تحول تجارت انرژی ایران در دولت سیزدهم یک مسیر موفقیت‌آمیز برای کشور بوده است. دولت شهید رئیسی با اتخاذ رویکرد استراتژیک در دیپلماسی انرژی، دامنه بازارهای در دسترس خود را گسترش داده، درآمدهای نفتی خود را به حداکثر رسانده و رشد اقتصادی کشور را نیز به میزان قابل‌توجهی افزایش داده است.
با حرکت رو به جلو و بازطراحی تجارت‌های حوزه انرژی ایران و همچنین پیش‌فرض ماندگاری تحریم‌ها، ایران در دولت شهید رئیسی میزان صادرات و فروش نفت خام خود را از حدود ۳۰۰ هزار بشکه در روز به ۲ میلیون بشکه در روز ارتقا داد. هدف شهید رئیسی این بود که اثبات کند در شرایط تحریم می‌توانیم کارها را پیش ببریم و کشور را اداره کنیم. تمامی سیاست‌گذاری‌ها در همین راستا بود. صمت پیرامون اقدامات راهبردی دولت شهید رئیسی در زمینه تحول تجارت انرژی ایران، نظرات کارشناسان این حوزه را جویا شده که در ادامه می‌خوانید.
دیپلماسی هوشمند و مدیریت موثر
بازطراحی تجارت نفت ایران، نه‌تنها صادرات نفت خام کشور را افزایش داده، بلکه فرصت‌های جدیدی برای ایران در راستای تنوع بخشیدن به اقتصاد و افزایش نفوذ خود در بازار جهانی انرژی باز کرده است. با افزایش صادرات نفت خام، کشورمان توانسته جایگاه خود را به‌عنوان یک بازیگر کلیدی در بازار جهانی انرژی تقویت کرده، سرمایه‌گذاری قابل‌توجه خارجی را جذب کند و ظرفیت رشد اقتصادی خود را افزایش دهد. باوجود تحریم‌های قابل‌توجه، دولت سیزدهم با موفقیت به هدف صادرات ۲ میلیون بشکه در روز دست یافته که نشان از سیاست‌های پیشگیرانه، دیپلماسی هوشمند و مدیریت موثر منابع دارد.
یکی از راهبردهای کلیدی دولت سیزدهم، تمرکز بر توسعه بازارهای کوچک، اما متنوع برای محصولات انرژی ایران بوده است. ایران با تنوع بخشیدن به بازارهای خود توانسته اتکای خود به بازارهای سنتی را به حداقل برساند و آسیب‌پذیری خود را در برابر شوک‌های خارجی کاهش دهد. علاوه بر این، ایران با پیگیری بازسازی پالایشگاه‌های مستهلک شده در کشورهای همسو با ایران مانند ونزوئلا، توانسته جایگاه خود را در بازار جهانی انرژی تقویت کند. تحول تجارت انرژی ایران در دولت سیزدهم، یک مسیر موفقیت‌آمیز برای کشور بوده است. دولت شهید رئیسی با اتخاذ رویکرد استراتژیک در دیپلماسی انرژی، دامنه بازارهای در دسترس خود را گسترش داده، درآمدهای نفتی خود را به حداکثر رسانده و رشد اقتصادی کشور را نیز به میزان قابل‌توجهی افزایش داده است. با حرکت رو به جلو و بازطراحی تجارت‌های حوزه انرژی ایران و همچنین پیش‌فرض ماندگاری تحریم‌ها، ایران در دولت شهید رئیسی میزان صادرات و فروش نفت خام خود را از حدود ۳۰۰ هزار بشکه در روز به ۲ میلیون بشکه در روز ارتقا داد و به پشتوانه سیاست پالایشگاه‌داری فراسرزمینی و پایان یافتن بازسازی پالایشگاه‌های نیمه‌فعال که توسط ایران در دولت شهید رئیسی آغاز آن انجام شده است؛ ظرفیت جدید صادرات معادل ۲ میلیون بشکه نفت خام جدید نیز برای ایران ایجاد خواهد شد که این فرصت‌های جدید ایجاد شده و چشم‌انداز در حال تغییر تجارت نفتی ایران، می‌تواند ایران را به جایگاه خود به‌عنوان یک بازیگر کلیدی در بازار جهانی انرژی و به خصوص نفت خام دوباره تثبیت کرده و تحریم‌های نفتی را به‌طور کلی خنثی کند.
اخیرا نیز در جلسه استماع از وزیر امور خارجه امریکا در مجلس سنا، تد کروز، یکی از اعضای مجلس سنای امریکا گفته بود که فروش نفت خام ایران در دولت شهید رئیسی از ۳۰۰ هزار بشکه در روز به ۲ میلیون بشکه در روز افزایش یافته و این افزایش در فروش نفت خام به ایران کمک کرده تحریم‌های امریکا را خنثی کرده، تجارت نفت خام خود را متحول کند و منجر به افزایش درآمدهای نفتی این کشور شده است.
دولت سیزدهم تحت ریاست جمهوری شهید آیت‌الله رئیسی علاوه بر طراحی مجدد و معماری جدید برای تجارت نفت خود، بر توسعه مشارکت‌های استراتژیک با کشورهای همسایه در منطقه نیز تمرکز کرده است. ایران با همکاری با همسایگان خود برای توسعه مسیرهای تجاری و ترانزیت گاز توانسته جایگاه خود را به‌عنوان یک بازیگر مهم در بازار گازی منطقه نیز تقویت کند. ایران به‌طور فعال مشارکت‌هایی برای توسعه شبکه‌های تجارت گاز در سراسر منطقه دنبال کرده، بازار صادرات گاز خود را گسترش داده و جریان درآمدی متنوع‌تری را تضمین می‌کند. این امر ایران را به‌عنوان یک بازیگر مهم در بازار انرژی منطقه‌ای قرار داده و همکاری‌های انرژی بیشتر بین کشورهای همسایه را ارتقا داده است. این مشارکت‌ها نه‌تنها ظرفیت رشد اقتصادی ایران را افزایش داده، بلکه نفوذ و ثبات منطقه‌ای آن را نیز بهبود بخشیده، به نحوی که اخیرا در یکی از اقدامات مهم دولت شهید رئیسی، قرارداد صادرات گاز ایران به عراق به مدت ۵ سال تمدید شده است.
تاکید صنعت نفت و گاز دولت شهید رئیسی بر نوآوری و بکارگیری از ظرفیت دانش‌بنیان باعث رشد شرکت‌های داخلی با تخصص ویژه در حوزه بومی‌سازی تجهیزات راهبردی و همچنین فناوری در صنعت نفت و گاز شده است. دولت سیزدهم با درک ارزش روزافزون تخصص، صادرات خدمات فنی و مهندسی دانش‌بنیان نیز به بازارهای خارجی را به صورت راهبردی ارتقا داده است. این تغییر از رویکرد به سمت صادرات کالاهای دانش‌محور، ایران را به بازارهای جدیدی در حوزه صنعت نفت و گاز نیز رسانده است.
رشد مثبت اقتصادی بعد از یک دهه درجا زدن
محمدصادق مهرجو، کارشناس حوزه انرژی درباره سیاست‌های حوزه انرژی دولت شهید رئیسی به صمت گفت: پرداخت دیون گازی کشور به ترکمنستان و از سرگیری واردات گاز از این کشور از جمله کارهای مثبت دولت شهید رئیسی در حوزه انرژی بود. مستحکم کردن روابط با کشورهای همسایه از جمله جمهوری آذربایجان، عراق و ترکیه و گفت‌وگو با اسلام‌آباد در زمینه خط لوله صلح از دیگر کارهای خوب دولت سیزدهم است.
مهرجو ادامه داد: ایجاد ثبات در تولید و فروش نفت و گاز کشور که در دولت شهید رئیسی انجام شد، از اهمیت بالایی برخوردار است. ما توانستیم از طریق پیمانکاری داخلی به تعیین‌تکلیف قراردادهای نگهداشت و افزایش ظرفیت تولید نفت و گاز کشور بپردازیم.
وی افزود: در دولت سیزدهم، همچنین تعیین‌تکلیف قراردادهای فشارافزایی پارس جنوبی در دستور کار قرار گرفت و تلاش شد از ظرفیت‌های بخش خصوصی و خصولتی برای جذب سرمایه استفاده شود. این کارشناس حوزه انرژی خاطرنشان کرد: استفاده از ظرفیت‌های دانش‌بنیانی کشور نیز در دولت سیزدهم در دستور کار قرار داشت. از توان دانش‌بنیانی کشور در احیای چاه‌های بسته و کم بازده استفاده شد و دانش‌بنیان‌ها در امور پیمانکاری به‌کار گرفته شدند. مهرجو گفت: طی دو سال و چند ماهی که از دولت سیزدهم گذشت، به‌دنبال ثبات بودیم. دهه ۹۰ خورشیدی دهه تحریم‌های ویرانگر بود. در دولت سیزدهم توانستیم به افزایش تولید و فروش نفت و گاز بپردازیم و بعد از سال‌ها رشد منفی و صفر رشد مثبت را تجربه کردیم. در دولت سیزدهم هدف‌گذاری رسیدن به تولید ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز را داشتیم. امیدواریم این روند ادامه پیدا کند و شاهد اتفاقات بزرگی در حوزه انرژی کشور باشیم.
این کارشناس ارشد انرژی افزود: امیدوارم دولت بعدی در راستای تحقق هدف‌گذاری‌های انجام‌شده در حوزه انرژی گام بردارد و آنها را محقق کند. سال ۱۳۹۶ متوسط تولید نفت کشور ۳ میلیون و ۸۶۱ هزار بشکه بود. هدف‌گذاری شده است که به تولید بالای ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز برسیم. این روند، زمان‌بر اما شدنی است.
مهرجو در پایان تاکید کرد: از طریق بسیج منابع انسانی و پیمانکاری می‌توانیم به تولید روزانه ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه‌ای نفت برسیم که نوعی رکوردشکنی بعد از انقلاب به‌شمار می‌آید. برای افزایش تولید گاز کشور نیز هدف‌گذاری‌ها انجام‌شده که افزایش سطح تولید را داشته باشیم و به ظرفیت یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون مترمکعب در روز برسیم.
رکوردشکنی در جذب سرمایه خارجی
محمدرضا کارگزار، کارشناس حوزه انرژی درباره اهمیت و پیامدهای آینده بازار انرژی ایران با تکیه بر راهبرد جدید دولت سیزدهم با تکیه بر موفقیت کشور در خنثی کردن تحریم‌ها از طریق رکوردشکنی فروش نفت خام و جذب سرمایه‌گذاران خارجی در صنعت نفت و گاز به صمت اظهار کرد: موفقیت ایران در خنثی کردن تحریم‌ها از طریق رکوردشکنی فروش نفت خام و جذب سرمایه‌گذاران خارجی در صنعت نفت و گاز، پیامدهای مهمی برای آینده بازار انرژی این کشور دارد. ایران با تنوع بخشیدن به مشتریان، افزایش ظرفیت تولید و جذب سرمایه‌گذاری خارجی، خود را به‌عنوان یک بازیگر کلیدی در بازار جهانی انرژی معرفی کرده است. رکورد فروش نفت خام و سرمایه‌گذاری خارجی در بخش نفت و گاز ایران، چشم‌انداز مثبتی از بازار انرژی کشور نشان می‌دهد. با تداوم رشد صادرات نفت ایران و هجوم سرمایه‌های خارجی، صنعت انرژی در ایران برای گسترش و توسعه بیشتر آماده می‌شود. این امر نه‌تنها از نظر درآمدزایی به نفع ایران است، بلکه به رشد اقتصادی و ثبات کلی کشور نیز کمک می‌کند. علاوه بر این، موفقیت ایران در جذب سرمایه‌گذاران خارجی و توسعه مشارکت‌های استراتژیک در صنعت نفت و گاز، این کشور را قادر می‌سازد از فناوری‌ها و نوآوری‌های جدید برای ارتقای قابلیت‌های تولید انرژی خود استفاده کند. وی ادامه داد: دولت سیزدهم در راستای خنثی‌سازی تحریم‌های غرب علیه صنعت نفت و گاز کشورمان به اجرای سیاست سهامداری در پالایشگاه‌های فراسرزمینی و تجهیز پالایشگاه‌های نیمه‌کاره و مستهلک دیگر کشورها روی آورد. قطعاً هر قدر روابط ما با کشورهای دیگر افزایش یابد، تحریم‌ها بیش از قبل بی‌اثر می‌شود. این کارشناس انرژی در زمینه اثرات راهبردی افزایش حجم فروش نفت خام در دولت شهید رئیسی در جهت کاهش کسری بودجه دولت گفت: ابتکارات انجام‌شده توسط صنعت نفت و گاز ایران به تنوع بخشیدن به تجارت انرژی این کشور منجر شده است. ایران با گسترش بازارهای صادراتی و سرمایه‌گذاری در پالایشگاه‌های فراسرزمینی، اتکای خود را به تعداد محدودی از خریداران کاهش می‌دهد و از طریق تولید فرآورده‌های پالایش‌شده، به ارزش صادرات نفت خود می‌افزاید. افزایش حجم فروش نفت خام و درآمدهای ارزی به جبران کسری بودجه ایران کمک کرده است. درآمد اضافی حاصل از توسعه بازارهای صادراتی و افزایش ظرفیت پالایشی به تثبیت وضعیت مالی کشور کمک می‌کند.
باز طراحی تجارت انرژی
کارگزار درباره تنوع بخشیدن و گسترش بازارهای نفت ایران در دولت شهید رئیسی اظهار کرد: بازطراحی تجارت انرژی ایران، یک اقدام استراتژیک دولت سیزدهم برای تنوع بخشیدن و گسترش بازارهای نفت ایران بوده است. دولت با تمرکز بر توسعه بازارهای کوچک و متنوع و احیای پالایشگاه‌های مستهلک شده در کشورهای همسو با ایران مانند ونزوئلا، توانسته صادرات نفت خام ایران را تقویت کرده و درآمدهای ارزی خود را افزایش دهد. رشد اقتصادی ۶ درصدی ایران در سال ۱۴۰۲ با حمایت از بازطراحی تجارت نفت ایران، دستاورد مهمی برای توسعه اقتصادی کشور است. تمرکز دولت سیزدهم بر دگرگونی تجارت انرژی ایران منجر به افزایش عمده درآمدهای نفتی ایران شده که به نوبه خود به رشد کلی اقتصادی کشور کمک کرده است.
کارشناس حوزه انرژی در پایان اظهار کرد: دگرگونی تجارت نفت خام ایران، نه‌تنها رشد اقتصادی کشور را تقویت کرده، بلکه ایران را به‌عنوان یک بازیگر کلیدی در بازار جهانی انرژی قرار داده است. سیاست‌های هدفمند در تجارت نفت، گذار به بازارهای تضمین شده نفت و مشارکت استراتژیک با کشورهای همسایه در تجارت و ترانزیت گاز، همگی به حضور روزافزون ایران در بازار انرژی کمک کرده است. علاوه بر این، سرمایه‌گذاری ایران در بخش انرژی جریان‌های سرمایه قابل‌توجهی را جذب کرده که به ظرفیت رشد اقتصادی آن دامن می‌زند. تمرکز دولت سیزدهم بر احیای و گسترش تجارت انرژی ایران نه‌تنها رشد اقتصادی کشور را تقویت کرده، بلکه ایران را به‌عنوان یک بازیگر برجسته در بازار جهانی انرژی معرفی کرده است.
سخن پایانی
رشد اقتصادی ۶ درصدی ایران در سال ۱۴۰۲ با حمایت از بازطراحی تجارت نفت ایران، گواهی بر سیاست‌های راهبردی و هدفمند دولت سیزدهم در حوزه انرژی است. با تغییر تجارت انرژی ایران و افزایش صادرات نفت خام، ایران توانسته درآمدهای نفتی خود را به میزان قابل‌توجهی افزایش دهد، تحریم‌ها را خنثی کند و به رشد اقتصادی بالایی دست یابد. بازطراحی تجارت انرژی ایران ن تنها ایران را عنوان یک بازیگر مهم در بازار جهانی انرژی معرفی کرده، بلکه سرمایه‌گذاری و جریان‌های سرمایه قابل‌توجهی را نیز جذب کرده است و ظرفیت رشد اقتصادی ایران را بالاتر می‌برد.
منبع:
روزنامه صمت
