‌توانیم اقتصاد کشور را به درستی به حرکت آوریم.

رئیس شورای فقهی بانک مرکزی گفت: اکنون اقتصاد مالی اسلامی از نهالی کوچک تبدیل به یک درخت تنومند شده و در کشور‌های اسلامی بسیاری در خصوص آن مسائلی مطرح می‌شود.

مصباحی مقدم گفت: ابزار‌های مالی اسلامی در راستای مهار تورم طراحی شده و در بازار واقعی اقتصاد نقش آفرینی می‌کند، هدایت نقدینگی به سمت بازار‌های مالی مولد با استفاده از ابزار‌های مالی اسلامی موجب کاهش تورم می‌شود. اوراق گام برای تقویت زنجیره تولید، اوراق ودیعه، اسناد خزانه اسلامی، قرارداد توافق بازخرید برای بازار باز و .. از جمله ابزار‌های اسلامی است.

رئیس شورای فقهی بانک مرکزی گفت: سازمان بورس و اوراق بهادار از سال ۱۳۸۶ مسئله ابزار اسلامی را شروع کرده است، امیدواریم این امر با قوت بیشتری ادامه پیدا کند.