وکیل تسخیری به فردی گفته می‌شود که به عنوان وکیل متهم در دادگاه تعیین می‌شود، در صورتی که متهم نتواند به دلیل ناتوانی مالی وکیل خصوصی داشته باشد.
در مجموع، وکیل تسخیری نقش مهمی در تضمین حقوق متهمانی دارد که توانایی مالی برای استخدام وکیل خصوصی را ندارند.
وکیل تسخیری
وکیل تسخیری در نظام قضایی ایران دارای ویژگی‌های زیر است:
- انتصاب توسط دادگاه:
وکیل تسخیری توسط دادگاه رسیدگی‌کننده به پرونده، به طور رسمی تعیین و منصوب می‌شود و اموالی نظیر تنظیم شکوائیه را انجام می‌دهند.
- تامین هزینه توسط دولت:
هزینه‌های مربوط به وکیل تسخیری از سوی دولت تأمین و پرداخت می‌شود.
- تخصص حقوقی:
وکیل تسخیری باید دارای تخصص و مهارت حقوقی لازم برای دفاع از متهم باشد.
- وظیفه دفاع:
وکیل تسخیری موظف است به نحو مقتضی از متهم در مراحل دادرسی دفاع کند و به پرسش‌های اون نظیر دادنامه چیست پاسخ مقتضی دهد.
- رعایت اصول اخلاقی:
وکیل تسخیری همانند سایر وکلا باید اصول اخلاقی حرفه وکالت را رعایت کند.
- امکان تغییر وکیل:
در صورت موجه بودن، متهم می‌تواند درخواست تغییر وکیل تسخیری خود را به دادگاه ارائه دهد.
- استقلال در ایفای وظایف:
وکیل تسخیری باید در ایفای وظایف خود، مستقل و بدون تأثیرپذیری از سایر ارگان‌ها عمل کند.
این ویژگی‌ها تضمین‌کننده حقوق متهم و موجب ایفای مسئولیت‌های وکیل تسخیری در دادرسی‌های کیفری است.
وظایف وکیل تسخیری
وظایف اصلی وکیل تسخیری در نظام قضایی ایران به شرح زیر است:
- بررسی پرونده و مطالعه اوراق:
وکیل تسخیری موظف است پرونده را به‌دقت مطالعه کرده و با اوراق و مستندات آن آشنا شود.
- مصاحبه با موکل:
وکیل باید با موکل خود (متهم) مصاحبه کرده و جزئیات و ادعاهای وی را بشنود.
- تهیه دفاعیات:
بر اساس مطالعات پرونده و اظهارات موکل، وکیل باید دفاعیات مناسبی را تهیه کند.
- حضور در جلسات دادرسی:
وکیل تسخیری باید در جلسات دادگاه حضور یافته و از متهم دفاع کند.
- طرح ادله و استدلال:
وکیل باید در جلسات دادرسی ادله و استدلال‌های لازم را برای دفاع از متهم مطرح کند.
- ارائه درخواست‌های قانونی:
وکیل می‌تواند درخواست‌های قانونی مرتبط با پرونده را به دادگاه ارائه دهد.
- شرکت در مراحل تجدیدنظر:
در صورت نیاز، وکیل باید در مرحله تجدیدنظرخواهی نیز از متهم دفاع کند.
- رعایت اخلاق حرفه‌ای:
وکیل موظف است ضوابط و اصول اخلاقی حرفه وکالت را در تمام مراحل رعایت کند.
این وظایف تضمین‌کننده حقوق متهم و ایفای مسئولیت‌های وکیل تسخیری در فرایند دادرسی کیفری است.
مزایای وکیل تسخیری
وکیل تسخیری نقش بسیار مهمی در حمایت از حقوق و منافع افراد محروم از وکیل ایفا می‌کند. برخی از مزایای داشتن وکیل تسخیری به شرح زیر است:
- دسترسی به دادرسی عادلانه:
وکیل تسخیری به افراد فاقد توانایی مالی برای تأمین وکیل امکان دسترسی به دادرسی عادلانه را می‌دهد.
این امر از نقض حقوق متهم و تبعیض میان افراد برخوردار و محروم از امکانات جلوگیری می‌کند.
- حمایت حقوقی مناسب:
وکیل تسخیری با تخصص و مهارت لازم می‌تواند دفاع مؤثری از متهم ارائه کند.
ارائه استدلال‌های حقوقی قوی و جمع‌آوری شواهد مناسب توسط وکیل می‌تواند به نفع متهم تمام شود.
- کاهش اشتباهات و ناعدالتی‌ها:
حضور وکیل تسخیری کمک می‌کند تا اشتباهات احتمالی در فرایند دادرسی کاهش یابد.
نظارت وکیل بر مراحل فرایند دادرسی از وقوع ناعدالتی‌ها جلوگیری می‌کند.
- افزایش اعتماد عمومی به‌نظام قضایی:
ارائه دفاع مؤثر توسط وکیل تسخیری به متهمان کم‌بضاعت می‌تواند اعتماد عمومی به‌نظام قضایی را افزایش دهد.
این امر نقش مهمی در تقویت حاکمیت قانون و عدالت‌خواهی در جامعه دارد.
- حفظ حقوق اساسی افراد:
وکیل تسخیری با دفاع از حقوق متهمان کم‌بضاعت، از نقض حقوق اساسی آنها جلوگیری می‌کند.
این امر به حفظ کرامت انسانی و برابری در دادرسی کمک می‌نماید.
در مجموع، وکیل تسخیری نقش بسیار مهمی در تحقق دادرسی عادلانه و حمایت از حقوق افراد محروم ایفا می‌کند.
چه شرایطی برای تعیین وکیل تسخیری در پرونده‌های کیفری وجود دارد؟
در حقوق ایران، شرایط تعیین وکیل تسخیری در پرونده‌های کیفری به شرح زیر است:
- نوع جرم:
جرایم موجب حد، قصاص، دیه و تعزیرات حدی
جرایم غیرعمدی موجب مجازات سالب آزادی
- درخواست متهم یا تشخیص قاضی:
تعیین وکیل تسخیری باید بنابه‌درخواست متهم یا تشخیص قاضی مبنی بر نیاز متهم به وکیل باشد.
- موافقت دادستان:
تعیین وکیل تسخیری منوط به موافقت دادستان است.
- عدم توانایی مالی متهم:
تعیین وکیل تسخیری برای افرادی است که به دلیل نداشتن بضاعت مالی، قادر به انتخاب و تأمین هزینه وکیل نیستند.
- ضرورت حضور وکیل:
در مراحل دادرسی که حضور وکیل ضروری است، امکان تعیین وکیل تسخیری وجود دارد.
در مجموع، شرایط تعیین وکیل تسخیری شامل نوع جرم، درخواست متهم، موافقت دادستان، عدم توانایی مالی متهم و ضرورت حضور وکیل است. این شرایط به‌منظور حمایت از متهمان نیازمند و حفظ حقوق دفاعی آنان در نظر گرفته شده است.
آیا وکیل تسخیری در دعاوی مدنی نیز تعیین می‌شود؟
بله وکیل تسخیری علاوه بر دعاوی کیفری، در دعاوی مدنی نیز تعیین می‌شود. موارد تعیین وکیل تسخیری در دعاوی مدنی به شرح زیر است:
- قانون مدنی:
ماده ۱۱۸۳ قانون مدنی: درصورتی‌که طرف دعوا توانایی پرداخت هزینه دادرسی را نداشته باشد، دادگاه می‌تواند وکیل تسخیری تعیین کند.
- قانون آیین دادرسی مدنی:
ماده ۸۴: در صورتی که طرف دعوا توانایی پرداخت هزینه دادرسی را نداشته باشد، دادگاه می‌تواند وکیل تسخیری تعیین کند.
ماده ۴۲۴: در دعاوی مربوط به امور حسبی چنانچه طرفین فاقد وکیل باشند، دادگاه می‌تواند وکیل تسخیری تعیین کند.
- قانون امور حسبی:
ماده ۱۱: در امور حسبی چنانچه طرفین فاقد وکیل باشند، دادگاه می‌تواند وکیل تسخیری تعیین کند.
بنابراین، وکیل تسخیری در دعاوی مدنی نیز مانند دعاوی کیفری تعیین می‌شود، درصورتی‌که طرف دعوا توانایی مالی پرداخت هزینه وکیل را نداشته باشد.
آیا امکان تغییر وکیل تسخیری در طول دادرسی وجود دارد؟
بله در برخی موارد امکان تغییر وکیل تسخیری در طول دادرسی وجود دارد. قوانین و مقررات ایران در این زمینه به شرح زیر است:
- درخواست متهم:
متهم می‌تواند در هر مرحله از رسیدگی کیفری درخواست تغییر وکیل تسخیری خود را به دادگاه ارائه دهد.
- تشخیص دادگاه:
دادگاه می‌تواند به تشخیص خود، در صورت وجود دلایل موجه، حکم به تغییر وکیل تسخیری صادر کند.
- تایید دادستان:
تغییر وکیل تسخیری منوط به موافقت دادستان است.
- ارائه دلایل موجه:
متهم باید دلایل موجهی برای تغییر وکیل تسخیری خود ارائه دهد، مانند عدم رضایت از عملکرد وکیل فعلی یا بروز مشکلات در همکاری وکیل.
- عدم تاخیر در روند دادرسی:
تغییر وکیل نباید موجب تاخیر غیر موجه در روند رسیدگی کیفری شود.
در مجموع، امکان تغییر وکیل تسخیری در طول دادرسی وجود دارد، اما مشروط به درخواست متهم، تأیید دادگاه و دادستان، ارائه دلایل موجه و عدم ایجاد تاخیر در روند دادرسی. به همین جهت در دعاوی کیفری مثلا در نحوه شکایت به پلیس فتا پیشنهاد می‌شود ابتدا برای اخذ وکیل اقدام شود.
مواد قانونی مربوط به وکیل تسخیری
در رابطه با مواد قانونی مربوط به وکیل تسخیری در ایران، موارد زیر قابل‌ذکر است:
ماده ۴۸: تعیین وکیل تسخیری برای متهمان فاقد وکیل
ماده ۹۱: تعیین وکیل تسخیری برای متهم کم‌سن و سال
- قانون مدنی:
ماده ۱۱۸۳: تعیین وکیل تسخیری در دعاوی مربوط به افراد محجور
- قانون کار:
ماده ۲۸: تعیین وکیل تسخیری برای کارگران در دعاوی کارگری
- قانون امور حسبی:
ماده ۱۱: تعیین وکیل تسخیری برای اشخاص تحت ولایت یا قیمومت
- قانون تشکیل سازمان قضایی نیروهای مسلح:
ماده ۲۹: تعیین وکیل تسخیری برای متهمان نظامی
- قانون جذب و حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی:
ماده ۲۳: تعیین وکیل تسخیری برای سرمایه‌گذاران خارجی در دعاوی
مقررات مربوط به نحوه تعیین و حق‌الوکاله وکلای تسخیری
این موارد قانونی، چارچوب و شرایط تعیین وکیل تسخیری را در ایران مشخص می‌کنند. البته ممکن است در آینده مقررات تکمیلی دیگری نیز به این قوانین افزوده شود.
سلام
سایتتون واقعا خوب و مفیده
پست رو خوندم و خیلی بدردم خورد
خسته نباشید میگم به نویسنده این مطلب، یاعلی.