بنابر آمارهای مرکز ملی فرش ایران از جمعیت دو میلیون نفری قالیبافان در کشور فقط نزدیک به ۲۳۰ هزار نفر بیمه تامین اجتماعی هستند.
با خرید بیمه، میتوان احساس آرامش را برای آینده به ارمغان آورد. تامین اجتماعی یکی از مهمترین و بزرگترین سازمانهایی است که انواع بیمهنامه را برای افراد طراحی و اجرا کردهاست. بیمه قالیبافی، یکی از بیمه نامههای تامین اجتماعی است که افراد میتوانند، تحت پوشش آن قرار بگیرند و از خدمات ارزندهای بهرهمند شوند. در حقیقت تمام بافندگان قالی، قالیچه، گلیم و زیلوی خانگی که کارفرما ندارند و با استفاده از دستگاه بافندگی در واحد مسکونی خود در حال فعالیت هستند، مشمول بیمه قالیبافی به صورت اختیاری خواهند شد. این افراد در برابر حمایتهای بازنشستگی، فوت و از کارافتادگی بیمه قالیبافی میشوند.
آمارهای مرکز ملی فرش ایران نشان میدهد حدود دو میلیون نفر در کشور به کار قالیبافی اشتغال دارند که از این تعداد نزدیک به ۲۳۰ هزار نفر بیمه تامین اجتماعی شدهاند. حدود ۵۰ هزار نفر هم بیمه روستایی و عشایری دارند که در مجموع حدود ۱۴ درصد قالیبافان کشور را تشکیل میدهد.
فرحناز رافع رئیس مرکز ملی فرش ایران میگوید متاسفانه بیش از ۱۰ سال است که نفری به ظرفیت بیمه قالیبافی اضافه نشده است و شاهد کاهش شمار بیمهشدگان هم بودهایم. مبحثی که مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونیهای فرش دستباف آن را تکمیل میکند و میگوید بیمه ۲۵۰ هزار بافنده از سال ۹۲ تاکنون به علت عدم تامین بودجه و یا قوانین سختگیرانه بیمهای قطع شده است. این در حالی است که بر اساس مصوبه سال ۸۸ مجلس شورای اسلامی مقرر بود سالیانه ۱۰۰ هزار بافنده بیمه شوند.
سازمان تامین اجتماعی در چارچوب این قانون مکلف شده است از افراد تایید شده ۷ درصد حق بیمه بگیرد و ۲۳ درصد دیگر را دولت در قالب یارانه پرداخت کند. بنا به گفته عبدالله بهرامی، مدیرعامل اتحادیه سراسری تولیدکنندگان فرش دستباف، تا سال ۱۳۹۲ حدود ۴۷۰ هزار نفر تحت پوشش این نوع بیمه قرار گرفتند که بیشتر آنها زن بودند. اما از سال ۹۳ این روند متوقف شد.
سازمان تامین اجتماعی مشکل اصلی را در تخصیص منابع مالی میداند و معتقد است در این شرایط صرفا میتوانیم به ازای هر یک نفر که از بیمه تامین اجتماعی خارج میشود یک نفر را وارد کنیم که در این چارچوب سال گذشته بالغ بر شش هزار نفر بیمه شدند. مرکز ملی فرش ایران این میزان را کافی نمیداند و پی در پی از نمایندگان مجلس خواسته است بودجه بیمه قالیبافان را در تبصره ۱۴ لحاظ کنند. اما این مسئله همچنان در هالهای از ابهام است.
کارشناسان میگویند حل مشکلات فرشبافان با توجه به اشتغالآفرینی و ارزآوری بالایی که این صنعت دارد، باید مورد توجه قانونگذاران، مجریان و سازمان تامین اجتماعی قرار گیرد. در غیر این صورت تعداد بافندگان بسیار کاهش خواهد یافت و در نهایت آثار جبرانناپذیری بر جای خواهد گذاشت.