هاشمی نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران گفت: تنش در حوزه لجستیک، به ویژه اعتصاب کامیون داران، دقیقاً در زمان برداشت محصولات اتفاق افتاد و ضربه سنگینی به کشاورزان زد. بسیاری از محصولات تازه خوری هستند و اگر در زمان مناسب به بازار نرسند، از بین می‌روند. این موضوع باعث شد بار زیادی روی زمین بماند و حجم محصول انباشته، پس از رفع اعتصاب، به یک باره وارد بازار شود و موجب کاهش شدید قیمت‌ها شود.
کشاورزی یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی ایران به‌شمار می‌رود؛ بخشی که هم در تأمین امنیت غذایی کشور نقش حیاتی دارد و هم در صادرات غیرنفتی، سهم قابل‌توجهی ایفا می‌کند. ایران با دارا بودن تنوع اقلیمی، ظرفیت بالایی در تولید انواع محصولات کشاورزی از میوه و صیفی‌جات گرفته تا غلات و محصولات باغی دارد. اما با وجود این ظرفیت عظیم، در سال‌های اخیر بخش کشاورزی با چالش‌های جدی مواجه شده است؛ از مشکلات ساختاری در سیاست‌گذاری گرفته تا نوسانات شدید قیمتی، دخالت‌های دولتی، ضعف در زیرساخت‌های صادراتی، و البته مسائل مربوط به سلامت و استاندارد محصولات.
در ماه‌های اخیر، فضای مجازی و برخی رسانه‌ها با انتشار کلیپ‌هایی، نگرانی‌هایی درباره سلامت برخی محصولات کشاورزی از جمله هندوانه مطرح کرده‌اند. گفته می‌شود برخی محصولات ایرانی به‌دلیل بالا بودن میزان نیترات یا باقیمانده سموم از سوی کشورهای همسایه از جمله عراق برگشت خورده‌اند. هرچند مسئولان ذی‌ربط بارها تأکید کرده‌اند که این موارد بیشتر جنبه تبلیغات منفی یا رقابت ناسالم دارد و در اکثر قریب به اتفاق موارد، تولیدات کشاورزی ایران از سطح استانداردهای بین‌المللی نیز سالم‌تر هستند، اما این شبهات تأثیر روانی زیادی بر بازار داخل و صادرات گذاشته است. از سوی دیگر، کاهش قیمت خرید محصولات، نوسانات شدید بازار، کمبود آب، سرمازدگی، و بحران در حمل‌ونقل کشاورزی باعث شده که بسیاری از کشاورزان حتی انگیزه‌ای برای برداشت محصول نداشته باشند. در چنین شرایطی، بازبینی جدی در سیاست‌های بخش کشاورزی و ایجاد سازوکارهای حمایتی شفاف و پایدار، بیش از هر زمان دیگری ضرورت یافته است.
در همین راستا خبرنگار پایگاه خبری گسترش نیوز در گفتگو با هامان هاشمی، نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران به بررسی چالش های مختلف پیرامون محصولات کشاورزی کشور پرداخته است که در ادامه می خوانیم.
نیترات در هندوانه صحت دارد؟
هامان هاشمی، نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار گسترش نیوز، درباره نگرانی‌های مطرح شده پیرامون سلامت محصولات کشاورزی، به‌ویژه بحث نیترات موجود در هندوانه گفت: اخیراً کلیپی در فضای مجازی منتشر شده بود که موجب نگرانی عمومی درباره سلامت هندوانه شد. اما نهادهای رسمی به‌سرعت وارد عمل شدند، آزمایش‌های لازم را انجام دادند و مشخص شد ادعاهای مطرح‌شده صحت ندارد.
وی با اشاره به نحوه پایش سلامت محصولات کشاورزی افزود: در عمده محصولات کشاورزی کشور، باقیمانده سموم و نیترات حتی از حد میانگین جهانی نیز پایین‌تر است. تنها در برخی محصولات خاص در حوزه سبزی و صیفی، آن هم به‌صورت موردی و نه فراگیر، مشکلاتی به‌چشم می‌خورد که ناشی از عملکرد غیرحرفه‌ای برخی تولیدکنندگان است؛ اتفاقی که در همه حوزه‌های اقتصادی ممکن است دیده شود.
ایران فرصتی برای تولید محصولات سالم
نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران خاطرنشان کرد: ایران با توجه به ظرفیت‌های اقلیمی، در بسیاری از مناطق امکان تولید محصولات سالم بدون نیاز به مصرف شدید نهاده‌های شیمیایی را دارد. این مزیت، زمینه‌ای مهم برای توسعه کشاورزی سالم در کشور است. برای آنکه تولیدات کشاورزی ما بتوانند با قدرت وارد بازارهای جهانی شوند و از اتهاماتی مانند غیرسالم بودن یا باقیمانده نیترات بالا مبرا باشند، باید به سمت شناسنامه‌دار کردن تولید برویم. همان‌طور که در صنایع تبدیلی اطلاعات کاملی از محل و شرایط تولید وجود دارد، در محصولات تازه خوری هم باید چنین سیستمی نهادینه شود.
چالش صادراتی و لزوم شناسنامه‌دار شدن تولیدات
هاشمی تأکید کرد: ما باید تولید را رهگیری پذیر کنیم؛ یعنی کشاورز، تشکل، یا تولید کننده مشخص باشد و بتوان شرایط تولید هر محصول را از ابتدا تا رسیدن به بازار رصد کرد. این کار با تشکیل تشکل‌های تخصصی کشاورزی و حضور فعال‌تر بخش خصوصی قابل انجام است.
وی ادامه داد: تا زمانی که محصولات بدون شناسنامه و استاندارد مشخص راهی بازارهای هدف صادراتی شوند، ممکن است درگیر شایعات یا حتی اقدامات رقابتی ناعادلانه از سوی کشورهایی شویم که قصد ضربه زدن به صادرات ما را دارند. در مواردی دیده شده که برخی افراد صرفاً برای حمایت از تولید داخلی خودشان یا رقابت ناسالم، برچسب‌های تخفیفی یا برگشت بار به محصول ایرانی می‌زنند.
کاهش انگیزه کشاورزان برای برداشت محصول
هاشمی در ادامه گفت‌وگو به یکی از مشکلات اساسی این روزهای کشاورزی کشور یعنی نبود انگیزه برای برداشت محصول اشاره کرد و گفت: امسال سال سختی برای کشاورزان بود. از ابتدای سال با خشکسالی روبه‌رو شدیم و بعد سرمای بهاره در بسیاری از استان‌ها باعث سرمازدگی محصولات شد. در جنوب کشور نیز به‌دلیل شرایط خاص اقلیمی، میزان عرضه و تقاضا برای برخی محصولات دچار عدم تعادل شد.
او افزود: در چنین شرایطی، برخی کشاورزان به این نتیجه رسیدند که برداشت محصول با توجه به قیمت پایین خرید، صرفه اقتصادی ندارد. مخصوصاً در محصولاتی مانند پیاز، شرایط به‌گونه‌ای شد که قیمت‌ها به‌هیچ‌وجه جذابیتی برای برداشت نداشت.
اعتصاب کامیون داران، فاجعه‌ای در فصل برداشت
هاشمی گفت: تنش در حوزه لجستیک، به ویژه اعتصاب کامیون داران، دقیقاً در زمان برداشت محصولات اتفاق افتاد و ضربه سنگینی به کشاورزان زد. بسیاری از محصولات تازه خوری هستند و اگر در زمان مناسب به بازار نرسند، از بین می‌روند. این موضوع باعث شد بار زیادی روی زمین بماند و حجم محصول انباشته، پس از رفع اعتصاب، به یک باره وارد بازار شود و موجب کاهش شدید قیمت‌ها شود.
سقوط قیمت در میادین میوه و تره‌بار
وی افزود: در روزهای اخیر، حجم بار ارائه شده به بازار بیش از حد معمول بوده و همین امر باعث شده قیمت‌ها در میادین به‌شدت افت کند. پیاز به طور خاص دچار افت قیمت شده و سیب‌زمینی که تازه وارد بازار شده نیز قیمت جذابی برای کشاورزان ندارد. در چنین شرایطی، کشاورزان که تمام توان‌شان را برای تولید محصول به‌کار بسته‌اند، دلسرد می‌شوند. باید پرسید چه کسی پاسخگوی زیان آن‌هاست؟
حذف قیمت‌گذاری دستوری، نخستین گام اصلاح
هاشمی درباره راهکار خروج کشاورزی از وضعیت فعلی تصریح کرد: دخالت دولت در قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی باید متوقف شود. قیمت‌گذاری دستوری باعث شده کشاورز نتواند برای تولید برنامه‌ریزی کند و همیشه در معرض زیان باشد. باید قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی بر اساس میزان برداشت، کیفیت، اقلیم و هزینه تمام‌شده انجام شود، نه بر اساس نگاه مصرف‌گرایانه و فشار به تولیدکننده.
وی همچنین تأکید کرد: اجرای دقیق الگوی کشت یکی دیگر از راهکارهای اساسی است. هر استان باید متناسب با شرایط اقلیمی‌اش برای تولید محصولات خاصی مأموریت بگیرد. مثلاً استان خوزستان با ظرفیت آبی و خاکی خود باید روی محصولاتی سرمایه‌گذاری کند که در سطح ملی مزیت رقابتی دارند.
آینده کشاورزی در گروی انگیزه تولیدکننده
نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران افزود: وقتی مأموریت تولید محصولی خاص از پیش برای کشاورز مشخص باشد و قیمت تضمینی و حجم خرید از پیش تعیین شده باشد، تمرکز کشاورز فقط روی افزایش عملکرد و کیفیت خواهد بود. اما وقتی کشاورز بخواهد بر اساس پیش‌بینی بازار تصمیم بگیرد، یعنی در عمل نقشه راهی وجود ندارد.
وی ادامه داد: در زمان گرانی محصولات، وزارت جهاد کشاورزی وارد میدان می‌شود تا از مصرف‌کننده حمایت کند. اما در زمان افت قیمت، حمایتی از تولیدکننده وجود ندارد یا در بهترین حالت، قیمت‌های تضمینی اعلام می‌شود که حتی پاسخگوی هزینه‌های تولید هم نیست.
نجات کشاورزی نیازمند تغییر ساختاری
در پایان این گفت‌وگو، هاشمی با تأکید بر ضرورت نگاه راهبردی و ساختاری به کشاورزی ایران به خبرنگار گسترش نیوز گفت: تولید، فروش، صادرات، و حتی استانداردسازی محصولات کشاورزی همه نیاز به یک تحول زیرساختی دارند. از حذف قیمت‌گذاری دستوری گرفته تا شناسنامه‌دار کردن تولیدات و طراحی الگوی کشت منطقه‌ای، باید همه این مسائل در کنار هم دیده شود. در غیر این صورت، مشکلات سال ۱۴۰۴، در سال‌های آینده نیز تکرار خواهد شد و کشاورزان ما قربانی بی‌برنامگی خواهند شد.
گسترش نیوز
تجارت
اعتصاب بی موقع کامیون داران | انگیزه برای برداشت پودر شد
اصناف
اعتصاب بی موقع کامیون داران | انگیزه برای برداشت پودر شد
کدخبر:
۳۵۴۰۱۰
سارا سمیع شمس
۱۴۰۴/۰۳/۱۲ ۱۹:۳۰:۰۰
