درس شیمی برای دانش‌آموزان دوره دبیرستان و داوطلبانی که در حال آمادگی برای کنکور هستند، همواره یکی از دروس چالش‌برانگیز و تاثیرگذار بوده است. در این مقاله به معرفی و بررسی برخی از چالش‌های متداول در تدریس شیمی کنکور برای دانش آموزان و حتی اساتید این درس می‌پردازد.
در ادامه این نوشته، ابتدا نیازمندی‌های آموزشی و مهارت‌هایی که دانش‌آموزان برای شرکت در کنکور برای درس شیمی باید داشته باشند، بررسی می‌شوند. سپس، چالش‌هایی که شیوه های معمول تدریس و ازارهای به‌کارگرفته شده در این زمینه ممکن است با آنها مواجه شوند، مورد بررسی قرار می‌گیرند.
در ادامه، راهکارها و تکنیک‌هایی برای رویارویی و چیره‌گی بر این چالش‌ها و مؤثرتر کردن فرآیند تدریس شیمی، معرفی می‌شوند. و درپایان، نتیجه‌گیری و پیشنهادات برای بهبود روش‌های تدریس شیمی در سطح امتحانات مدرسه و چه در حیطه آمادگی برای کنکور ارائه می‌شوند.
چالش‌های تدریس شیمی دبیرستان و کنکور
تدریس شیمی چه در مقطع دبیرستان و چه در آمادگی برای کنکور دارای چالش‌های خاص خود است. دانش‌آموزان در یک از مراحل آموزشی نیازمندی‌های مشخصی دارند و معلمان نیز ملزم هستند با توجه به این نیازها، بهترین روش‌های تدریس را انتخاب کنند.
در این مقاله به بررسی چالش‌هایی که در تدریس شیمی دبیرستان و کنکور ممکن است بوجود بیاید، به همراه راهکارهای مؤثر جهت ساختن برنامه درسی اصولی و اثربخش می‌پردازیم.
یکی از نکات بسیار مهمی که در روند آموزش شیمی کنکور با آن مواجه می شویم، پیوستگی موضوعی سرفصل های سه سال دبیرستان است. برای مثال در تدریس شیمی دهم با مفاهیم و تعاریف استکیومتری مواجه می شویم؛ اما آموزش استکیومتری در این پایه به طور کامل ارائه نمی شود و مفاهیم و مباحث تکمیلی آن در پایه های بعد ارائه می شود، اما در طرح سوالات کنکور، مسائل مربوط به استکیومتری به صورت ترکیبی از کلیه نکات مهم آن که طی سه سال ارائه شده است، طرح می شود.
در واقع نحوه تدریس شیمی کنکور در مقایسه با آموزش شیمی دهم یا تدریس شیمی یازدهم و دوازدهم تفاوت های اساسی دارند. اما چالش های پیش روی داوطلبان کنکور در طول دوره سه سال متوسطه دوم، تقریبا یکسان است.
منابع متنوع – یکی از چالش‌های همیشگی در تدریس شیمی کنکور
برای درس شیمی متاسفانه یا خوشبختانه منابع، کتاب‌ها، جزوات و مؤلفه‌های متنوعی به عنوان مرجع کمک آموزشی معرفی می شود. از سوی دیگر تجربیات دانش‌آموزان موفق در کنکور یا روش های متنوع اساتید و معلمان در آموزش شیمی کنکور باعث سردرگمی دانش آموزان در انتخاب منبع مطالعاتی می شود.
دراین میان انتخاب مرجع آموزشی استاندارد و جامع برای شیمی چه در مقطع پایه و چه در حوزه آمادگی کنکور، می تواند به روند یادگیری دقیق و سرعت پیشرفت دانش آموز کمک بسیار زیادی کند.
مرجع جامع و استاندارد آموزش شیمی کنکور باید طی یک تقسیم‌بندی موضوعی، کلیه سرفصل‌های شیمی سه سال دبیرستان را دسته‌بندی کند و صفر تا صد مباحث را به صورت موضوعی و پیوسته آموزش دهد. انتخاب منابع متعدد که هر بخش از تدریس را به صورت جداگانه ارائه می دهد، برای مثال توضیح تشریحی مبحث استکیومتری را در یک منبع و راهکارهای محاسبات سریع مسایل شیمی را در منبع دیگری آموزش می دهند، بیش از هرچیز، باعث به‌هم ریخته‌گی نظم برنامه مطالعاتی شما می شوند و در نهایت عدم تمرکز و افت شدید کیفیت مطالعه شما را در پی خواهند داشت.
ضعف مهارت های محاسباتی دانش آموزان برای مسایل شیمی کنکور
چالش مهم بعدی که میان دانش آموزان بسیار دیده می شوود، ضعف در محاسبات ریاضی است. با توجه به اینکه در کنکورهای چند سال اخیر رویکرد طراحان سوال درس شیمی به سمت طرح سوالات محاسباتی و مسئله‌محور بوده است، اهمیت مهارت های حل ریاضیات بیش از گذشته برای کسب نمره و درصد بالا در درس شیمی احساس می شود.
معمولا در مسائل شیمی چه در سطح امتحانات نهایی مدرسه و چه در حیطه کنکور، از اعداد اعشاری و با مقادیر بالا استفاده می شود، از همین رو بیشتر دانش آموزان در انجام محاسبات، تبدیل واحدها و خلاصه کردن فرمول ها با مشکل مواجه می شوند. برای حل این مشکل، علاوه بر تمرین زیاد دانش آموزان، دبیران شیمی هم می توانند با آموزش تکنیک های محاسبات سریع حل مسائل شیمی کمک بسیار زیادی در سرعت عمل و دقت در محاسبات دانش آموزان کنند.
در واقع یک آموزش استاندارد و کامل برای شیمی در حوزه کنکور، شامل تدریس مفهومی و تشریحی مفاهیم، بررسی و آموزش کلیه نکات و تکنیک ها و فرمول های تستی و همچنین تدریس اصول محاسبات سریع در حل مسائل شیمی می باشد.
نتیجه‌گیری بررسی چالش های تدریس شیمی کنکور
تدریس شیمی برای آمادگی کنکور دارای چالش‌های خاصی است که نیازمند به تسلط و آمادگی کامل اساتید و همچنین تلاش و تمرین مستمر دانش آموزان میباشد. در این مقاله چالش‌های اصلی تدریس شیمی در آمادگی برای کنکور مورد بررسی قرار گرفته است و راهکارها و تکنیک‌هایی برای مواجهه با این چالش‌ها و بهبود روش‌های تدریس شیمی در این مرحله، معرفی شده است. امیدواریم که این پیشنهادات بتوانند بهبودی در کیفیت تدریس شیمی در آمادگی برای کنکور را به همراه داشته باشند و به دانش‌آموزان در این مسیر کمک کنند.
