طی سه سال آینده همه چک­‌ها الکترونیکی خواهند شد - افق اقتصادی

چک الکترونیکی یکی دیگر از گام‌های بانک مرکزی و شبکه بانکی کشور در راستای ارائه خدمات غیرحضوری بود بر اساس تبصره الحاقی به ماده یک قانون صدور چک مصوب سال ۱۳۹۷، امکان صدور چک‌های الکترونیکی (داده پیام) به صورت قانونی فراهم شد و این نوع چک نیز مشمول قوانین و مقررات مرتبط با چک‌های کاغذی قرار گرفت.

در راستای اجرایی شدن صدور چنین چک‌هایی هم بانک مرکزی مکلف شد ظرف یک سال از لازم الاجرا شدن این تبصره، زیرساخت‌ها و اقدامات لازم برای صدور و مطالبه چنین چک‌هایی را فراهم کند سرانجام هم ۲۱ آبان سال گذشته از اولین چک الکترونیکی رونمایی شد.

روند استقبال از چکنو بانک صادرات ایران از ۱۱ دی‌ماه ۱۴۰۱ تاکنون، با صدور بیش از ۳ میلیون و ۷۵۶ هزار برگ چکنو توسط مشتریان بانک دنبال شده و از این میان تاکنون بالغ بر ۱۷۰ هزار برگ کارسازی و پاس شده است. ارزش این مبادلات تا هفته اول اسفند سال جاری از ۲۵ هزار و ۶۶۸ میلیارد ریال فراتر رفت.

از جمله اقدامات دیگر بانک طی این مدت تلاش برای توسعه و ترویج استفاده از این محصولات، توسعه و تقویت سطح تعاملات و مراودات مالی و بانکی در قالب انعقاد تفاهم‌نامه توسعه تعاملات با هلدینگ‌ها، سازمان‌ها، شرکت‌ها و کارآفرینان بزرگ کشور در حوزه‌های نفت، گاز، پتروشیمی و پتروپالایش، خودرو، فولاد، در مناطق آزاد و سرزمین اصلی، بعلاوه ارائه وب‌سرویس‌ها و خدمات شخصی‌سازی‌شده به مشتریان، از مهمترین اقدامات بانک در دوره دولت سیزدهم بوده است.

برخی مزیت‌های سامانه ست از جمله تسهیل وثیقه‌گیری و تأمین مالی در تجهیز و تخصیص منابع، حل مشکل ضامن و راهن در مباحث حقوقی و شرایط ضمانت در بانک‌ها و موسسات اعتباری، فراهم کردن زمینه وثیقه‌گذاری تمامی دارایی‌های راکد افراد که تاکنون امکان وثیقه‌گذاری آن‌ها فراهم نبوده، رفع نگرانی‌های حقوقی بانک‌ها و موسسات از بابت مشکلات وثیقه‌گیری را حل می‌کند، استفاده از برخی دارایی‌های راکد از جمله، طلا، مجوز معدن، سیم‌کارت موبایل، پاداش پایان بازنشستگی، استفاده از مدل‌های بازار سرمایه و سیالیت دارایی‌های مالی، افق تازه‌ای در استفاده بهینه از ظرفیت خدمات بانکی فراهم کرده است.

در گام دیگر، بانک صادرات ایران همچنین در اجرای مفاد ۱۶ و ۱۷ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور و همچنین افزایش توان پرداخت تسهیلات به بخش‌های مختلف اقتصادی و تخصیص بهینه منابع، دو سال اخیر بیش از ۴۲ هزار میلیارد ریال سهام شرکت‌های با موضوع فعالیت غیر بانکی را فروخته است. در این میان نبود ثبات در بازار‌های مالی به ویژه بازار بورس اوراق بهادار و همچنین نبود مشتری بالقوه، نقش مهمی در کند کردن روند این واگذاری‌ها داشته است.

فراهم بودن زیرساخت‌های فنی چک الکترونیک در تمام بانک کشور

ابزار پرداختی که معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی مهران محرمیان از صدور ۴۵۰ هزار دسته چک الکترونیک در شبکه بانکی خبرداد و گفت: در حال حاضر ۱۲ بانک در زمینه ارائه خدمات چک الکترونیک فعال هستند و زیرساخت ­های فنی چک الکترونیک در همه ۳۰ بانک کشور بطور کامل فراهم شده است. به این معنا که همه بانک­ ها، چک الکترونیک سایر بانک ­ها را می­ پذیرند و نقد می ­کنند.

معاون فناوری­‌های نوین بانک مرکزی با بیان اینکه به تدریج چک دیجیتال جای خود را در بین مردم پیدا خواهد کرد گفت: با حذف فیزیک چک طی سه سال آینده همه چک­‌ها الکترونیکی خواهند شد. با ایجاد سقف اعتباری برای چک آخرین گام برای اجرای پروژه چک الکترونیک برداشته خواهد شد و در صورت اجرای آن آمار کلاهبرداری توسط چک، آمار چک برگشتی و زندانیان چک برگشتی بیش از پیش کاهش پیدا خواهد کرد.

او گفت: در حال حاضر چک‌های الکترونیک هر بانک در ابزار‌های الکترونیک همان بانک قابلیت نقد شدن دارند و با توجه به اینکه مزیت اصلی این نوع چک این است که برای نقد شدن آن نیاز به مراجعه به شعبه نیست، زیرساخت‌های فنی نقد شدن چک هر بانک در ابزار‌های بانک­‌های دیگر از طرف بانک مرکزی فراهم شده و باید بانک­‌ها توسعه ابزار‌های خود را در دستور کار قرار دهند.

اما به گفته کارشناسان این ابزار معاملاتی دارای مزیت‌های مختلفی است، که سیاوش غیبی پور کارشناس اقتصادی به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: افزایش شفافیت در حوزه معاملاتی که با چک‌های الکترونیکی شکل می‌گیرد علاوه بر مزیت‌هایی که برای خود افراد دارد در بحث‌های مالیاتی هم به کمک دولت خواهد آمد. همچنین می‌تواند به رونق معاملات و حتی کاهش بار ترافیکی و صرفه جویی در زمان و هزینه‌ها نیز کمک شایانی کند امکان جعل را از بین می‌برد.

حذف دخل و تصرف با چک­‌های الکترونیکی

همچنین فرزانی کارشناس امور بانکی در خصوص سایر مزیت‌های چک الکترونیکی اظهار کرد: این نوع چک جذابیت‌های خودش را دارد. تسریع در صدور چک، حذف دخل، تصرف و جعل توسط دارنده چک و کاهش مراجعه حضوری از مزیت‌های آن محسوب می‌شود. اقدام به صدور چک‌های الکترونیکی و استفاده از فناوری اطلاعات در مبادلات سبب کاهش هزینه‌های مبادلاتی می‌شود. همچنین تسریع و شفافیت در معاملات را می‌تواند به همراه داشته باشد که این مورد می‌تواند به اقتصاد کشور کمک کنند.

در ادامه هم پیش از این نوری کارشناس امور چکی گفته بود: چک الکترونیکی آخرین حلقه نهایی جهت تکمیل شدن فرآیند‌های مربوط به چک است که در قانون پیش بینی شده است به عبارتی چک الکترونیکی ابزاری جدید است اگر در ابتدای کار خیلی از بانک‌ها آن را ارائه نکنند در واقع سرعت حرکت آن کاسته می‌شود و اساسا به شکل صحیحی پا نمی‌گیرد. بنابر این ارائه خدمت چک الکترونیکی توسط بانک برای شکل گیری و پا گیری آن بسیار ضرورت دارد و باید به این فرآیند سرعت بخشید.