بر اساس داده‌های مرکز آمار، در سال گذشته، ۱۰ کشور اصلی مبدأ گردشگران ورودی به ایران شامل عراق، افغانستان، ترکیه، پاکستان، ارمنستان، آذربایجان، ترکمنستان، بحرین، کویت و چین بوده‌اند که مجموع تعداد گردشگران این کشورها به ۶ میلیون نفر نمی‌رسد. در همین مدت، ۲.۵ میلیون ایرانی به ترکیه سفر کردهاند. ترکیه علاوه بر جذب گردشگران ایرانی، موفق به جلب ۵۶.۵ میلیون گردشگر در یک سال شده و در بین ۱۰ کشور برتر جهان در این زمینه قرار دارد. این کشور تنها در یک سال ۵۴.۳ میلیارد دلار از صنعت گردشگری درآمد کسب کرده است، در حالی که سهم درآمدهای نفتی ایران از این رقم کمتر است.
در نظرسنجی مرکز آمار پرسشی با شرکت‌کنندگان در میان گذاشته و از آنها پرسیده شد: «توسعه گردشگری خارجی چطور امکان‌پذیر خواهد بود؟» این پرسش چند گزینه داشت: «رایزنی با سایر وزارتخانهها و نهادها در راستای برطرف کردن ایران‌‌‌هراسی»، «داشتن برنامه مشخص برای کشورهایی که با آنها رابطه دوستانه داریم و اولویت‌‌‌گذاری میان آنها»، «دوستی با جهان»، «تهیه مسیرهای مختلف گردشگری با توجه به سلایق گردشگران»، «حضور در نمایشگاهها و مراسم‌‌‌های بین‌المللی»
شرکت‌کنندگان در نظرسنجی که طیفی از فعالان توریسم بودند باید بر اساس اهمیت، این گزینه‌‌‌ها را اولویت‌‌‌گذاری می‌‌‌کردند. داده‌های به دست آمده نشان می‌دهد، گزاره‌ای که بیش از سایرین مدنظر شرکت‌کنندگان این نظرسنجی بوده شامل «دوستی با جهان» می‌شود. از ۳۳ نفری که در این نظرسنجی مشارکت داشتند، ۲۹ نفر یعنی نزدیک به ۸۸درصد این گزینه را انتخاب کردهاند. در مقابل ۹درصد هم رایزنی با سایر وزارتخانهها و نهادها در راستای برطرف کردن ایران‌‌‌هراسی را مهم میدانند و ۳درصد هم عنوان کردهاند که «داشتن برنامه مشخص برای کشورهایی که با آنها رابطه دوستانه داریم و اولویت‌‌‌گذاری میان آنها» اهمیت دارد و آن را اولویت اول میدانند.
در کنار ۸۸درصدی که گزینه اول را «دوستی با جهان» میدانند، ۶درصد همین گزینه را اولویت دوم و به همین میزان نیز آن را جزو اولویت‌‌‌های سوم دسته‌بندی کردهاند. هیچ‌کدام از شرکت‌کنندگان این گزینه را چندان بی‌اهمیت ندانسته‌اند که آن را در رده چهارم تا ششم قرار دهند، در حالی که در سایر موارد این رتبه‌ها سهم قابل‌توجهی را به خود اختصاص داده‌اند.
«رایزنی با سایر وزارتخانهها و نهادها در راستای برطرف کردن ایران‌‌‌هراسی» که سهم ۹درصدی را به عنوان اولویت اول دارد ازسوی بیش از ۴۸درصد شرکت‌کنندگان به عنوان گزینه دوم اولویت انتخاب شده است. ۳درصد آن را اولویت سوم میدانند، ۶درصد این گزینه را در رتبه چهارم قرار داده‌اند و بیش از ۳۳درصد هم آن را اولویت پنجم دسته‌بندی کردهاند. به این ترتیب در کنار «دوستی با جهان» به نظر می‌‌‌رسد رایزنی با سایر وزارتخانهها و دیپلماسی موثر هم از نظر شرکت‌کنندگان اهمیت دارد، به طوری که توانسته امتیاز اولویت دوم را به دست آورد. «تهیه مسیرهای مختلف گردشگری با توجه به سلایق گردشگران» سومین اولویت از نظر شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی است، موضوعی که کارشناسان بارها آن را مهم دانسته و عنوان کردهاند که سیاستگذاران باید با تعریف مقاصد جدید و تنوع‌بخشی به توریسم ایران، راه را برای ورود گردشگرانی با سلایق متفاوت هموار کنند. داده‌های به دست آمده نشان می‌دهد گرچه این گزینه در اولویت اول نیست اما بیش از ۳۶درصد آن را اولویت دوم میدانند و ۱۲درصد نیز در اولویت سوم قرار داده‌اند. بیش از ۳۰درصد از شرکت‌کنندگان معتقدند این گزینه باید در اولویت چهارم قرار گیرد و ۱۵ درصد هم آن را اولویت پنجم دانسته‌اند، تنها ۶نفر این گزینه را آخرین اولویت گذاشته‌اند.
«داشتن برنامه مشخص برای کشورهایی که با آنها رابطه دوستانه داریم و اولویت‌‌‌گذاری میان آنها» در حالی از نظر شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی حائز رتبه چهارم شده که سیاستگذار توریسم بارها این گزینه را اولویت اصلی قلمداد کرده است. مدیران توریسم در ایران، در سخنرانی‌‌‌ها و اظهارنظرهای متعددی بر این نکته پافشاری کردهاند که قصد دارند روی برخی کشورهای خاص سرمایه‌گذاری کنند، البته نام این کشورها یا در یک دوره ۴ساله یا به شکل سالانه تغییر کرده است. به عنوان مثال زمانی چین در اولویت قرار می‌گیرد، زمانی روسیه و در دوره‌های دیگر حتی کشورهای آمریکای لاتین تحلیل این نظرسنجی نشان می‌دهد تنها ۳درصد این گزینه را اولویت اول میدانند، ۹درصد همان را گزینه دوم به لحاظ اولویت قرار داده‌اند در حالی که بیش از ۵۱درصد معتقدند چنین گزینه‌ای در اولویت سوم قرار می‌گیرد. بیش از ۳۶درصد هم چنین گزینه‌ای را در اولویت چهارم تا ششم قرار داده‌اند.
«حضور در نمایشگاهها و مراسم‌‌‌های بین‌المللی» آخرین اولویت از نظر شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی است. هیچ‌کدام از کارشناسانی که به این پرسش پاسخ دادند، این گزینه را اولویت اول و دوم نمی‌دانند. در مقابل بیش از ۲۴درصد آن را اولویت سوم دانسته‌اند، بیش از ۴۸درصد هم آن را اولویت چهارم دانسته‌اند و بیش از ۲۷درصد هم چنین گزینه‌ای را اولویت پنجم میدانند. این موضوع در حالی است که سیاستگذار توریسم بارها بر این مقوله تاکید کرده است، هر چند که همین حضور در اکسپوها و نمایشگاه‌های مختلف نیز به شیوه‌ای برگزار می‌شود که فعالان توریسم به آن انتقاد جدی دارند. آنها می‌گویند متاسفانه غرفه ایران در اغلب نمایشگاهها به بازارچه فروش تقلیل یافته است.
نگاهی به نتایج نظرسنجی نشان می‌دهد، ارتباط با سایر کشورها و تنش‌زدایی مهم‌ترین عاملی است که می‌تواند به رونق گردشگری ورودی منجر شود و سهم ایران را از این بازار افزایش دهد. مسوولان و متولیان گردشگری بارها از «توریسم به جای نفت» صحبت کردهاند اما در عمل کشور همسایه موفق شده این شعار را محقق کند. همچنین در حالی که قرار بود میزان توریسم ورودی ایران به ۲۰ میلیون برسد، ما هنوز یک سوم از این سهم را هم نداریم و در مقابل ترکیه توانسته است بیش از دو برابر چشم‌انداز‌های بلندمدت ما گردشگر به این کشور جذب کند. تنها همسایه غربی ما نیست که در زمینه ورود توریست خارجی موفق عمل کرده، عربستان با برنامه‌های مختلف توانسته نزدیک به ۲۴ میلیون توریست جذب کند. این کشور فراتر از گردشگری مذهبی و مراسم حج انواع و اقسام برنامه‌ریزی‌ها را برای توسعه گردشگری خارجی دارد و در همین راستا شاهد ساخت انواع تیزرها و کلیپ‌‌‌ها با حضور شناخته‌شده‌ترین وزرشکاران جهان، تولید مستند با همکاری شبکه‌های معتبر جهانی و… هستیم.
منبع:
عصر ایران
