راهنمایان گردشگری همیشه با مشکلات زیادی مواجه بودند، یکی از آنها نبود مسئله بیمه و امنیت شغلی است، در این گزارش با تعدادی از تور لیدرها صحبت کردیم تا در جریان مشکلاتشان قرار بگیریم.
راهنمای گردشگری یکی از شغلهای بسیار جذابی است که اکثراً به آن علاقه دارند ولی وقتی به سمت این حرفه میروند، از چالشها و سختیهای این شغل اطلاع دقیقی ندارند. ما در این گزارش تعدادی از چالشهای این حرفه را که تور لیدرها با آن مواجه بودند را بررسی کردیم.
وظایف تور لیدر
یک رهبر تور یا تور لیدر، گروهی از مسافران را، در داخل یا خارج از کشور، همراهی میکند و مطمئن میشود که همهچیز طبق برنامه پیش برود. این تور ممکن است روزها یا هفتهها طول بکشد، گاهی اوقات شامل سفر با قطار، هواپیما، قایق، اتوبوس و … میشود. راهنمای گردشگری باید بهخوبی با این وسایل نقلیه کنار بیاید.
یکی از بزرگترین چالشهای پیش رو برای افراد فعال در این حوزه اطلاعات مهم و حساسی است که باید دراینباره کسب کنند، شما اگر میخواهید راهنمای تور شوید، باید تابوهای فرهنگی، شرایط جغرافیایی و تاریخ یک کشور و حتی شهرها را بدانید؛ علاوه بر همه اینها زمانهایی پیش میآید که با ارتباطات زبانی، مبادلات ارزی و مسائل دیگر سروکار خواهید داشت، بنابراین باید همیشه بهخوبی آمادهباشید و اطلاعات مهم را نیز از بر باشید.
سختترین چالشهای لیدر تور
یکسری چالشهای مشترکی برای راهنمایان گردشگری وجود دارد. به طور مثال شغل لیدری تور فصلی هست و این شغل بر میزان کار و درآمد موجود تأثیر منفی میگذارد. اولین موضوع این است که اغلب افرادی که در تورها هستند به دلایل مختلف کار راهنما را سخت میکنند، یکسری بیقانونیهایی از جانب مسافران صورت میگیرد که همیشه تورلیدرها را دچار مشکل میکند، درواقع مسافر نمیخواهد طبق قانون تور برخورد کند، برای مثال میتوان به داشتن یکسری از ابزار غیرقانونی از جانب مسافران اشاره کرد، قانون و پلیس هر منطقه صرفاً با راننده و تور لیدرها طرف است و اگر مشکلی پیش بیاید مدارک راهنماها را میگیرد و توبیخشان میکند، عملاً کسی با مسافران کاری ندارد.
مثلاً مسافر لباسی که دوست دارد را میپوشد، درحالیکه برای برخی مناطق امکانپذیر نیست اما یک راهنما باید بهطور حرفهای با این مهمانان رفتار کند تا کل گروه از آن سفر تجربه بدی کسب نکنند.
یکی دیگر از مشکلاتی که راهنمایان گردشگری به کرات به آن اشاره کردند، مسئله دارو است، لیدرها بههیچعنوان حق دادن دارو به مسافر را ندارند، حتی بتادین، چون لیدر پزشک نیست و فقط در دوره کمکهای اولیه شرکت کردند و حتی اجازه ندارد که بتادین به مسافر بدهد، از لحاظ قانونی دادن دارو غدغن است، ممکن است سیستم ایمنی شخص به آن واکنش نشان بدهد؛ یکی از راهنمایان گردشگری از تجربه شخصی خودش در این زمینه به خبرنگار گسترش نیوز گفت: یکبار یکی از مسافران سردرد شدیدی داشت و از من درخواست ژلوفن کرد، من اجازه دادن این قرص را نداشتم و همین موضوع باعث عصبانیت مسافر شد و فضای تور را متشنج کرد.
یکی دیگر از مشکلات افراد فعال در این حوزه رعایت نکردن حریم خصوصی مسافران از جانب برخی از افراد است، یکسری از مسافران این موضوع را رعایت نمیکنند و یکسری دیگر از آنها برایشان حفظ حریم خصوصی مهم است. لیدر مسئولیت اداره این شرایط را بر عهده دارد.
مشکل بعدی راهنمایان گردشگری نبود لیدرهای حرفهای در این شغل است، الآن از صدر درصد تورهای ایران حدود ۵ درصد لیدر قانونی و کارت دار هستند، بقیه صرفاً افرادی هستند که خیلی سفر رفتند و بعد به همین دلیل وارد این حرفه شدند، درحالیکه نه دورههای لازم را رفتند و نه کارت دارند. این افراد وقتی به مکانهای تاریخی برود چیزی برای گفتن ندارد چون تحصیلاتی در این حوزه ندارند.
درآمد تور لیدرها
کسانی که در ایران تور لیدر حرفهای هستند، کارت راهنمای گردشگری دارند و با آژانسهای معتبر کار میکنند. به صورت کلی این شغل درآمد آنچنانی ندارد و صرفاً علاقه و عشق میخواهد. در نتیجه تور لیدر بودن شغل دوم حساب میشود، فقط کسانی که این شغل را بهعنوان شغل اول دارند که تور لیدر خارجی هستند، چون تورهای داخلی فقط ایام تعطیل و آخر هفته فعال هستند اما تورهای خارجی در تمام طول سال و بالای ۱۰ روز است؛ افرادی که فقط تور داخلی و طبیعتگردی میرود همیشه شغل دیگری هم دارد.
البته در خصوص فصلی بودن این شغل، اکثر راهنمایان گردشگری باهم تفاهمی نداشتند، یک دسته از آنها معتقد بودند که یک حرفه فصلی بهحساب میآید و عدهای دیگر این موضوع را رد میکردند، دسته دوم معتقد بودند که اگر کسی لیدر حرفهای باشد چیزی به اسم فصل برایش وجود ندارد، ولی در عید و روزهای تعطیل تورلیدرها سرشان شلوغ میشود و این کاملاً طبیعی است. در آن زمان مردم بیشتر از مسافرت رفتن استقبال میکنند.
ماجرای بیمه انجمن صنفی برای راهنمایان گردشگری
در ایران برای تور لیدرها یک انجمن و یک مجموعه صنفی داریم ولی عملاً هیچ کاری انجام نمیدهند و اگر هم بدهند کاملاً نمادین است و خروجی خاصی ندارد. طبق گفته تورلیدرها کل کار مفیدشان در این چند سال بیمه کردن افراد فعال در این حوزه بوده است، لیدرها میتوانند خودشان را بیمه کنند ولی همین بیمه کردن هم یک سقفی دارد و بهراحتی آنها را بیمه نمیکنند.