کارشناسان بر این باورند که با وجود ارائه خدمات با کیفیت و هزینه‌های پایین، گردشگری سلامت در ایران هنوز نتوانسته است عملکرد قابل قبولی از خود نشان دهد و از رقبای جهانی عقب مانده است. به نظر می‌رسد که مهمترین موانع پیش روی گردشگری سلامت در کشور، کمبود آموزش، عدم برندینگ، و ضعف در بازاریابی و تبلیغات باشد.
عدم وجود برنامه و بودجه مشخص در زمینه آموزش، برندینگ، بازاریابی و تبلیغات باعث شده است که گردشگری سلامت در ایران، با وجود خدمات باکیفیت و هزینه‌های پایین، با بحران جدی مواجه شود. در حالی که در سند برنامه هفتم توسعه، هدف دستیابی به درآمد ۷ میلیارد یورویی در حوزه گردشگری سلامت برای ایران مطرح شده، اما هیچ اشاره‌ای به چگونگی و زیرساخت‌های لازم برای اجرای این برنامه نشده است.
«دیاکو عباسی» دبیر شورای راهبری گردشگری سلامت در دبیرخانه شورای راهبری گردشگری سلامت در ایران؛ ضمن تاکید بر گردشگری سلامت به‌عنوان اولویت گفت: گردشگری سلامت در ایران از پتانسیل‌های بالایی برخوردار است و به نظر می‌رسد در دو سال اخیر وضعیت آن نسب به قبل تاحدودی بهتر شده است. به عنوان مثال بسیاری از گردشگران سلامت که پیشتر به کشورهایی مثل هند سفر می‌کردند الان به‌دلیل ارتباطات فرهنگی و اشتراکات قومیتی تمایل پیدا کردند که به ایران سفر کنند. از طرفی هم خدمات پزشکی که کشورهای رقیب به این گردشگران می‌دادند در سطح مورد انتظار این گردشگران نبود.
عباسی معتقد است، با اینکه ایران در حوزه گردشگری سلامت دارای خدمات مطلوب و هزینه‌های پایین است اما نباید فراموش کرد که ما در سطح بین‌المللی با چالش‌های جدی مواجه هستیم که نه‌تنها گردشگری سلامت که مابقی بخش‌ها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. از یک سو، مراکز درمانی، بیمارستان‌ها و شرکت‌های گردشگری سلامت در حوزه بیمه‌های بین‌المللی، پرداخت‌های بین‌المللی و استفاده از گرین‌کارت‌ها، تحت‌تاثیر تحریم‌های ظالمانه با مشکلات جدی مواجه است و از سوی دیگر چالش‌های موجود در حوزه زیرساخت‌های حمل و نقل هوایی، تاثیر منفی در بازارهای هدف ما گذاشته است. این درحالی است که ایران موقعیت بسیار خوبی به لحاظ موقعیت استراتژیک جغرافیایی دارد اما ضعف‌های بین‌المللی سبب شده آسیب‌های جدی به گردشگری سلامت وارد کند.
تمرکز همه‌جانبه دولت در گردشگری سلامت میتواند مانع از مهاجرت پزشکان و کادر درمان شود
گردشگری سلامت ارتباط تنگاتنگی با جامعه پزشکی و کادر درمان دارد و به همین دلیل هم تحث تاثیر موج مسایل همین حوزه ازجمله مهاجرت پزشکان بوده است، عباسی معتقد است ؛ مهاجرت پزشکان و کادر درمان یک موضوع کلان کشوری است که به مباحث اقتصادی و پرداخت‌های پزشکان برمی‌گردد که به‌نظرم این موضوع کاملا تخصصی است و وزارت بهداشت باید به این مبحث ورود پیدا کند اما قطعا تمرکز همه‌جانبه دولت در گردشگری سلامت در توسعه سیستم بین‌المللی درمان میتواند بسیار تاثیرگذار باشد و مانع از مهاجرت پزشکان شود و میتواند ابزاری راهبردی برای جلوگیری از مهاجرت پزشکان و کادر درمان باشد.
او می‌گوید: اگر ما بتوانیم سیاست‌های خود را در این بخش متمرکز کنیم و چالش‌هایی که این حوزه با آن دست به گریبان است را برطرف کنیم و با اولویت قرار دادن گردشگری سلامت و اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های تضمینی، نه تنها می‌توان به اقتصاد بهتر و دیپلماسی سلامت دست پیدا کرد که از گسترش مهاجرت کادر درمان جلوگیری کرد.
علاقه گردشگران بین‌المللی به گردشگری سلامت و تندرستی است
با اینکه گردشگری سلامت با مباحث درمان و پزشکی بسیار عجین است اما دیاکو عباسی معقتد است، بخش‌های گردشگری سلامت بسیار متنوع هستند و این حوزه صرفا شامل درمان و پزشکی نمی‌شود. ما شاخه گردشگری و تندرستی را داریم که بسیار مورد علاقه گردشگران بین‌المللی است.
به گفته او، آب گرم درمانی، دهکده سلامت بخش بزرگی از خدمات و محصولات متنوع گردشگری سلامت که می‌توانیم روی آنها متمرکز شویم. مطالعاتی که روی علایق گردشگران این حوزه صورت گرفته نشان می‌دهد که بخش اعظمی از این گردشگران به تم‌های سلامت، تندرستی در ابعاد فیزیکال، روحی و روانی و فکری علاقمند شده‌اند و اتفاقا ایران سرشار از این ظرفیت‌هاست.
او تاکید کرد: موفقیت در این حوزه نیز نیازمند پذیرش یک کار تیمی و بین‌بخشی است. در این خصوص دستگاه‌های مختلفی از جمله وزارت میراث‌فرهنگی و گردشگری، وزارت بهداشت، وزارت امور خارجه، سازمان هواپیمایی کشور دخیل هستند که درصورت هماهنگی و اجرای سیاست‌های گردشگری سلامت میتواند به نتیجه برسد.
دبیر شورای راهبری گردشگری سلامت با اشاره به اینکه تا زمانی‌که مسائل کلان و راهبردی مرتفع نشود نمی‌توان از ظرفیت‌های گردشگری سلامت بهره‌برداری بهینه داشت، ادامه داد: مهمترین موضوعی که هم‌اکنون وجود دارد این است که دستگاه‌ها به برنامه‌ها و سیاست‌های گردشگری سلامت اولویت بدهند و اگر ما بتوانیم رقابت داشته باشیم کشورهایی چون هند، ترکیه، اردن که در این زمینه خیلی خوب دارند فعالیت می کنند را پشت سر می‌گذاریم.
او تاکید کرد: ایران دارای قابلیت‌های زیادی در حوزه گردشگری سلامت است، مزیت‌هایی دارد که بسیاری از این کشورهایی که بازارهای هدف را قبضه کرده‌اند، ندارند. اگر ما در این خصوص با برنامه عمل کنیم بدون شک کشورهای حوزه خلیج‌فارس، کشورهای عربی، افغانستان، ارمنستان، آذربایجان، عراق تمایل بیشتری دارند که به ایران سفر کنند.
او در پاسخ به این پرسش که هم‌اکنون مهمترین توریست‌های حوزه گردشگری سلامت شامل چه کشورهایی می شود پاسخ داد: گردشگری سلامت دامنه متنوعی از گردشگر را شامل می‌شود. اخیرا از کشورهای اروپایی هم گردشگر داشته ایم یم و حتی از آمریکا هم گردشگر برای درمان به ایران آمده است. گردشگران اروپایی از کشورهای انگلیس، اوکراین، آلمان برای درمان‌های زیبایی به ایران سفر کرده‌اند و از عمان، قطر، بحرین، افغانستان و حتی امارات که سعی کرده گردشگری سلامت کشورش را توسعه دهد، گردشگر داشته‌ایم. البته که حضور این گردشگران به اعتماد بالای گردشگران کشورهای مختلف به پزشکان ایرانی و خدمات با کیفیت و هزینه‌های نسبتا پایینی که ارائه می‌دهند، برمی‌گردد.
دبیرخانه شورای راهبری گردشگری تقویب شود
عباسی بر نقش آموزش، تقویب ارتباط‌های بین‌بخشی دستگاه‌ها، بازاریابی و تبلیغات گردشگری سلامت تاکید کرد و گفت: آموزش موضوع بسیار مهمی است که باید در دولت جدید ادامه پیدا کند به‌خصوص بخش‌خصوصی و شرکت‌های گردشگری سلامت در این زمینه باید توانمند شوند. بخش‌خصوصی درصورتی میتواند در معرفی و فروش بسته‌های خدمات گردشگری سلامت در بازارهای هدف عملکرد بهتری داشته باشد که از آموزش کافی برخوردار باشد.
به گفته او، در کنار آموزش، ارتباطات بین بخشی بسیار اهمیت دارد گردشگری سلامت، یک زنجیره ای از خدمات است که تنها وزارت میراث‌فرهنگی و گردشگری در آن نقش ندارد. دبیرخانه شورای راهبری گردشگری سلامت که اعضای آن شامل وزارت بهداشت، وزارت میراث‌فرهنگی و گردشگری و صنایع‌دستی، وزارت امورخارجه و واجا می‌شود، باید تقویت شود و اختیارات بیشتری داشته باشد به‌گونه‌ای که مصوبات و سیاست‌های آن قابلیت اجرایی داشته باشند.
دبیر شورای راهبری گردشگری سلامت در ایران معقتد است، وقتی ترکیه به عنوان مقصد گردشگری سلامت خود را مطرح می‌کند بدون شک دولت ترکیه این حوزه را اولویت قرار داده و سرمایه‌گذاری قابل توجهی در خصوص برندینگ و بازاریابی کرده است همچنین کره جنوبی که در این حوزه حرف اول را می‌زند دولت آن سالانه بودجه با مبلغ ۳۰میلیون دلار به همنین منظور تصویب کرده است حالا شما این کشورها را مقایسه کنید با ایران که بودجه‌ای ندارد درحالی که خدمات ایران بسیار بهتر و با کیفیت و هزینه‌ای مناسب تر است.
او گفت: ایران در زمینه گردشگری سلامت در عرصه بین‌المللی نتوانسته حضور پررنگی داشته باشد کمپین‌های تبلیغاتی و بازاریابی و سرمایه‌گذاری در این حوزه بسیار اندک است. درحالی که مزیت‌های نسبی ما بسیار خوب است اما باید این مزیت‌های نسبی به مزیت‌های رقابتی تبدیل شود و زمانی این اتفاق رخ می‌دهد که ایران در حوزه آموزش، برندینگ، سرمایه‌گذاری برنامه و عملکرد خود داشته باشد. لازم است دولت بستر را فراهم کند تا بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران در این بستر تجارت کنند.
دبیر شورای راهبری گردشگری سلامت ادامه داد: در سند برنامه هفتم توسعه تاکید شده که ایران باید در حوزه گردشگری سلامت به درآمد ۷ میلیارد یورویی دست پیدا کند اما نگفته چگونه و از چه طریقی و آیا از این مبلغ میتواند یک میلیون دلار در بخش آموزش، برندینگ و بازاریابی هزینه کند؟
آنطور که عباسی معتقد است، در الگوهای توسعه گردشگری در بخش‌هایی که نیازمند حمایت است دولت باید پیش‌قدم شود و بازارسازی کند تا بخش‌خصوصی بازاریابی کند دولت ترکیه در تمامی نمایشگاه‌های بین‌المللی و شبکه‌های مجازی حضور چشمگیر دارد و بودجه هند در این زمینه کاملا مشخص است اینکه ما بخواهیم صرفا در چارچوب‌های استراتژیک صحبت کنیم و در عمل اولویتی بدهیم در این حوزه اتفاقی رخ نمی‌دهد.
عباسی گفت: بنده حدود سه سال است که دبیر شورای راهبری گردشگری سلامت هستم اما گردشگری سلامت در پایین‌ترین اولویت‌های وزارت میراث‌فرهنگی و گردشگری قرار دارد و این یک ضعف بزرگ است. لازم است بالاترین فرد و مسئولان وزارتخانه به عنوان یک سرفصل مهم این موضوع را پیگیری کند و با رفع چالش‌های این حوزه موانع را برطرف کند. درحال‌حاضر وضعیت بسیار بهتر شده و بسیاری از پزشکان از گردشگری سلامت استقبال کرده‌اند در این زمینه مجوزها را تسهیل کرده‌ایم تا پزشکان با راه‌اندازی شرکت‌های خصوصی بیشتر به این حوزه گرایش پیدا کنند.
به اعتقاد دبیر شورای راهبری گردشگری سلامت، درحال‌حاضر با راه‌اندازی شرکت‌ها، اولویت قرار دادن گردشگری سلامت و اختیارات بیشتر شورای راهبری پیش بینی می شود که بیش از ۷ میلیارد یورو گردشگری سلامت برای کشور ارزآوری داشته باشد.
منبع:
ایلنا
