مناطق آزاد تجاری و صنعتی در ایران، با وجود چالش‌ها و کاستی‌هایی که گاه‌گاه در اجرای صحیح آنها دیده شده، از نظر اقتصادی و مالی پتانسیل عظیمی برای تحول‌آفرینی دارند. این مناطق اگر به‌درستی مدیریت شوند، می‌توانند به گلوگاه‌هایی تبدیل شوند که جریان سرمایه، تکنولوژی، صادرات، و اشتغال را به‌طور مستقیم تقویت کنند.
مناطق آزاد در ایران به‌عنوان یکی از ابزارهای راهبردی برای توسعه پایدار اقتصادی، نقش مهمی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی، گسترش صادرات غیرنفتی، ایجاد اشتغال، و انتقال تکنولوژی ایفا میکنند. فلسفه ایجاد این مناطق، فراهم‌کردن فضای کسب‌وکار رقابتی‌تر، با حداقل بروکراسی و معافیت‌های مالیاتی و گمرکی بوده است؛ بستری که بتواند فعالان اقتصادی داخلی و خارجی را برای سرمایه‌گذاری و تولید ترغیب کند.
یکی از مهم‌ترین مزایای این مناطق، معافیت‌های مالیاتی و گمرکی بلندمدت است که به‌طور طبیعی ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش داده و هزینه‌های ورود به بازار را برای شرکت‌ها پایین می‌آورد. همین ویژگی، بسیاری از سرمایه‌گذاران ایرانی و خارجی را برای راه‌اندازی کسب‌وکارهای صنعتی، خدماتی و تجاری در این مناطق تشویق کرده است.
از سوی دیگر، این مناطق معمولاً در نواحی مرزی و استراتژیک کشور قرار دارند؛ مثل چابهار، قشم، اروند، ماکو و انزلی. این موقعیت جغرافیایی ویژه باعث شده این مناطق به پل ارتباطی میان ایران و بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل شوند. صادرات کالا از این مناطق، با هزینه و تشریفات کمتر، سرعت بالاتری دارد، و همین موضوع به رشد تجارت خارجی کشور کمک می‌کند.
همچنین، اشتغال‌زایی یکی دیگر از منافع کلیدی مناطق آزاد است. با رشد صنایع و خدمات در این مناطق، فرصت‌های شغلی متعددی به‌ویژه برای جوانان مناطق مرزی و محروم ایجاد می‌شود که در صورت هدایت درست، می‌تواند از مهاجرت بی‌رویه به کلان‌شهرها نیز جلوگیری کند.
از بُعد مالی نیز، ورود ارز حاصل از صادرات، کاهش هزینه‌های واردات مواد اولیه، و در مجموع بهبود تراز تجاری کشور، از جمله آثار مثبت این مناطق بر شاخص‌های کلان اقتصادی است. اگر سازوکارهای بانکی بین‌المللی (مثل ارتباط با سوئیفت یا تبادلات دلاری) فعال شوند، این مناطق می‌توانند دروازه‌های مالی مهمی برای ایران باشند؛ حتی در شرایط تحریم.
دبیر شورای عالی مناطق آزاد از تشکیل کارگروه ویژه حل مشکل طرح‌های بلاتکلیف ۱۵ ساله مناطق آزاد خبر داد وگفت: تشکیل منطقه آزاد مشترک با ترکیه در حال پیگیری است.
رضا مسرور اظهار کرد: سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد نیازمند اقدام جدی است و هر آنچه در گذشته انجام شده، باید با جهشی محسوس دنبال شود.
وی با تاکید بر توجه ویژه به مشوق‌های سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد، افزود: در هیات مدیره‌های مناطق، مشوق‌های سرمایه‌گذاری باید به سرعت مصوب و اجرایی شود.
وی با بیان اینکه مناطق آزاد برای جذب سرمایه تأسیس شده‌اند، گفت: طبق برنامه‌ریزی انجام شده در نظر داریم تیرماه امسال، نشستی با حضور سرمایه‌گذاران و مدیران عامل مناطق آزاد ترکیه در یکی از مناطق آزاد ایران برگزار کنیم.
توافق مهم میان دو کشور
مسرور همچنین از پیگیری تشکیل منطقه آزاد مشترک با کشور ترکیه خبر داد و گفت: کارگروه مشترک ایران و ترکیه باید به‌صورت فعال این موضوع را پیگیری کند.
وی با اشاره به لزوم به‌روزرسانی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد، افزود: سهم هر منطقه در جذب سرمایه‌گذار باید مشخص شود و براساس ظرفیت‌های هر منطقه در حوزه‌های فعالیت آنها نسبت به جذب سرمایه‌گذار اقدام کنند.
دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی بر رفع مشکلات سرمایه‌گذاری و سرمایه‌گذاران در مناطق آزاد تأکید کرد و گفت: رضایت سرمایه‌گذاران بسیار مهم است و سرمایه‌گذاران جدید براساس میزان رضایتمندی سرمایه‌گذاری‌های انجام شده اقدام به سرمایه‌گذاری میکنند.
مسرور با انتقاد از طرح‌های بلاتکلیف ۱۰ تا ۱۵ ساله در برخی مناطق، گفت: تشکیل کارگروه‌های ویژه برای حل این مشکلات ضروری است، اما صِرف تشکیل کارگروه کافی نیست؛ این موضوعات باید اصولی و ریشه‌ای حل شوند. مدیران عامل باید شخصا در کارگروه‌ها حضور فعال داشته باشند و نباید این مسئولیت را به معاونین واگذار کنند، نتایج کارگروه‌ها باید کمتر از ۶ ماه منتج به نتیجه شود.
دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، رضایتمندی جامعه محلی را یکی از ارکان اصلی جذب سرمایه‌گذاری دانست و افزود: در مناطقی که بومیان حضور پررنگ‌تری دارند، رضایت آنان برای ما بسیار مهم است. طرح‌های سرمایه‌گذاری باید برای جامعه محلی شفاف‌سازی شود تا از حمایت آنان برخوردار شویم.
مسرور با اشاره به توجه ویژه و تاکید دولت چهاردهم بر خدمت‌رسانی به مردم، افزود: با توجه به نگاه دولت، رضایتمندی جوامع محلی را به عنوان یکی از شاخص‌های ارزیابی مناطق آزاد قرار دادیم.
وی بر هماهنگی بیشتر روسای مناطق با دبیرخانه شورای عالی و بالعکس تأکید کرد و گفت: شرکت‌های دانش‌بنیان موتور محرک تولید هستند، مناطق آزاد باید برنامه‌ای جدی برای جذب این شرکت‌ها داشته باشند و مشوق‌ها و مجوزهای ویژه‌ای برای آنان پیش‌بینی کنند.
دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، از ابلاغ آیین‌نامه اجرایی آژانس تأمین مالی در آینده نزدیک خبر داد و افزود: این آژانس‌ها در جذب سرمایه‌گذار در مناطق آزاد کمک خواهند کرد. مطالعات و پیگیری برای ایجاد مناطق آزاد مشترک با کشورهای ترکیه، پاکستان، آذربایجان و ترکمنستان در حال انجام است.
وی با تاکید بر لزوم جذب سرمایه‌گذاران با نگاه صادراتی، گفت: مناطق آزاد برای تولید و صادرات طراحی شده‌اند، نه برای فروش به داخل کشور؛ تولید با هدف ارسال به بازار داخلی مشکل‌ساز خواهد بود.
دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، خطاب به مدیران عامل سازمان‌های مناطق آزاد افزود: تلاش و پیگیری شما در سال جدید باید مضاعف باشد. امسال باید شاهد تحول در مناطق آزاد باشیم. همدلی بین مدیران عامل و هیات‌های مدیره‌های برای پیشبرد اهداف مناطق ضروری است و نباید اجازه داد اختلافات داخلی مانع پیشرفت شود.
مسروی همچنین بر توجه به سلامت گردشگران و ساماندهی وضعیت موتورهای برقی در منطقه آزاد کیش تاکید کرد.
منبع:
تسنیم
گسترش نیوز
اقتصاد
سیگنال تاریخی دوست آمریکا به ایران
راه و مسکن
سیگنال تاریخی دوست آمریکا به ایران
کدخبر:
۳۵۰۶۰۲
سهیل مافی
۱۴۰۴/۰۱/۲۵ ۱۱:۰۰:۰۰
