چندوچون سوالات مناظره اول: کارنامه تورمی کدام دولت بهتر بود؟ - افق اقتصادی

به گزارش اکوایران، تورم مزمن یکی از مشکلات جدی اقتصاد ایران است. به همین جهت، برنامه نامزدها برای مهار این شاخص چالش‌برانگیز به یکی از سوالات اصلی قسمت اول مناظرات تبدیل شده است. به همین بهانه، اکوایران نگاهی به وضعیت تورم در دولت‌های پیشین انداخته است. در این بررسی، از میانگین هندسی رشد سالانه قیمت‌ها استفاده شده است. این شاخص نشان می‌دهد که در هر سال از دولت‌های پیشین، تورم به طور متوسط چند درصد بوده است. بررسی آمارهای بانک جهانی نشان می‌دهد دولت‌های سوم و پنجم بهترین عملکرد را در کنترل تورم داشته‌اند. این در حالی است که خروج آمریکا از برجام، ایران را به جمع ده کشور با تورم بالا در جهان بازگردانده است.

تورم، چالشی که یک شبه ایجاد نمی‌شود

در ادبیات اقتصادی، نرخ تورم به معنای افزایش مستمر سطح عمومی قیمت‌ها است. آمار بانک جهانی که براساس داده‌های مرکز آمار ایران جمع‌آوری شده نشان می‌دهد که میانگین تورم در هر سال از دولت سوم ۱۸.۷ درصد بوده است. این نرخ در دوره بعد نیز به ۱۹.۶ درصد رسیده است. در دور دوم از دولت سازندگی نیز شاهد جهش تورم به نرخ‌های بالای ۳۰ درصد بوده‌ایم. با این حال، با روی کار آمدن دولت هشتم، این نرخ تا ۱۴.۲ درصد نیز کاهش یافت و به یک رکورد در مقایسه با دولت‌های قبل و بعد رسید.

در نهایت، این شاخص در دولت احمدی‌نژاد دوباره افزایش یافت و در دولت حسن روحانی نیز این رویه تقریبا ادامه داشت. طبق آخرین آمارها، میانگین سالانه تورم در دولت سیزدهم به ۴۳ درصد رسیده که بالاتر از سایر دولت‌های پیشین است و یک رکورد محسوب می‌شود. البته نباید از ذکر این نکته غافل شد که تورم یک پدیده یک شبه نیست و به طور قطع اتفاقات اقتصادی سال‌های گذشته مثل جهش‌های ارزی یا اجرای سیاست‌های اقتصادی خاص بی تاثیر در این رکورد نبوده است. داده‌های مرکز آمار نیز نشان می‌دهد که روند تورم در دولت سیزدهم نزولی شده و خصوصا در سال ۱۴۰۲ از بالای ۴۰ درصد به حدود ۳۸ درصد رسیده است.

اما جایگاه ایران بین کشورهای دیگر از حیث تورم چطور بوده است؟

طبق داده‌های بانک جهانی، بهترین جایگاه تورمی ایران با رتبه ۸۲ در میان ۱۲۲ کشور علی رقم وقوع جنگ در سال ۱۹۸۱ به ثبت رسیده است. عده‌ای از کارشناسان عقیده دارند که علت این اتفاق، شوک نفتی ۱۹۸۰ میلادی و افزایش قیمت نفت بوده است. البته این رتبه خوب پایدار نبوده و در سال‌های بعد و در پی حمله عراق به سکوهای نفتی ایران و کاهش تولید نفت، دوباره تورم در ایران افزایش یافته است. 

در ادامه با پایان جنگ و تشکیل دولت سازندگی، به باور بعضی انتظارات تورمی کنترل شد و ایران از این حیث در بین ۵۰ درصد کشورهای کم تورم قرار گرفت. اما طبق آمارهای جدیدتر، در سال ۲۰۱۳ با آغاز تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل، ایران رتبه دوم را پس از ونزوئلا در بین ۱۸۰ کشور به دست آورد. در ادامه، امضای توافق برجام تا حدی موقعیت ایران را از لحاظ تورمی بهتر کرد اما خروج از این توافق دوباره کشور ما را به جمع ۱۰ درصد بالای تورم در دنیا کشاند.