به گزارش اکوایران؛ ارزیابی‌ها نشان می‌دهد تجارت با این کشورها با سرعت زیادی افزایش یافته و از ۶۸۹ میلیون دلار در سال ۲۰۲۰ به ۱.۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ رسید. این روند در سال ۲۰۲۲ هم با سرعت کمتری ادامه یافت و در این سال کل تجارت ایران با منطقه آسیای مرکزی به حدود ۱.۵ […]
به گزارش اکوایران؛ ارزیابی‌ها نشان می‌دهد تجارت با این کشورها با سرعت زیادی افزایش یافته و از ۶۸۹ میلیون دلار در سال ۲۰۲۰ به ۱.۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ رسید. این روند در سال ۲۰۲۲ هم با سرعت کمتری ادامه یافت و در این سال کل تجارت ایران با منطقه آسیای مرکزی به حدود ۱.۵ میلیارد دلار رسیده است. آسیای مرکزی سرزمین پهناوری در قاره آسیا است که محصور در خشکی است و هیچ مرزی با آب های آزاد جهان ندارد. این منطقه به طور معمول دربرگیرنده کشورهای «ازبکستان»، «تاجیکستان»، «ترکمنستان»، «قزاقستان» و «قرقیزستان» می‌شود کشورهایی که با توجه به موقعیت جغرافیایی بازار خوبی برای ایران محسوب می‌شوند.
ارزیابی‌ها نشان می‌دهد کل ارزش تجارت کالایی ایران به این منطقه ۷۷ درصد متعلق به صادرات می‌شود که معادل ۱.۱ میلیارد دلار بوده و مابقی معادل ۳۳۹ میلیون دلار را واردات تشکیل داده است. ارزش تجارت ایران با کشورهای منطقه آسیای مرکزی در سال ۲۰۲۲ افزایشی حدود ۸ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته که مشارکت واردات در این افزایش حدود ۵.۱ واحد درصد بوده است. درواقع دلیل اصلی رشد مذکور افزایش ۲۶ درصدی واردات از این منطقه در مقابل افزایش تنها ۳ درصدی صادرات بوده است.
تراز تجاری ایران با آسیای مرکزی
از سوی دیگر در این مدت تراز تجاری ایران با ۵ کشور منطقه آسیای مرکزی طی سال های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ همواره به نفع ایران مثبت بوده و در سال ۲۰۲۱ به بیشترین میزان خود در مدت مذکور ( ۸۲۶ میلیارد دلار) رسید. در سال ۲۰۲۲ نیز تراز تجاری ایران با منطقه آسیای مرکزی حدود ۳۰ میلیون دلار کاهش یافته و به ۷۹۶ میلیون دلار رسیده است.
ارزیابی‌ها نشان می‌دهد در سال ۲۰۲۲ در میان کشورهای آسیای مرکزی افزایش ۸۹ درصدی و ۱۰۶ درصدی واردات از دو کشور «قزاقستان» و «تاجیکستان» عامل اصلی این افزایش بوده است.
سهم کشورهای آسیای مرکز در تجارت با ایران
براساس داده‌های اعلام شده طی ۵ سال منتهی به سال ۲۰۲۲ سهم کشورهای منطقه آسیای مرکزی از صادرات ایران به آنها نوسان داشته است. براساس گزارش معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران، در بازه زمانی سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ هرچند سهم «ترکمنستان» در تجارت با ایران شکل کاهشی داشته اما در سال ۲۰۲۲ این کشور مجدد به جمع مهمترین مقاصد صادراتی ایران در آسیای مرکزی بازگشت ارزیابی‌ها نشان می‌دهد سهم این کشور حدود ۳۸ درصد از کل ارزش صادرات ایران به منطقه بوده است.
در میان کشورهای منطقه آسیای مرکزی طی ۵ سال مورد بررسی (۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲) سهم «قزاقستان» از بازار ایران (حدود ۴۳ درصد) نسبت به سایر کشورهای منطقه از کل واردات در سال ۲۰۲۲ بیشتر بوده است. این درحالی که طی بازه مورد بررسی، کشور «ازبکستان» که مهمترین مبدا وارداتی ایران در سال های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ در این منطقه بوده، به سومین کشور منطقه آسیای مرکزی با سهم ۲۲.۳ درصد از کل ارزش واردات ایران در سال ۲۰۲۲ تبدیل شده و سهم خود را در بازار ایران در میان کشورهای آسیای مرکزی از دست داده است.
اقلام عمده در تجارت ایران
براساس ارزیابی صورت گرفته در بازه زمانی مورد بررسی ۱۰ کالای نخست صادراتی ایران در سال ۲۰۲۲ حدود ۳۷ درصد بوده است. هرچند داده‌های اعلام شده نشان می‌دهد در مدت زمان مورد بررسی سهم ۱۰ کالای نخست صادراتی به آسیای مرکزی نشان می‌دهد که تنوع صادرات به این کشورها نه تنها افزایش نداشته بلکه با کاهش هم همراه بوده است. در سال ۲۰۲۲ عمده کالاهای صادراتی ایران به منطقه آسیای مرکزی شامل (سایر میله‌ها از آهن یا از فولادهای غیر ممزوج دارای دندانه، برآمدگی، گودی یا …) با سهم حدود ۱۰ درصدی از کل ارزش صادرات به این منطقه را تشکیل داده است.
عمده صادرات و واردات ایران به کشورهای آسیای مرکزی در سال ۲۰۲۲ شکل گرفت، کشورهای «ازبکستان»، «تاجیکستان» و «قزاقستان» حدود ۳۵ درصد کل ارزش صادرات ایران به این کشورها را در سال ۲۰۲۲ تشکیل می دهد. این رقم برای «قرقیزستان» حدود ۵۷ درصد و «ترکمنستان» حدود ۳۲ درصد است. سهم ۵ قلم عمده کالاهای صادراتی به کشورهای منطقه مذکور در سال ۲۰۲۲ نشان می دهد که صادرات ایران به این منطقه از تنوع بالایی برخوردار نیست.
در خصوص واردات نیز ۵ قلم عمده وارداتی از کشورهای منطثه آسیای مرکزی برای کشورهای «تاجیکستان»، «قزاقستان» و «قرقیزستان» بیش از ۹۰ درصد ارزش واردات ایران از این کشورها را تشکیل می دهد. سهم ۵ قلم عمده وارداتی از «ازبکستان» و «ترکمنستان» نیز در سال ۲۰۲۲ از کل ارزش واردات ایران از این دو کشور به ترتیب حدود ۸۹ درصد و ۷۴ درصد بوده است.
