پرطرفدارترین صنایع دستی ایران / محصولاتی که گردشگر به همراه دارد - افق اقتصادی

صنایع دستی، اساسی‌ترین محصول یک شهر است که درواقع آن شهر را معروف به یک محصول خاص می‌کند. صنایع دستی فقط مربوط به شهر نیست و گاهی یک کشور به یک محصول خاص معروف می‌شود. گردشگران بسیار زیادی برای بازدید از صنایع دستی و همچنین خرید محصولات به کشورها و استان‌ها سفر می‌کنند تا بتوانند محصول ارزشمند خود را تهیه کنند. ایران جزو کشورهایی است که در عرصه محصولات و صنایع دستی پیشتاز است. سفال، فرش، زیور آلات و… که صنایع دستی کشورمان است، در میان سایر کشورها طرفداران بسیار زیادی دارد.

قطعا تمام ما در سطح شهر، مجسمه هایی را مشاهده کرده‌ایم که گاهی از مشاهیر ایرانی هستند و گاهی جنبه تزئینی دارند.  این آثار هنری، ساخته دست هنرمندانی است که مدت‌ها برایش وقت گذاشته و تلاش بسیار کرده‌اند اما باید گفت که مسئولان شهری، کم‌تر توجهی به نگهداری از این صنایع دستی می‌کنند. نمونه این بی‌توجهی را در جریان شست و شو غیر اصولی و همچنین ۲ رنگ شدن مجسمه فردوسی در شهر تهران شاهد بودیم. همچنین حفاظت مناسبی از این صنایع دستی نمی‌شود که بارها شاهد سرقت مجسمه‌های کوچک بوده‌ایم.

محبوبیت فرش ایرانی در میان صنایع دستی

فرش ایرانی دستباف، یکی از چند محصول صنایع دستی کشورمان است که هم در داخل ایران و هم در خارج از کشور طرفدار بسیار دارد. گردشگران بسیار زیادی برای بازدید از فرش‌های ایرانی به کشورمان می‌آیند و همچنین در زمینه صادرات فرش دستباف بسیار معروف هستیم. تاریخچه فرش ایرانی به هزاره پنجم و ششم در آسیای میانه می‌رسد. فرش ایرانی پازیریک را نخستین و کهن‌ترین فرش دستباف جهان دانسته‌اند. که بافت آن را به دوران هخامنشیان نسبت می‌دهند. به دلیل زیبایی‌ها، هنر، دقت و ظرافتی که در بافت قالی و فرش وجود دارد این هنر همیشه مورد توجه بوده که امروزه به جنبه تزئینی آن بیشتر توجه می‌شود. فرش ایرانی، گردشگران بسیاری را از تمام جهان به ایران کشانده و این گردشگران قالیچه‌های کوچک دستباف را خریداری می‌کنند و باخود به کشورشان می‌برند.

نگاهی به صنایع دستی پرطرفدار ایران

شمال تا جنوب ایران را که مشاهده کنیم، زنان و مردانی را می‌بینیم که هنر خود را صرف ساخت لوازم زیبایی می‌کنند که صنایع دستی نام دارد. سرتاسر ایران صنایع دستی خاصی وجود دارد که گردشگران را حسابی سر ذوق آورده و آن هارا مجاب می‌کند تا به ایران سفر کنند. اصفهان یکی از شهرهایی است که صنایع دستی بسیار دارد و همچنین یکی از بزرگترین شهرهایی است که پای گردشگران بسیاری به آنجا باز شده است. خاتم کاری، مینا کاری و منبت کاری، از صنایع دستی معروف اصفهان هستند که در میان مردم کشور و همچنین گردشگران طرفدار بسیاری دارند. این محصولات به دلیل آنکه به سبک قدیم ساخته می‌شود و طرح و نقش قدیمی دارد، بسیار محبوب واقع شده است. میناکاری که به آن میناگری و میناسازی نیز گفته می‌شود یکی از هنرهای اصیل ایرانی است که سابقه‌ای حدود ۵ هزار سال دارد. این هنر که یکی از مشهورترین و پرطرفدارترین صنایع دستی ایران و شهر اصفهان است بیشتر روی مس انجام می‌شود.

شیراز، یکی دیگر از شهرهایی است که صنایع دستی معروفی دارد و ذوق و هنر مردم این شهر، همه را سر شوق می‌آورد. گردشگران بر این باور هستند که به راحتی نمی‌توان از کنار صنایع دستی شیراز عبور کرد و مدتی باید با چشمان خیره به این همه زیبایی و ظرافت نگاه کرد و سپس خرید کرد. از جمله صنایع دستی معروف شیراز می‌توان به معرق کاری، جوک کاری، سوزن دوزی و همچنین ساخت کاشی‌های ۷رنگ اشاره کرد. سابقه هنر معرق به دوره سلجوقی و قرن ششم هجری برمی‌گردد و در ابتدا روی سطح میز، در و بوفه بکار می‌رفت اما به مرور زمان نقش‌های اسلیمی که با چوب‌های مختلف شکل می‌گرفتند بیشتر شد و این هنر به اوج خود رسید.

مشهد نیز مانند استان‌های دیگر کشور دارای صنایع دستی مختلفی است که مختص استان بوده و تنها در شهر مشهد تولید می‌شوند. پوستین دوزی، نمد بافی و ارغوان بافی از صنایع دستی معروف مشهد است که طرفداران بسیار زیادی دارد. نمد بافی یکی از هنرهای دیرینه و پرطرفدار ایرانی است که در آن تنها از پشم گوسفند و رنگ‌های طبیعی برای تهیه نمد استفاده می‌شود. فرآیند نمدمالی بسیار سخت و طولانی بوده و انرژی زیادی می‌خواهد و از طرفی افراد باید مهارت کافی در این زمینه داشته باشند. استادکار در زمان تهیه نمد به پشم آب و صابون اضافه می‌کند و مالیدن نمد باعث گره‌ خوردن تارهای پشم در یکدیگر و شکل گرفتن یک زیرانداز نمدی می‌شود.

شمال کشور و استان‌های شمالی، صنایع دستی بسیار زیادی دارد. استان‌های شمالی در تمام فصل‌های سال، مسافرهای بسیاری دارند و از بازار‌های محلی، سوغات و صنایع دستی مورد نظر خود را تهیه می‌کنند. حصیر دوزی، رشتی بافی، لاک تراشی و چنته بافی از صنایع دستی معروف استان‌های شمال کشور هستند. حصیربافی یکی از رایج‌ترین و پرطرفدارترین صنایع دستی ایران در استان گیلان است که در شهرهای دیگری مانند خمام، گلشن، بندانزلی، جفرود و غازیان و روستاهای اطراف اجرا می‌شود. این مصنوعات بیشتر توسط زنان روستا بافته می‌شوند و زمانی که پای کسب و کار در میان باشد مردان روستا نیز به حصیربافی می‌پردازند.

در جنوب کشور صنایع دستی بیشتر با مواد اولیه موجود که شامل پوست درخت خرما و برخی گیاهان خودرو است تهیه می‌شود و بنابراین مواد اولیه مصرفی همیشه در دسترس هستند. سیس بافی، کپو بافی و گلابتون دوزی از صنایع دستی معروف در استان‌های جنوب کشور هستند که در میان مسافران و گردشگران خارجی محبوبیت فراوان دارد. گلابتون دوزی یکی از حرفه‌های قدیمی و سنتی مردم حوزه خلیج‌فارس است. این هنر در گذشته‌های دور در بیشتر مناطق کشور رواج داشته اما درحال‌حاضر یکی از پرطرفدارترین صنایع دستی ایران در استان هرمزگان و حاشیه خلیج‌فارس است.

اما فرش ایرانی که پر طرفدارترین صنایع دستی در کل ایران، سالیان سال است که طرفداران بسیاری دارد. در دوره ساسانی نیز فرش پشمی ایران به‌عنوان یکی از کالاهای وارداتی به چین بوده و فرش بسیار معروف بهارستان در کاخ تیسفون نیز به دلیل شکوه فراوانی که دارد از آن نام برده می‌شود. فرش در ایران یکی از مهم‌ترین و اصیل‌ترین صنایع دستی بوده و در شهرهای مختلفی بافته می‌شود اما برخی از فرش‌ها دارای طرح‌ها و نقوش به خصوصی هستند که باعث شده تا از میان تمام محصولات موجود به‌عنوان بهترین انتخاب شوند.

فرش کاشان و فرش تبریز، محبوبیت‌های فراوانی دارند و درواقع این ۲ استان دارای بیشترین تنوع در بافت فرش دستباف و همچنین طرح و نقش‌های جذاب هستند. یکی از ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد فرش کاشان به عنوان یکی از پرطرفدارترین صنایع دستی ایران، طرح و رنگ خاص آن است. درحال‌حاضر بیشتر از نقش ترنج و لچک در بافت فرش کاشان استفاده می‌شود. کاشان را می‌توانیم مهد فرش ایران بنامیم چون در حوزه بافت فرش دستبافت قدمتی طولانی دارد.

کلام آخر

هرکجای ایران عزیزمان را که بنگریم شاهد آن هستیم که مردمانی سخت کوش و اهل هنر، درحال فعالیت هستند و صنایع دستی بسیار جذابی را خلق می‌کنند. این هنر صنایع دستی، منی تواند پای گردشگران بسیار زیادی را به کشور باز کند و همین امر سبب خواهد شد تا اقتصاد کشور اندکی رونق بگیرد. اما متاسفانه باید عرض کنم که حمایت چندانی توسط دولت، از صنایع دستی کشورمان نمی‌شود و این هنر ارزشمند و ساخته دست توانمند مردم ایران، نادیده گرفته می‌شود. دولت محترم با بها دادن و ارزش گذاشتن به صنایع دستی، می‌تواند هم از تولید‌کننده حمایت کند و هم پای گردشگران بسیار زیادی را به کشور باز کند. خوب است اندکی توجه به صنایع دستی ایران.