ارتقاء رتبه ایران در شاخص تاب‌ آوری جهانی - افق اقتصادی

به گزارش خبرگزاری اقتصادایران ، یکی از دلایل مطرح شدن سیاست‌های اقتصاد مقاومتی،‌ تقویت تاب آوری اقتصاد ایران در برابر تهاجم اقتصادی و تحریم‌های بی‌رحمانه و یک طرفه غرب و آمریکا علیه اقتصاد ایران است.

در این زمینه علی حسین پور، مدیر کل دفتر ارتباط با مراکز علمی و پژوهشی خارجی و سازمان‌های بین المللی مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده نگری گفت: یکی از مهمترین معیار های ارزیابی و تعیین کیفیت نظام توسعه در کشورها، جایگاه وضعیت رتبه شاخص‌های توسعه در سطح بین‌المللی است.

این شاخص ها با عناوین متعدد توسط مراجع علمی و بین‌المللی با رویکرد های متفاوت هر سال مورد بررسی و منتشر می شود.

جایگاه این شاخص ها از این منظر اهمیت دارد که رتبه و جایگاه هر کشور مورد توجه سیاستگذاران، فعالان اقتصادی، سرمایه گذاران در سطح تعاملات بین‌المللی برای تصمیم گیری و میزان انگیزه حضور آنها در فعالیت های اقتصادی و اجتماعی است.

  هر چند روش ارزیابی و استفاده از داده‌های آماری آنها بعضا ممکن است با اهداف خاصی یا حتی سو گیری نسبت به یک کشور بررسی شود، ولی این شاخص‌ها یک معیار نسبی و کلی از وضعیت کشور ها را نشان می‌دهد.

برخی از شاخص‌های مطرح در سطح کلان توسعه که مورد توجه تصمیم گیران در میزان حضور و مشارکت آنهاست شامل، شاخص های محیط کسب و کار، رقابت پذیری جهانی، نوآوری جهانی، رفاه، توسعه انسانی، آزادی اقتصادی و ….است.

 شاخص تاب‌آوری جهانی نیز یکی از این نوع شاخص هاست که ابعاد و پایه اصلی آن در سه محور شامل (اقتصاد، کیفیت ریسک و زنجیره تامین) مورد بررسی قرار می‌گیرد. شاخص تاب آوری جهانی توسط گروه (FM Global) که در حوزه مدیریت مالی و بیمه فعال هستند، مسائل و چالش های مربوط به توانمندی اقتصادی، مخاطرات و عوامل اثر گذار بر فعالیت کسب و کارهای هر کشور را در سطح جهان با استفاده از اطلاعات مراجع آماری مثل بانک جهانی و مجمع جهانی اقتصاد کشور ها را مورد ارزیابی قرار می دهند. هر کدام از این محور ها از ۵ معیار تشکیل شده که بواسطه آن امتیاز هر محور مورد سنجش قرار می‌گیرند.

همان گونه که در نمودار زیر مشخص است، جایگاه رتبه و امتیاز ایران متناسب با ظرفیت ها و انتظارات هنوز فاصله دارد. اما وضعیت ایران در گزارش ۲۰۲۳  نسبت به سال گذشته ۳ رتبه و در مقایسه با دو سال قبل ۲۰ رتبه علی رغم شرایط تحریمی ارتقاء یافته است. این شاخص به مولفه هایی مثل بهره وری، ریسک و مخاطرات، وابستگی اقتصاد کشور ها به نفت (صادرات و واردات)، فساد، حکمرانی شرکتی،  کیفیت زیرساخت ها، کیفیت شبکه توزیع و رنجیره تامین تمرکز دارد. رویکرد برنامه های توسعه به ویژه محورهای کلیدی در برنامه هفتم توسعه به نوعی همراستا با مولفه های این شاخص و بهبود دیگر شاخص های توسعه است. مثلا بهره وری یکی مهمترین معیار ارزیابی در رکن اقتصادی شاخص تاب آوری است که پایه اصلی رشد اقتصادی در برنامه هفتم در نظر گرفته شده است.

در صورت اجرای برنامه های صحیح و مدیریت عملکرد حوزه های متولی در کشور بر اساس اهداف تعیین شده در برنامه هفتم توسعه، می توانیم رتبه این شاخص و سایر شاخص های مطرح در سطح بین المللی را بهبود دهیم. برای موفقیت در اجرای برنامه ها و تحقق اهداف آن، همواره بر طراحی، استقرار و پیاده سازی نظام مدیریت عملکرد دستگاه های اجرایی با پیوند نظام بودجه ریزی به نظام برنامه ریزی در سازمان برنامه و بودجه کشور بر پایه مبانی علمی و چارچوب مشخص تاکید می شود. در صورت عدم رفع این خلاء شاهد انحراف مجدد در برنامه ها و تکرار نتایج گذشته خواهیم بود که در این شرایط موفقیت در تحقق اهداف برنامه ها به طور منطقی دور از انتظار است.