از دیرباز بازار لوازم‌التحریر، بازاری تفکیک شده برای قشرهای مختلف بوده. اقلام باکیفیت و برندهای معتبر جهانی در کنار تولیدات و واردات کم‌کیفیت، بازارهایی جداگانه برای اقشار مختلف درآمدی ساخته بود. این در حالیست که لوازم‌التحریر برای خانوارهایی که فرزند در حال تحصیل دارند، کالایی ضروری است و آنها مجبور هستند برای خرید این اقلام هزینه کنند.
بررسی‌های آکادمی سامان از بازار و صنف لوازم‌التحریر نشان می‌دهد که چهار دهک پایین درآمدی نصف دو دهک بالای درآمدی کشور برای خرید لوازم‌التحریر هزینه می‌کنند.
به گفته حمیدرضا پیش‌بهار پژوهشگر آکادمی سامان، فروشگاه‌های لوازم‌التحریر و صنایع تولید‌کننده لوازم‌التحریر به مانند سایر اصناف مثل گردشگری، به شدت تحت تاثیر تعطیلی مدارس و همه‌گیری کرونا قرار گرفت؛ به طوری که در دو سالی که مدارس تعطیل و نیمه تعطیل بود، خانوارها خرید لوازم التحریر چندانی نداشتند.
او توضیح می‌دهد که در سال ۱۳۹۸ خانوارهای ایرانی به طور متوسط ۱۰۰ هزار تومان، برای خرید لوازم‌التحریر هزینه کرده‌اند و در سال ۱۳۹۹ با وجود تورم، این هزینه همچنان ۱۰۰ هزار تومان باقی مانده بود. در سال ۱۴۰۰ هزینه خانوارها برای خرید لوازم‌التحریر کمی رشد کرد و ۱۵۰ هزار تومان شد.
به گفته پیش‌بهار پس از پایان کرونا در سال ۱۴۰۱ این عدد به ۳۱۳ هزار تومان و در سال ۱۴۰۲ به ۴۵۰ هزار تومان رسیده. این رشد نشان می‌دهد که چقدر در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ این بازار با رکود مواجه بوده و تمامی خرید‌هایی که در آن دو سال انجام نشده بود در دو سال اخیر خانوارها انجام دادند و تقاضای متوقف شده‌ای که ایجاد شده بود را جبران کردند.
پژوهشگر آکادمی سامان درباره عوامل تاثیرگذار بر بازار لوازم‌التحریر هم توضیح می‌دهد که دو روند عمده وجود دارد، یکی کاهش نرخ فرزندآوری خانوارها و دیگری افزایش فقر که هر دو تاثیر منفی روی بازار لوازم‌التحریر گذاشته‌اند.
به گفته پیش‌بهار، با افزایش فقر، بازماندگی دانش‌آموزان از تحصیل افزایش پیدا کرده که در استان‌های مختلف آمارهای مختلف از بازماندگی از تحصیل وجود دارد.
او توضیح می‌دهد که لوازم‌التحریر برای خانوارهایی که محصل دارند، کالایی ضروری است و با توجه به کاهش درآمد واقعی خانوار در سال‌های اخیر، تقاضای این محصول به سمت کالاهایی با کیفیت پایین‌تر حرکت کرده. اگر قبلا واردات از کشورهای اروپایی انجام میشد الان واردات به سمت ترکیه و چین رفته. در ترکیه و چین هم طیف متنوعی از کیفیت وجود دارد اما واردات هم به سمت کالاهای کم‌کیفیت رفته. محصولات داخلی هم به مانند سایر صنوف کشش تقاضا تولیدکننده‌ها را به سمت تولید محصولاتی با کیفیت متوسط سوق داده است.
آکادمی سامان در بررسی‌های خود شاخص مدیران خرید را برای بخش خرد اقتصاد هم تعریف کرده. به گفته مشاور آکادمی سامان، بررسی انتظارات فعالان صنف لوازم‌التحریر نشان می‌دهد که در سال آینده تعداد مشتری‌ها و حجم فروش کاهش پیدا کند، چون پیک بعد از کرونا پشت سر گذاشته شده است و فعالان بازار پیش‌بینی می‌کنند که حجم فروش فیزیکی در این بازار کاهش داشته باشد، همچنین انتظار می‌رود میانگین کل شامخ ۵۷ باشد.
آکادمی بانک سامان به منظور به دست آمدن نمایی از شرایط و حال و روز بخش خرد اقتصاد کشور که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، اقدام به بررسی کسب و کار صنوف مختلف در سطح شهر تهران کرده. نمونه‌ها در این پیمایش‌ها از صنوف مختلف به صورت تصادفی انتخاب شده‌اند و البته محدوده شعب بانک سامان در انتخاب نمونه‌ها مدنظر قرار داشته است.
قسمت یازدهم برنامه «دیده‌بان» را از دست ندهید.
