بانکداری دیجیتال، ارائه خدمات و محصولات بانکی از طریق کانال‌های دیجیتال مانند وبسایت‌ها، برنامه‌های موبایل و پلتفرم‌های آنلاین است که بدون نیاز به تعامل حضوری با شعب بانکی انجام می‌شود.
بانکداری دیجیتال برای انجام عملیات بانکی و حتی فراتر از آن، کل سفر مشتری، به هوش مصنوعی متکی است.
اخیراً بانک‌های کشورمان در رقابتی تنگاتنگ برای تحقق بانکداری دیجیتال هستند و می‌کوشند نیاز‌های روبه تحول و گسترش مشتریان را شناسایی و پیش بینی نموده و خدمات خود را بر این اساس شخصی سازی نمایند. نظر به اهمیت این مبحث، روابط عمومی بانک صنعت و معدن با شهرام ارباب معروف مدیر امور فناوری اطلاعات و ارتباطات این بانک به گفتگو نشسته که در ادامه می‌آید:
سابقه تحول دیجیتال در بانک از کجا اغاز گردید و در حال حاضر در چه وضعیتی میباشد؟
با ابلاغ سند بالادستی “بانکداری آینده و تحول دیجیتالی؛ رویکرد سیاستی و چارچوب استقرار مبتنی بر پارادایم اقتصاد هوشمند”، در فروردین ۱۳۹۸، حرکت به سمت تحول دیجیتال به عنوان یکی از ارکان اساسی اقتصاد دیجیتال به کلیه بانک‌ها الزام گردید. در این راستا بانک صنعت و معدن نیز پس از انتخاب چند مشاور خبره در امور تحول دیجیتال، پروژه بانکداری دیجیتال را آغاز نمود. پس از آن تیمی متشکل از نخبگان بانک با راهنمایی مشاوران منتخب به بررسی وضعیت موجود پرداخته و با تحلیل وضعیت مطلوب و شناسایی شکاف، نسبت به تهیه نسخه اولیه نقشه راه اقدام نمودند لیکن با شیوع بیماری کرونا این پروژه نیز همانند سایر پروژه‌ها با وقفه دو ساله مواجه گردید و مجددا در سال ۱۴۰۱ شروع به فعالیت نمود. در فاز جدید اجرا رویکرد وزارت اقتصاد در خصوص نظارت بر اجرای پروژه‌های تحول دیجیتال تغییر و با شکلی جدید پیگیری گردید و بانک‌ها موظف شدند در بازه‌های سه ماهه و با ساختاری چابک پروژه‌های تحول دیجیتال را جدای از ساختار سنتی بانک، طراحی، اجرا، پایش و گزارش نمایند.
در فاز دوم تحول دیجیتال، چه اقداماتی انجام شده است؟
با توجه به تغییر رویکرد وزارت اقتصاد و با نگاه چابک سازی اجرای پروژه‌های تحول دیجیتال، و همزمان با تغییر معاونت وقت فناوری اطلاعات و ارتباطات، بانک ملزم به ایجاد ساختاری مجزا به منظور اجرای برنامه‌ها و تحقق اهداف، مدیریت تغییرات، مدیریت پروژه‌ها و هماهنگی برنامه تحول دیجیتال گردید.
در این راستا ساختار دفاتر چهار گانه “دفتر برنامه تحول دیجیتال” (DTO)، “دفتر مدیریت تحول دیجیتال” (TMO)، “دفتر مدیریت تغییرات” (CMO)، “دفتر مدیریت پروژه” (PMO) تشکیل گردید و طی احکامی از سوی مدیریت محترم عامل اعضا دفاتر به شرح ذیل منصوب گردیدند:
سرکار خانم‌ها زهرا خانلری و سیده زهرا ابوالحسنی کومله به سمت ریاست و معاونت دفتر DTO
جناب آقای اصغری و سرکار خانم مریم حیدری رسول آبادی به سمت ریاست و معاونت دفتر TMO
جناب آقای سیامک فرامرزی و سرکار خانم مریم وثوقی به سمت ریاست و معاونت دفتر CMO
جناب آقای محمد رجبی و سرکار خانم رعنا غزالی به سمت ریاست و معاونت دفتر PMO
ساختار اداری اجرایی تحول دیجیتال در حال حاضر در بانک به چه نحو میباشد؟
در حال حاضر هریک از دفاتر دارای دو عضو که از لحاظ سازمانی همتراز ریاست و معاونت اداره میباشد بوده و زیر نظر عضو محترم هیات مدیره مشغول به فعالیت می‌باشند. از آنجائیکه موتور محرکه تحول دیجیتال در چارچوب SAFe، منابع انسانی خبره سازمان می‌باشند لذا گروه‌های کاری خبره با عنوان ART تشکیل گردید. این گروه‌های کاری در کنار ساختار سنتی بانک نقش کلیدی در ایجاد تحول در ابعاد مختلف سازمان ایفا می‌نمایند. در ساختار جدید ARTها مسئول راهبری برنامه‌های تحول دیجیتال در بانک می‌باشند و دفتر TMO مسئولیت نظارت، هماهنگ سازی، رفع مشکلات و همگام سازی برنامه‌های آن‌ها جهت تحقق اهداف نقشه راه بانک در سند بانکداری دیجیتال را دارا میباشد.
دلیل استفاده از چارچوب SAFe برای چینش ساختار سازمانی تحول دیجیتال چه میباشد؟
سال‌ها بانک از متدلوژی چابک اسکرام برای اجرای پروژه‌های نرم افزاری بهره می‌برده است لیکن این استاندارد پاسخگوی نیاز کل ساختار سازمان نبوده و نهایتا بانک نیازمند بکارگیری استاندارد‌ها و چارچوب‌های تعیین شده SAFe در سطح سازمان گردید و ساختار دفاتر دیجیتال و ARTها مطابق با استاندارد‌ها و تعاریف این چارچوب طراحی و اجرا گردید.
برای تصویب پروژه‌ها و برنامه‌های تحول دیجیتال، ارکان تصمیم گیری به چه نحو میباشد؟
در ساختار جدید سه رکن تصمیم ساز در نظر گرفته شده است که به نظر می‌رسد کلیه نیاز‌های برنامه‌ها و پروژه‌های تحول دیجیتال را مرتفع می‌کند که به شرح زیر میباشد:
• کمیته CDO: این کمیته شامل مدیر عامل، دو عضو هیات مدیره، اعضای هیات عامل، مدیر سازمان و روش‌ها و معاونت فناوری اطلاعات و مدیریت فناوری اطلاعات میباشد و وظیفه سیاستگذاری و تصویب برنامه و پروژه‌ها را بر عهده دارد. در صورت تصویب موارد توسط کمیته، مصوبات جهت اجرا در اختیار دفاتر تحول و ARTها قرار می‌گیرد. تا کنون چند جلسه کمیته CDO برگزار شده است و ماحصل آن تصویب ساختار کمیته TMO و برنامه‌های سه ART بانکداری باز، بانکداری شرکتی و مدیریت سرویس میباشد.
• کمیته TMO: این کمیته شامل معاونت فناوری اطلاعات، مدیریت فناوری اطلاعات، ریاست و معاونت دفتر TMO، مدیران کلیه ARTها و ریاست دفاتر CMO، PMO و DTO و یک یا چند عضو خبره میباشد. کلیه برنامه‌های ARTها می‌بایست بعد از تهیه به این کمیته ارائه گردد و در صورت تایید آن توسط کمیته، در اختیار دفتر DTO قرار می‌گیرد تا در رکن بالاتر (کمیته CDO) مطرح گردد. تا کنون چند جلسه کمیته TMO برگزار شده و ماحصل آن تایید برنامه‌های سه ART بانکداری باز، بانکداری شرکتی و مدیریت سرویس میباشد.
• کمیته CAB: این کمیته شامل ریاست و معاونت دفتر CMO و عضو خبره فناوری میباشد و وظیفه آن بررسی موارد تغییرات برنامه و پروژه‌ها میباشد. در صورت تصویب تغییرات توسط کمیته، موارد در اختیار دفتر DTO قرار می‌گیرد تا در رکن بالاتر (کمیته CDO) مطرح گردد.
بانک برای اجرای پروژه‌ها چگونه از تجربه موجود در کشور استفاده می‌نماید؟
در حال حاضر از دو مشاور خبره با تجربه گسترده در کسب و کار بانکی و فناوری بهره می‌بریم. در زمینه توسعه کسب و کار و چابک سازی فرایند‌های بانکی از خدمات مشاوره یکی از خبرگان صنعت بانکی کشور استفاده می‌کنیم و در خصوص سرویس‌های فناوری اطلاعات در راستای تحول دیجیتال و نقش کسب و کار در توسعه سرویس‌های تحول گرا در حال همکاری با مشاوره خبره در زمینه مربوطه می‌باشیم.
نحوه کارکرد ساختار سازمانی جاری بانک در کنار ساختار جدید تحول دیجیتال (دفاتر) به چه شکل میباشد؟
در حال حاضر با استقرار ساختار جدید، مقرر شده است سرویس‌های مرتبط با سفر مشتری که منجر به خلق ارزش به صورت مستقیم برای مشتری می‌گردد و یا سرویس‌های زیر ساخت نرم افزاری که به عنوان سکو برای ایجاد محصولات متنوع فناوری نیاز است در زمره فعالیت‌های ساختار جدید تحول دیجیتال تعریف گردد و سایر سرویس‌ها کمافی السابق در ساختار سنتی توسعه داده شود.
۸- تعداد آرت‌ها و نحوه عملکرد آن‌ها در سازوکار جدید به چه شکل میباشد؟
تا کنون تعداد پنج ART، مدیریت سرویس، حاکمیت داده، بانکداری باز، بانکداری شرکتی و بازنگری فرایند‌ها تعریف شده است که راهبری آن به ترتیب بر عهده آقایان شهرام ارباب معروف (مدیر محترم فناوری اطلاعات و ارتباطات)، شهرام شهرامی (ریاست محترم اداره آمار و اطلاعات)، امید کاملی (ریاست محترم شعبه ۲۴*۷)، مهدی صدری (ریاست محترم اداره بانکداری شرکتی) میباشد و آقای نادرکاشانی (ریاست محترم شعبه صنعت) میباشد.
