این بنا و باغ باید در دست نوادگان محمدتقی خان بزرگ خاندان رحیمی می بود، اما میراث فرهنگی آن را به تصرف خود درآورد. و در حال حاضر محمدعلی معزالدینی داماد ولی فقیه مدیریت آن را بر عهده دارد.
باغ دولت آباد یزد در حال حاضر یکی از قدیمی ترین باغ های ایرانی به شمار می رود که در گوشه و کنار آن نشانه ای از بهشت را می توان دید. این باغ با شهرت جهانی خود بازدیدکنندگان را به وجد می آورد.
این باغ که به آن باغ چهار منار نیز می گویند یکی از باغ های قدیمی است. شهر یزد است که بنا و مجموعه باشکوه آن در سال ۱۱۶۰ توسط محمدتقی خان بافقی معروف به خان بزرگ ساخته شد. این باغ حدود ۲۶۰ سال قدمت دارد و در گذشته محل سکونت حاکم وقت و معاصر شاهرخ میرزا و کریم خان زند بوده است.
مجموعه باغ دولت آباد از دوره‌های افشاریه و زندیه به یادگار مانده است که بخش‌هایی مانند عمارت سردر، ساختمان هشتی و بادگیر، عمارت بهشت آئین و تالار آینه، عمارت تهرانی، آب انبار دو دهانه و باغ ناصر را شامل می‌شود.
محمدتقی خان در دوره زندیه و معاصر با حکمرانی کریم خان زند، سرسلسله خاندان خوانین یزد بود. او تصمیم گرفت قناتی به‌طول ۶۵ کیلومتر از مهریز به یزد بکشد، این کار را انجام داد و این قنات طولانی را دولت‌آباد نام‌گذاری کرد.
این قنات که از ارتفاعات مهریز سرچشمه می‌گرفت، به آن منطقه زندگی و آبادانی می‌بخشید. علاوه بر این در طول مسیر، زمین‌های کشاورزی بسیاری را سیراب و چندین آسیاب آبی را راه‌اندازی می‌کرد. بعد از ساخت این قنات و زندگی بخشیدن به منطقه، خان بزرگ، باغ دولت آباد را در این مکان بنا کرد.
دیدنی‌های شگفت‌انگیز باغ زیبای یزد
باغ زیبای دولت آباد یکی از اصیل‌ترین طرح‌های باغ ایرانی را در دل خود جای می‌دهد. فضای باغ در وسط مجموعه قرار گرفته و ساختمان‌ها در اطراف آن بنا شده‌اند، درست مانند سایر باغ‌های ایرانی.
باغ زیبای دولت آباد چهار بنای اصلی دارد که هشتی، تالار طنبی و سردر از جمله این چند بنا هستند. همچنین چند اتاق زمستانی هم در این مجموعه ساخته شده است.
باغ دو بخش مستطیل شکل دارد و اندرونی و بیرونی را تشکیل می‌دهند که به صورت عمود بر روی یکدیگر قرار گرفته‌اند. یکی از دیدنی‌ترین و ممتازترین بخش‌های معماری باغ، بادگیر بلند آن است که بیش از ۳۳.۸ متر ارتفاع دارد. این بادگیر هشت ضلعی بلندترین بادگیر جهان است. تلفیق باد و آب در این بخش از بنا باعث می‌شود نسیمی خنک از زیر بادگیر به قسمت شاه نشین و تالارها بوزد.
باغ دولت آباد در گذر زمان کاربری‌های مختلفی را تجربه کرده است مانند سکونت‌گاه حکومتی. باغ بیرونی به‌عنوان جایگاهی برای انجام تشریفات حکومتی، مراسم ورزشی و اداره امور شهری استفاده می‌شد. باغ اندرونی هم بخش خصوصی و اقامتگاهی به شمار می‌رفت.
بادگیرهای باغ دولت آباد
بادگیر باغ دولت آباد، سازه‌ای است که آن را منحصربه‌فرد می‌کند. این بادگیر ۳۳.۸ متر ارتفاع دارد و بلندترین بادگیر جهان به حساب می‌آید. شکل این بادگیر برخلاف دیگر نمونه‌ها، مستطیل است و ظاهری هشت ضعلی دارد. این امر باعث می‌شود باد از هر سمتی که بوزد، بتواند به‌راحتی به دریچه‌های بادگیر وارد شده و به سمت پایین هدایت شود.
حوض آبی در قسمت انتهایی بادگیر قرار دارد که می‌توان آن را هوشمندی معماری این بادگیر دانست. باد کویری یزد که گرم است، وارد بادگیر شده، از بین پره‌های چوبی بادگیر عبور می‌کند. حالا بخشی از گرمای خود را از دست داده و در طول مسیر و به‌خصوص با وزیدن بر روی سطح آب حوض، خنک می‌شود. معمار با این کار بدون نیاز به منبع انرژی، یک کولر خنک‌کننده طبیعی را ساخته است.
ساکنین از تالار، شاه‌نشین و اتاق‌هایی که بادگیر به آنها راه دارند در فصل تابستان استفاده می‌کردند و ساختمان آن عمارت تابستانه نام داشت. برای اقامت در این شهر زیبا هم میتوانید از هتل های مجلل آن استفاده کنید و هم از اقامتگاه های بوم گرید و خانه های محلی بهره مند شوید. قابل ذکر است این شهر دارای ویلاهای زیبا برای مسافران است که در ادامه قیمت یک شب اقامت در این مکانها اورده شده است.
