مجید روحی ـ رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات‌پزشکی
ارز در هر کشوری تسهیل‌کننده روند مبادلات تجاری است و به‌عبارت‌دیگر، برای خرید مواد اولیه، قطعات و کالاهای آماده یک نیاز اساسی محسوب می‌شود. کسب‌وکارها در ایران نیز از این اصل مستثنا نیستند؛ تامین ارز برای خرید و واردات دارو و تجهیزات‌پزشکی یک الزام است، چراکه سلامت و جان انسان‌ها را درگیر می‌کند و تامین آن در زمان مشخص حیاتی است.
کمبود منابع ارزی و دشواری در مبادلات بانکی در شرایط تحریم از جمله مشکلاتی است که بر اقتصاد ایران سایه انداخته و این تنگناها درحوزه دارو و تجهیزات‌پزشکی نیز عینیت پیدا کرده و این چالش در سال‌های اخیر و از سال ۹۷ به این سو شدت بیشتری به خود گرفته است.اما اگر چالش کمبود، تامین و تخصیص به‌موقع ارز را کنار بگذاریم، به‌نظر می‌رسد چندنرخی شدن ارز، مشکل اساسی این روزهای اقتصاد کشور است. در همه‌جای دنیا تورم وجود دارد و ممکن است که افزایش نرخ ارز نسبت به ارزهای رایج اتفاق بیفتد، اما این تغییرات در کشورهایی که ثبات اقتصادی بیشتری دارند، کم و قابل‌قبول است.در ایران، تورم و تغییرات نرخ ارزهای رایج و چندنرخی شدن ارز، چالش‌هایی را برای روند تولید دارو و تجهیزات پزشکی ایجاد کرده است.
ارز دولتی، از سال ۶۰ در اقتصاد ایران رایج بوده و هم‌اکنون نیز، ارز دولتی، ارز نیمایی گروه یک و دو و ارزهای آزاد رایج و مرسوم است. تردیدی نیست که در هر اقتصادی که ارز ترجیحی و یارانه‌ای وجود داشته باشد، فساد و رانت و ایجاد مشکل در تامین آن طبیعی است. من بر این باورم که باید در نگاه دولت و نوع تخصیص ارز و یارانه به کالاهای اساسی، دارو و تجهیزات‌پزشکی تغییراتی ایجاد شود که در نهایت، حلقه پایانی از این یارانه منتفع شوند.به‌نظر بنده، این کار اشتباهی است که دولت از ابتدای زنجیره تامین، وارد می‌شود و یارانه و ارز دولتی را بازرگانان و شرکت‌ها می‌دهد. اگر بناست دولت کمکی به دهک‌های پایین جامعه کند، بهتر است که این کمک در بیشتر بیمه‌ها یا بودجه‌هایی ریالی باشد که در آخر، مصرف‌کننده نهایی کمک‌هزینه‌های دولتی را درک کند. متاسفانه انحراف‌هایی در تامین ارز شاهد هستیم که بسیار تامل‌برانگیز است و در برخی موارد، شاهد خروج ارز دولتی از کشور و سرمایه‌گذاری آن در دیگر کشورها هستیم. متاسفانه در این روند یک عده سود و عده‌ای ضرر کردند و این موضوع به‌خوبی نشان داد که این سیاست ارزی نباید با همین روند ادامه داشته باشد و باید تغییراتی در آن ایجاد شود.
باتوجه به توضیحاتی که داده شد، کسی نمی‌تواند نقش ارز را در تامین تجهیزات‌پزشکی انکار کند. پس ارز برای تولیدکنندگان انواع مواد اولیه در حوزه‌های صنعتی نیاز و برای تامین مواد اولیه خطوط تولید یک فاکتور مهم است. اما براساس تجربه و علم اقتصاد در کسب‌وکارها نیاز به یک نرخ ثابت بسیار احساس می‌شود که این‌گونه مانع فساد و رانت شد و در آخر اینکه، یارانه و کمک‌های دولتی باید به‌گونه‌ای کمک‌حال مردم باشد و به‌دست مصرف‌کننده نهایی و جامعه پزشکی برسد.اما موضوع دیگری که می‌تواند در زمینه تامین ارز کمک‌حال باشد، آزادشدن پول‌های بلوکه‌شده ایران در کشورهایی مانند عراق و کره‌جنوبی است. آن‌طور که در اخبار آمده، قرار است که این پول کمک‌حال دولت برای مصارف بشردوستانه و سلامت شود. از این‌رو لازم است که وزارت بهداشت و صمت، بخشی از این پول را به‌صورت بودجه ردیف‌دار و کدشده برای حوزه تجهیزات‌پزشکی، دندانپزشکی و تولید دارو اختصاص بدهند. عمر ساخت تجهیزات‌پزشکی در ایران بالا و نیاز است که تولیدکنندگان از این منابع ارزی بهره بگیرند. به‌نظر می‌رسد اگر سهمی به‌تولید نرسد، دردی در این حوزه دوا نخواهد شد و به رشد و افزایش تولید و کیفیت تجهیزات‌پزشکی منجر نخواهد شد.در پایان لازم است به این نکته تاکید کنم که ما نیاز به بازسازی، نوسازی و واردات مواد اولیه ماشین‌آلات در حوزه تجهیزات‌پزشکی داریم. بهتر است که در بخش تولید سرمایه‌گذاری شود تا این‌گونه شاهد رشد و شکوفایی و افزایش تعداد شرکت‌های تولیدکننده در حوزه تجهیزات‌پزشکی باشیم. / روزنامه صمت
