به گزارش اکوایران، آمارها حاکی از آن است که مخارج دولتی در سال گذشته رشدی بی سابقه داشته است. نرخ رشد مخارج دولت در این سال ۱۶.۷ درصد بوده که بالاترین رشد در چند دهه گذشته محسوب می‌شود. همچنین کمترین نرخ رشد در این سال‌ها مربوط به سال ۱۳۸۶ بوده که در این سال رشد مخارج […]
به گزارش اکوایران، آمارها حاکی از آن است که مخارج دولتی در سال گذشته رشدی بی سابقه داشته است. نرخ رشد مخارج دولت در این سال ۱۶.۷ درصد بوده که بالاترین رشد در چند دهه گذشته محسوب می‌شود. همچنین کمترین نرخ رشد در این سال‌ها مربوط به سال ۱۳۸۶ بوده که در این سال رشد مخارج دولت منفی ۷.۷ درصد بوده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد به رغم اینکه میانگین رشد اقتصادی در دهه ۹۰ نیم درصد بوده ولی مخارج دولت در این بازه زمانی روندی کاملا صعودی را تجربه کرده است. حجم حقیقی هزینه‌های دولت در سال گذشته حدود ۲ و نیم برابر ابتدای دهه ۹۰ برآورد شده است. این در حالی است که مخارج دولت در نیمه پایانی دهه ۸۰ روندی نسبتا ثابت با شیب ملایم صعودی داشته است.
مخارج دولت یکی از اجزای طرف هزینه در کنار مصرف خصوصی، سرمایه‌گذاری و خالص صادرات در محاسبه تولید ناخالص داخلی است. افزایش مخارج دولت و سرعت این افزایش جهت بررسی دقیق‌تر اقتصاد حائز اهمیت است. تغییر در سطح مخارج دولت از جملـه ابزارهـای سیاسـت مـالی اقتصادی است که با ایجاد تغییر در آن فعالیت های اقتصادی محدود یا گسترش می‌یابند.
در این گزارش به روند هزینه‌های حقیقی(اثر تورم گرفته شده است) دولت در حد فاصل سال های ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۲ پرداخته شده است.
برهه اول؛
سال‌های قبل از شروع تحریم؛ هزینه های دولت راکد است
روند مخارج دولت در سال‌های انتهایی دهه ۸۰ نوسان کمی را تجربه کرده است. در سال ۱۳۸۶ مخارج دولت کاهش داشته و کمترین نرخ رشد را در این ۵ سال تجربه کرده است. به طوری که در این سال مخارج دولت ۷.۷ درصد نسبت به سال قبل با کاهش روبرو شد. سپس در سال بعد سطح مخارج دولت افزایش یافته و با رشدی ۰.۹ درصدی به ۷۹هزار میلیارد تومان رسید. در سال ۱۳۸۸ نیز مخارج دولت حدودا در همین سطح باقی مانده است. اما در سال آخر دهه ۸۰ و ابتدای دهه ۹۰ نرخ رشد مخارج دولت به ترتیب منفی ۳.۸ و منفی ۳.۴ درصد بوده که حاکی از روند کاهشی مخارج دولت در این سال‌ها است.
برهه دوم:
آغاز تحریم؛ هزینه‌های دولت بر خلاف جریان اقتصادی
آمارها حاکی از آن است با شروع تحریم‌های سازمان ملل و آمریکا در سال آغازین دهه ۹۰ و پدیدار شدن اثرات این تحریم‌ها در سال ۱۳۹۲ مخارج دولت با جهش روبرو شده‌اند. این در حالی است که در سال ۹۱ و ابتدای دهه ۹۰ رشد اقتصادی به شدت منفی شده است.
آمارها نشان می‌دهد که مخارج دولت در سال ۹۲، ۷۸هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به سال ۹۱ حدود ۸ هزار میلیارد تومان افزایش داشته است . در ادامه نیز تا سال ۹۴ مخارج دولت روندی افزایشی داشته است. به طوری که در سال ۹۴ نرخ رشد مخارج دولت ۱۴.۷ درصد بوده است.
برهه سوم؛
سال‌های برجام
در این سال‌ها که به دلیل لغو تحریم‌ها و توافق هسته‌ای درآمد دولت به علت تسهیل شرایط فروش نفت با رونق روبرو بوده، مخارج دولت با روند افزایشی مواجه شده است.
در سال ۱۳۹۵ که اثر رفع تحریم‌ها بر اقتصاد ایران آشکار شده مخارج از ۱۰۳ هزار میلیارد تومان به ۱۱۴ هزار میلیارد تومان رسیده است که نشان از نرخ رشد ۱۱.۵ درصدی دارد.
برهه چهارم؛
آمدن ترامپ و آتش کرونا
در خرداد سال ۱۳۹۷ با خروج آمریکا از برجام دوباره سایه تحریم‌ها بر فراز اقتصاد ایران پدیدار شد. با این حال داده‌ها نشان می‌دهد که اثر خروج ترامپ از برجام در این سال بر مخارج دولت آشکار نشده است. در سال ۱۳۹۷ مخارج دولت از ۱۲۷ هزار میلیارد تومان به ۱۴۶ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرد. نرخ رشد مخارج دولت در این سال برابر با ۱۴.۴ درصد بوده است.
اما نقطه شروع تاثیرگذاری تحریم‌ها بر هزینه‌های دولت در سال ۱۳۹۸ بود. در این سال مخارج دولت به ۱۵۴ هزار میلیارد تومان رسید. با اینکه سطح مخارج دولت در این سال ۵.۴ درصد افزایش داشت اما این نرخ بسیار کمتر از رشد ۱۴.۴ درصدی سال قبل از آن بود.
نقطه اوج تاثیرگذاری تحریم‌ها در سال ۱۳۹۹ بوده است. در این سال مخارج دولت با کاهش ۳ هزار میلیارد تومانی به ۱۵۱ هزار میلیارد تومان رسیده که معادل رشد منفی ۱.۶ درصدی است. این نرخ تنها رشد منفی هزینه‌های دولت در بیش از یک دهه اخیر محسوب می‌شود.
برهه پنجم؛
ورود یک دموکرات به کاخ سفید
آمارها حاکی از آن است که پس از پیروزی بایدن در انتخابات آمریکا مخارج دولت در سال ۱۴۰۰ با جهش روبرو شده و با افزایش ۹ هزار میلیارد تومانی به ۱۶۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. نرخ رشد مخارج دولت دوباره در این سال مثبت شده و ۵.۷ درصد رشد را تجربه کرده است. رشدی که به نظر می‌رسد ناشی از تسهیل شرایط فروش نفت و پاندمی کرونا باشد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که مخارج دولت در سال ۱۴۰۲ با صعود شدیدی مواجه شده و در ۱۷ سال اخیر رکورد زده است. در این سال مخارج دولت از ۱۶۹ هزار میلیارد تومان به حدود ۱۹۷ هزار میلیارد تومان رسیده که حاکی از رشد بی‌سابقه ۱۶.۷ درصدی است.
رشد مخارج دولت موجب ایجاد کسری بودجه در دهه گذشته شده که در نهایت تامین این کسری به وسیله استقراض از نظام بانکی صورت گرفته است. به عبارت دیگر رشد هزینه‌های دولت موجب پولی شدن کسری بودجه شده است. بنابراین می توان دلیل تورم شدید چند سال اخیر کشور را در رشد مخارج دولت جستجو کرد.
