تجارت الکترونیک در ایران و جهان / همه ی ما در این قطار نشسته‌ایم - افق اقتصادی

تجارت الکترونیک یا تجارت الکترونیک به فروش و خرید کالا و خدمات از طریق اینترنت اشاره دارد. این حوزه تجارت در چند سال اخیر رشد چشمگیری داشته و به عنوان روشی محبوب برای انجام تجارت در سراسر جهان شناخته می‌شود.

با تجارت الکترونیک، فروشندگان و خریداران می‌توانند به راحتی و با دسترسی به اینترنت، به محصولات و خدمات مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند. این باعث می‌شود تجارت بین‌المللی و همچنین تجارت با مشتریان دوردست نیز به سادگی امکان‌پذیر شود.

این نوع تجارت به کسب و کارها امکان می‌دهد تا به عرضه محصولات و خدمات خود به مقصد وسیع‌تری دست یابند. این به دلیل این است که مرزهای جغرافیایی در تجارت آنلاین وجود ندارد و مشتریان از سراسر جهان می‌توانند از خدمات شما استفاده کنند.

در مقایسه با فروشگاه‌های سنتی، راه‌اندازی و مدیریت فروشگاه آنلاین هزینه کمتری نیاز دارد. هزینه‌های مربوط به اجاره فضای تجاری، پرداخت حقوق کارکنان و هزینه‌های نگهداری فیزیکی کالاها در تجارت الکترونیک به صورت قابل توجهی کاهش می‌یابد.

تجارت الکترونیک نیز مانند تجارت سنتی، در ۴ دسته‌بندی اصلی قرار می‌گیرد که در ادامه به این دسته بندی ها نگاهی خواهیم داشت.

B۲B (Business-to-Business)

در این مدل تجارت الکترونیک، تجارت بین شرکت‌ها برقرار می‌شود. در این حالت، شرکت کالاها و خدمات خود را به صورت آنلاین به دیگر شرکت ها عرضه می‌کند. به عنوان مثال، یک تولیدکننده قطعات الکترونیکی می‌تواند قطعات خود را به شرکت‌های تولید کننده دستگاه‌های الکترونیکی فروش دهد.

B۲C (Business-to-Consumer)

در این مدل، شرکت‌ها مستقیماً با مشتریان خود در تعامل هستند. این به معنای فروش محصولات یا خدمات توسط یک شرکت به مشتریان حقیقی است. به عنوان مثال، یک فروشگاه آنلاین می‌تواند محصولات خود را مستقیماً به مشتریان عرضه کند.

C۲B (Consumer-to-Business)

 در این مدل، مشتریان (افراد حقیقی) محصولات یا خدمات خود را به شرکت‌ها عرضه می‌کنند. به عنوان مثال، عکاس می‌تواند عکس‌های خود را به شرکت عکاسی یا وب سایت فروش عکس بفروشد.

C۲C (Consumer-to-Consumer)

 در این مدل، مشتریان به صورت مستقیم با یکدیگر تعامل می کنند و محصولات یا خدمات را می‌فروشند و خریداری می‌کنند. به عنوان مثال، شخصی می تواند محصولات دست دوم خود را در بازار آنلاین به فروش برساند یا محصولاتی را از دیگر افراد خریداری کند.

دسته‌بندی‌های B۲B، B۲C، C۲B و C۲C در تجارت الکترونیک به صورت گسترده‌ای استفاده می‌شوند و هر یک ویژگی‌ها و نیازهای خاص خود را دارند. این دسته‌بندی‌ها به شرکت‌ها و مشتریان امکان می دهند نوع تعامل و مدل کسب و کار مورد نظر خود را انتخاب کنند.

در این زمینه با مسعود دانشمند،  عضو اتاق بازرگانی ایران، گفت و گویی داشتیم. در ادامه هراه ما باشید.

مزایای تجارت الکترونیک

مسعود دانشمند، عضو اتاق بازرگانی ایران، در گفتگو با خبرنگار گسترش نیوز گفت: اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC) که مقر اصلی آن در کشور فرانسه و شهر پاریس قرار دارد، سعی می‌کند همه‌ی اصول تجارت را به سمت تسریع در تجارت سوق دهد. هرچه این فرآیند سریع‌تر انجام شود، چرخه سرمایه گذاری بیشتر اتفاق می‌افتد و نتیجه آن سود بسیار بالاتری برای تاجران در سراسر جهان خواهد بود. یکی از گلوگاه‌هایی که در امر تجارت توقف ایجاد می‌کند، گمرک است. این سازمان گمرک را به گمرک الکترونیکی تبدیل کرد و همچنین اسناد را به همین شیوه به اسناد الکترونیکی تبدیل کرد. این اسناد با قرار گرفتن در یک سامانه اینترنتی به راحتی در دسترس عموم قرار می‌گیرند.

وی افزود: در حال حاضر تمام بانک‌های دنیا از این روش پیروی کرده و به بانک‌های الکترونیکی تبدیل شده‌اند. به این صورت که برای کارهای تجاری مانند دریافت یا پرداخت، نیازی به مراجعه حضوری نیست و تمام این کارها به صورت خودکار از طریق ارسال ایمیل انجام می‌شود. بنابراین تمام این فرآیند الکترونیکی، اولا باعث افزایش امنیت و اطمینان کار می‌شود، ثانیا اطمینان بین طرف‌ های تجاری بیشتر خواهد شد و سوما سرعت عمل به شکل قابل توجهی افزایش خواهد یافت.

همه ی ما در این قطار نشسته‌ایم

این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: مجموعه تجارت الکترونیکی، از جمله E-Banking (بانکداری الکترونیک) و گمرک الکترونیک، همچنین بخش عمده‌ای از اسناد حمل و نقلی نیز به صورت الکترونیکی منتقل می‌شوند. به عنوان مثال، کامیون‌ها برای جلوگیری از توقف در مرز های کشور ها، اسناد را از مبدا بارگذاری می کنند و گمرک کشور مقصد از طریق سامانه، آن ها را بررسی و اجازۀ تردد می‌دهد. در این روش، نیازی به استفاده از روش‌های سنتی و کاغذی نخواهد بود. این مسئله باعث می‌شود که قبل از رسیدن کالا به مقصد، اطلاعات مربوط به کالاها در سامانه ثبت شده و این امر کار را برای انبارداری، نگهداری و سایر فعالیت‌ها بسیار آسان و راحت می‌کند.

وی در ادامه افزود: به عنوان مثال، اگر یک تاجر در تهران قصد خرید کالایی از کشور آلمان را داشته باشد، می‌تواند تمامی فرایند تجارت الکترونیک را به راحتی در سامانه مربوطه انجام دهد. به عنوان مثال، گزارش بازرس گمرک در این سامانه ثبت می‌شود و هر دو طرف، یعنی تاجر ایرانی و فروشنده آلمانی، به آن دسترسی دارند.

این کارشناس اقتصادی در مورد موانع پیشرفت تجارت الکترونیک در ایران اظهار کرد: برای توسعه تجارت الکترونیک، در وهله اول باید زیرساخت‌ های آن فراهم شود. به عنوان مثال، تمامی این سامانه‌ ها روز یکشنبه قطع شد که این نشان از ضعف‌ های زیرساختی کشور ما است. حتی زمانی که سیستم فعال است، به دلیل کندی زیاد، با مشکلات متعددی روبه‌رو می‌شویم. برای ارتباط با دنیا و توسعه تجارت الکترونیک، باید این موانع را شناسایی و رفع کنیم. ما باید پا به پای دنیا حرکت کنیم، زیرا همه ما در این قطار نشسته‌ایم و چاره‌ای جز پذیرش شرایط روز جهان نداریم.