نقش روسیه در افزایش قیمت گندم / عرضه به مشکل می خورد؟ - افق اقتصادی

روسیه در تلاش است تا کنترل خود را بر صنعت مهم غلات افزایش دهد. این در حالی است که نگرانی‌ها در مورد عرضه جهانی این محصولات نیز در حال افزایش است. دولت روسیه با اعمال محدودیت‌هایی بر بازار غلات این کشور، سبب شده است که ۷۵ درصد از صادرات دریای سیاه در اختیار چهار شرکت خاص قرار گیرد. این تمرکز در بازار صادرات غلات می‌تواند قدرت چانه‌زنی این شرکت‌ها را افزایش داده و بر قیمت‌ها و تجارت جهانی تأثیرگذار باشد.در شرایطی که نگرانی‌ها در مورد عرضه جهانی غلات روز به روز افزایش می‌یابد، این اقدام روسیه در راستای افزایش کنترل بر این صنعت مهم، می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای بر بازارهای بین‌المللی داشته باشد.

براساس گزارشی از بلومبرگ، تجار غربی مهم چون کارگیل و ویترا سال گذشته پس از فشار دولت برای بازکردن راه برای شرکت‌های محلی از روسیه دور شدند. حالا تجار خصوصی بزرگ این کشور در میانه اختلاف با دولت کار را دشوار می‌بینند. این مسأله بازار را در دستان شرکت‌های محدودی قرار می‌دهد که برخی از آنها ارتباطاتی با کرملین دارند.

ادغام‌ها پس از حمله روسیه به اوکراین افزایش یافت؛ به‌طوری که تنها چهار شرکت سه‌چهارم صادرات غلات روسیه از ترمینال‌های دریای سیاه را انجام می‌دهند. این کار به مسکو نفوذ بیشتری بر عرضه گندم خود می‌دهد که عاملی کلیدی در آرام کردن تورم مواد غذایی در جهان داشته است. این مسأله همچنین بینش تجار خارجی را از شرایط آنجا کاهش می‌دهد؛ آن هم در زمانی که شرایط بد آب‌وهوایی به محصول گندم روسیه آسیب زده است و بازار را به وحشت انداخته است.

به گفته یک تحلیلگر، قصد روسیه برای کنترل دنیای کالاهای پایه واقعی است و نفوذ آنها بر غلات درحال افزایش است.

صنعت گاز طبیعی روسیه همواره تحت کنترل دولت بوده است و دولت و متحدان نزدیک پوتین از زمان روی کار آمدن او کنترل بخش‌های مهمی تولید نفت را در دست گرفته‌اند. حالا هم روسیه درحال سخت‌تر کردن کنترل خود بر غلات است.

شرکت‌های کارگیل، ویترا و لوئی دریفوس تامین غلات از روسیه برای صادرات را سال گذشته متوقف کردند. این درحالی است که آنها قبلا در میان ۱۰ صادرکننده برتر بودند.

اهداف دولت

از زمان شروع جنگ در اوکراین، مسکو دارایی‌های متعلق به سرمایه‌گذاران محلی و برخی از واحدهای شرکت‌های خارجی را با هدف ملی‌سازی یا فروش به یک شرکت مورد نظر خود در اختیار گرفته است. دولت روسیه حتی کنترل دارایی‌های یک هلدینگ کشاورزی را به دلیل هدف قراردادن «کشورهای غیردوست» تحت کنترل درآورده است.

به گفته کارشناس ارشد بنیاد کارنگی، روندی که به سمت سیاست‌های سختگیرانه‌تر و ایدئولوژی محافظه‌کارانه آغاز شده است، ناگزیر به بیشتر شدن دخالت در اقتصاد می‌شود. دولت به لحاظ سیاسی مصون و بازیگر اصلی در اقتصاد است.

درحالی که تجار غربی هنوز محموله‌هایی از بنادر روسیه خریداری می‌کنند، گرفتن اطلاعات مربوط به مواردی چون حجم محصول و شرایط آن، ذخایر و صادرات از زمان محدود شدن تجارت در روسیه دشوارتر شده است. این مسأله می‌تواند به نگرانی بزرگ‌تری تبدیل شود؛ چراکه کاهش برداشت سبب می‌شود روسیه گندم کمتری برای صادرات داشته باشد.

موضوعاتی، از خشکسالی تا یخبندان، سبب شده تحلیلگران تخمین خود از تولید غلات روسیه را کاهش دهند که به افزایش قیمت گندم منجر شد و نگرانی‌ها از افزایش قیمت جهانی را دوباره برانگیخته است. شورای جهانی غلات انتظار دارد تولید گندم روسیه امسال ۶ درصد کاهش یابد.

دولت روسیه گاهی پیش بینی‌هایی از برداشت محصول منتشر می‌کند، درحالی که مشاوران مستقل محلی مانند IKAR پیش بینی‌هایی از تولید منتشر می‌کنند که از نزدیک توسط بازار دنبال می‌شود.

درحالی که قیمت گندم معیار در چند ماه گذشته در حال افزایش بود، هنوز ۵۰ درصد پایین‌تر از رکورد ثبت شده آن درسال ۲۰۲۲ است که جنگ جریان عرضه را در دریای سیاه مختل کرده بود. به‌علاوه اینکه چشم‌انداز بهتر برای محصول آمریکا می‌تواند نگرانی‌ها از عرضه را محدود کند.

اما سوال این است که ادغام‌ها در روسیه چگونه بر بازار اثر خواهد گذاشت. روسیه درحال حاضر تلاش می‌کند حداقل قیمت غیررسمی را بر محصولات خود اعمال کند و کنترل شدیدتر بخش غلات، نفوذ بر عرضه را برای دولت آسان‌تر خواهد کرد.

هیچ نشانه‌ای مبنی بر اختلال عمده در عرضه روسیه وجود ندارد، به خصوص آنطور که در مورد گاز اتفاق افتاد که روسیه به دنبال جنگ با اوکراین عرضه خود به اروپا را قطع کرد و بازار انرژی با هرج و موج مواج شد.

چهار شرکت تجاری روس اکنون ۷۵ درصد از صادرات از طریق دریای سیاه را کنترل می‌کنند، درحالی که شش سال قبل تنها ۴۵ درصد صادرات را داشتند. از این رو، بازار غلات شاهد ادغام بسیار چشمگیری است؛ به‌طوری که بازار غلات روسیه در دستان چند بازیگر محدود قرار گرفته است.

منبع:

اکوایران