به گزارش اکوایران، معیشت واژه‌ای است که سیاستمداران خیلی از آن استفاده می‌کنند. چون کاربرد این واژه در جمع‌آوری آرای مردم تاثیر زیادی دارد. با این‌حال استفاده از زیاد از کلمات معیشت و مردم نمی‌تواند تاثیر واقعی داشته باشد مگر با بکارگیری روش‌های علمی و سیاست‌گذاری‌هایی مطابق با عقل سلیم. تنها در این صورت است […]
به گزارش اکوایران، معیشت واژه‌ای است که سیاستمداران خیلی از آن استفاده می‌کنند. چون کاربرد این واژه در جمع‌آوری آرای مردم تاثیر زیادی دارد. با این‌حال استفاده از زیاد از کلمات معیشت و مردم نمی‌تواند تاثیر واقعی داشته باشد مگر با بکارگیری روش‌های علمی و سیاست‌گذاری‌هایی مطابق با عقل سلیم. تنها در این صورت است که معیشت مردم بهبود یافته و رفاه خانوارها افزایش می‌یابد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد در اکثر ماه‌های ۴ سال گذشته تامین سبد حداقل معیشت برای یک فرد در ایران به صورت ماهانه رشد داشته است. به بیانی دیگر هزینه‌ی یک زندگی حداقلی مداوم در حال افزایش بوده است. در سال ۱۴۰۴ نیز این روند ادامه داشته و در ۳ ماه گذشته هزینه تامین سبد حداقل معیشت فزاینده بوده است. این افزایش‌ها حتی از تورم ماهانه نیز بالاتر بوده و به معنای فشار زیاد به مردم جهت تامین معیشت حداقلی خود است.
آمارها حاکی از آن است که در ایران علاوه بر مشکلات تورم ، حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی نیز بر تامین مخارج سبد معیشتی تاثیر گذار بوده است.
سبد معیشتی اکوایران، سبدی برگرفته از تحقیقات انستیتو تغذیه
با وجود سهم بالای خوراکی در سبد مصرف خانوار، بر اساس داده‌های اخیر دسترسی به الگوی تغذیه‌ای استاندارد برای بخش قابل توجهی از جامعه، با دشواری‌های فزاینده‌ای همراه شده است. افزایش ماهانه قیمت کالاهای اساسی و جهش هزینه‌های سبد غذایی، فشار اقتصادی مضاعفی بر خانوارها وارد کرده است. اکوایران با تحلیل داده‌های رسمی منتشر شده توسط مرکز آمار ایران، شاخصی ویژه برای محاسبه «هزینه ماهانه تأمین سبد غذایی مطلوب» توسعه داده است که نشان می‌دهد در خرداد ماه سال جاری این هزینه برای هر فرد، سه میلیون و ۴۰۰ هزار تومان بوده است.
سبد پیشنهادی اکوایران مشتمل بر ۱۳ گروه کالایی است که با هدف پوشش نیازهای تغذیه‌ای با حداقل هزینه طراحی شده است. برای کاهش هزینه‌ها، اقلام اقتصادی‌تر و پرمصرف‌تر همچون برنج وارداتی و حبوباتی مانند عدس و لپه در اولویت قرار گرفته‌اند. گرچه این سبد می‌تواند با اقلام مغذی‌تر تکمیل شود، اما در راستای حفظ حداقلی بودن هزینه‌ها، چنین توسعه‌ای مدنظر قرار نگرفته است. بنابراین سبد اکوایران به لحاظ اقلام جزئی تفاوت‌هایی با سبد انستیتو تغذیه دارد. برای مثال، در سبد انستیتو گروه لبنیات و مقدار مصرف مطلوب آن ذکر شده در حالی که اکوایران لبنیات را به «شیر»، «ماست»، «پنیر» و «کره» تقسیم کرده و حجم مورد نیاز برای مصرف ماهانه لبنیات را بین این ۴ مورد به شکل مساوی تقسیم کرده است.
تفاوت این سبد با «سبد شاخص قیمت مصرف‌کننده» مرکز آمار در دو بعد است: تمرکز بر تأمین حداقل نیازهای غذایی فردی و تفاوت در روند نوسانات قیمتی نسبت به تورم عمومی. این ویژگی‌ها، سبد غذایی اکوایران را به معیاری مستقل برای سنجش فشار اقتصادی بر تغذیه خانوارها تبدیل می‌کند.
حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و افزایش شدید مخارج سبد معیشتی
می‌توان گفت در بیش از چهار سال گذشته بالاترین میزان رشد ماهانه سبد حداقل معیشت در خرداد سال ۱۴۰۱ اتفاق افتاده است. زمانی که دولت سیزدهم در سیاستی موسوم به جراحی اقتصادی اقدام به حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی کرد. این ارز که جهت تامین اقلام ضروری برای اقتصاد ایران تخصیص داده می‌شد از عوامل اصلی هدرفت و سوتخصیص منابع ارزی کشور و یکی از عوامل اصلی فساد در اقتصاد ایران بود. این‌ها درحالی است که کارشناسان اقتصاد بارها و بارها در مورد مضرات قیمت‌گذاری دستوری و به خصوص درباره نرخ‌گذاری دستوری ارز هشدار داده بودند.
به زبان اعداد وقتی که دولت سیزدهم در اردیبهشت ۱۴۰۱ اقدام به حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی کرد ، هزینه تهیه سبد حداقل معیشت افزایش زیادی یافت و در خرداد ماه این سال به ۳۱.۸ درصد رسید. چرا که به عمده اقلام این سبد ارز ۴۲۰۰ تومانی تعلق می‌گرفت. با این‌حال این شوک شدید قیمتی موقتی بود. به طوری که در آذرماه ۱۴۰۱ ، هزینه تامین این سبد حتی کاهش یافته و نسبت به آبان همین سال ۱.۱ درصد پایین‌تر آمد.
تغییرات سبد حداقل معیشت در ماه‌های اخیر
هزینه تامین سبد حداقل معیشت از ابتدای سال گذشته در تمام ماه‌ها افزایش داشته و فقط در تیرماه ۱۴۰۳ کاهش یافته است.
در سال گذشته بالاترین میزان رشد هزینه سبد حداقل معیشت در خرداد رخ داده است. به بیان دقیق‌تر در این ماه هزینه سبد حداقل معیشت در مقایسه با اردیبهشت ماه ۸.۴ درصد افزایش یافته است. پایین‌ترین میزان رشد نیز همانطور که گفته شد در تیرماه سال گذشته به وقوع پیوسته که تامین هزینه سبد حداقل معیشت در این ماه ۴ درصد کاهش پیدا کرده است.
در سال جاری نیز در تمام ماه‌ها هزینه سبد حداقل معیشت افزایش داشته است. به طوری که اولین ماه سال ۱۴۰۴ تامین سبد حداقل معیشت ۳ میلیون و ۱۵۷ هزار تومان برآورد شده که نسبت به اسفند ۱۴۰۳ رشدی برابر با ۴.۹ درصد را تجربه کرده است. در اردیبهشت ماه نیز رشد مخارج سبد حداقل معیشت ۲.۱ درصد محاسبه شده است.
براساس آخرین داده‌های مرکز آمار از متوسط قیمت اقلام خوراکی در مناطق شهری در خرداد امسال هزینه تامین سبد معیشتی برای یک فرد معادل ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان محاسبه شده که نسبت به اردیبهشت ماه ۵.۵ درصد افزایش داشته است.
