در حالی که کشاورزان در حال آمادهسازی زمینهای خود برای کشت بعدی هستند، هنوز وزارت جهاد کشاورزی قیمت نیشکر را برای خرید اعلام نکرده و کشاورزان به فکر کاشت خربزه و صیفیجات هستند. به نظر میرسد سرنوشت گندم در انتظار شکر هم هست.
شکر جزو کالاهای اساسی است که تا سال گذشته به آن ارز دولتی داده میشد و اگر تحریمها شدت پیدا نمیکرد شاید هنوز دولت به این کالای اساسی خانوار ایرانی ارز یارانهای میداد. اما وضعیت تولید و تامین این کالا طی سالها متغیر بوده است. اکنون نیز وزارت کشاورزی برای تعیین قیمت نیشکر تعلل میکند تا سرنوشت بازار شکر هم به گندم شبیه شود.
در دولت اول محمود احمدینژاد که وضعیت ارزی کشور در بهترین حالت بود، ۹۰ درصد مصرف کشور از طریق واردات تامین میشد و همین اتفاق تعطیلی کارخانههای داخلی را به همراه داشت. اما امروز که محدودیت ارزی به بیشترین حد خود رسیده، بیش از نیمی از نیاز کشور در داخل تولید میشود. در حالی که میتوان تمام شکر مصرفی را در داخل تامین کرد. امری که به برخی مدیران وزارت جهاد کشاورزی آن را نمیپسندند.
مشکلی در تولید و قیمت نیشکر وجود ندارد
علیرضا اشرف، دبیر انجمن تولیدکنندگان شکر، درباره تعیین قیمت نیشکر و وضعیت تولید شکر در کشور گفت: کارخانههای نیشکر از چند هفته پیش فعالیت خود را آغاز کردهاند و در روزهای آِینده کارخانجات چغندر نیز شروع به کار خواهند کرد. اکنون محصول این واحدها به بازار آمده و هیچ مشکلی در تحویل وجود ندارد.
وی ادامه داد: پیشبینی ما این است که امسال ۱.۵ میلیون تن تولید صورت بگیرد و با توجه به مصرف سالانه، کشور نیازمند واردات ۵۰۰ هزار تا ۶۰۰ هزار تن دیگر است. اکنون نیز واحدهای تولید و تصفیه شکر به مصرفکنندگانی که مجوز دارند و تولیدکنندگانی که پروانه بهرهبرداری دارند به قیمت مصوب یعنی ۲۵ هزار و ۵۰۰ تومان درب کارخانه شکر تحویل میدهند. ما تولیدکننده هستیم و هیچ نقشی در توزیع و قیمت نداریم. ما به فروشگاههای زنجیرهای که مجوزات لازم را دارند شکر تحویل میدهیم. حال اینکه این فروشگاه شکر را با چه قیمتی یا به کدام مصرفکننده میدهد ما در آن نقشی نداریم و پیگیری آن، وظیفه سازمانهای نظارتی است.
اشرف در خصوص توانایی تولید شکر کارخانههای داخلی گفت: اینکه ما چقدر شکر تولید کنیم کاملا وابسته به سیاستهای وزارت جهاد کشاوزی است، ما در سال ۹۶ جشن خودکفایی شکر در اتاق بازرگانی گرفتیم و در آن سال معادل مصرف کل کشور یعنی دو میلیون و ۱۰۰ هزار تن تولید صورت گرفت؛ این درحالی است که ظرفیت تولیدی ایران به سه میلیون تن میرسد.
او افزود: به هر حال وزارت جهاد به دنبال این است که بخشی از نیاز کشور از طریق واردات تامین شود. اگر قیمت نیشکر مشخص شود و مشکلی در خرید آن از کشاورز نباشد، طبیعی است که کشاورز به جای کشت هندوانه یا خربزه نیشکر کشت کند، اما هر چقدر فضا مبهم باشد احتمال کشت نیشکر ضعیف است.
این فعال صنفی درباره وضعیت سال آینده تولید شکر تشریح کرد: مطابق ماده ۱۴ قانون تشکیل وزارت جهاد کشاورزی هر سال باید تا پیش از فصل کشت وزارتخانه قیمت نیشکر را اعلام کند تا کشاورز بر اساس آن تصمیم بگیرد. اما برخی از سالها تا فرودین سال بعد وزارتخانه قیمتی معین نمیکرد و کشاورز نیز تصمیم میگیرد صیفیجات بکارد تا نیشکری که هنوز قیمت خرید آن مشخص نیست، اکنون نیز هنوز وضعیت شکر سال آینده مشخص نیست تا بتوان برای تولید یا واردات آن برنامهریزی کرد.
اظهارات دبیر انجمن تولیدکنندگان شکر در حالی است که تا سه ماه دیگر فصل کشت آغاز میشود و کشاورزان در حال انجام کارهای مقدماتی و انتخاب محصول برای کشت هستند، اما تعللل وزارت جهاد برای اعلام شرایط خرید نیشکر و چغندر قند سبب خواهد شد که برای سال آینده میزان واردات افزایش پیدا کند. در حالی که واحدهای تصفیه شکر ظرفیت خالی دارند.