اروند؛ فرصت نوین گردشگری ایران| برنامه ریزی برای جذب گردشگران خارجی - افق اقتصادی

محمود نواصر؛ بازار: یکی از مهم ترین بخش های درآمد و اقتصاد هر کشور، گردشگری است. این امر با بهبود راه های ارتباطی و پیشرفت سفرهای زمینی و هوایی نقش مهم تری در اقتصاد پیدا کرده است.
حضور گردشگر در هر منطقه آغازگر پیامدهای مثبت اقتصادی در زمینه گردشگری است و به صورت مستقیم و غیر مستقیم تاثیرگذار است. هزینه مکان های اقامت، ورودی اماکن تاریخی و تفریحی، غذا و خرید از بازارهای شهر از تاثیرات مستقیم است.
تاثیرات غیر مستقیم به گونه ای است که شاید کالا یا خدماتی مستقیم برای گردشگر تولید و ارائه نشود اما در اثر فروش و استفاده گردشگر سودی نیز به تولید کننده و ارائه دهنده می رسد.
توجه به صنعت گردشگری؛ توسعه اقتصادی و کاهش اتکا به نفت را به دنبال داشته و با ایجاد اشتغال، نیروی انسانی را در بخش‌ های مختلف به استخدام در می ‌آورد. گردشگری مانند بسیاری از فعالیت ‌های اقتصادی دیگر نوعی داد و ستد عرضه و تقاضا محور است و هر میزان رونق بیشتری داشته باشد، کسب و کارهای مرتبط با آن به خصوص در صنف‌ های خرد را به تحرک وا می ‌دارد و این امر به شکلی سلسله‌ وار به دیگر بخش‌ های اقتصادی نیز منتقل می‌ شود.

یکی از مناطق کشورمان که در زمینه گردشگری فرصت های بسیاری دارد و از گذشته قطب گردشگری بوده شهرهای آبادان و خرمشهر است. حدود ۲۰ سال است که منطقه آزاد اروند تشکیل شده و این دو شهر در آن قرار دارند

یکی از مناطق کشورمان که در زمینه گردشگری فرصت های بسیاری دارد و از گذشته قطب گردشگری بوده شهرهای آبادان و خرمشهر است. حدود ۲۰ سال است که منطقه آزاد اروند تشکیل شده و این دو شهر در آن قرار دارند.
منطقه آزاد اروند در شمال غربی خلیج فارس و جنوب غربی استان خوزستان است که شامل شهرهای آبادان، خرمشهر و مینوشهر می ‌شود. وسعت آن ۳۷ هزار و ۴۰۰ هکتار در محل تلاقی اروند رود و کارون واقع و همجوار با کشورهای عراق و کویت است.
به طور حتم ضرورت دارد که یکی از موضوعات مهم اقتصادی سازمان منطقه آزاد اروند، برنامه های گردشگری باشد.
فرصت‌ ها، چالش‌ ها و موانع توسعه گردشگری با محوریت اقتصاد ما را بر آن داشت تا با «امیرهوشنگ بابامرادی»، مدیر گردشگری سازمان منطقه آزاد اروند گفتگو کنیم که در ادامه می‌ خوانید.

*با توجه به اینکه اقتصاد یکی از موضوعات مهم گردشگری بوده، سازمان منطقه آزاد اروند در این خصوص چه اقدامی کرده است؟
اولویت سازمان منطقه آزاد اروند توسعه گردشگری اقتصادی است زیرا معیشت مردم از طریق اقتصاد گردشگری بهبود پیدا می کند. همه فعالیت های گردشگری را با رویکرد اقتصادی انجام می دهیم.
*آیا ظرفیت های منطقه آزاد اروند به گونه ای است که بتوان گردشگری اقتصادی را در آن اجرا کرد یا فقط شعارپردازی می شود؟
ابتدا باید بگوییم که بالاترین ظرفیت منطقه آزاد اروند، اقتصاد گردشگری است و دوم اینکه از همان ابتدای حضورم در اروند خروجی کار برایم مهم بود، کارهایی که فقط با شعارپردازی انجام شود قطعا به خروجی مثبت منتهی نمی شود و اکنون زمان آزمون و خطا نداریم.
*مهم ترین ظرفیت اقتصادی اروند در زمینه گردشگری چیست؟
قطعا حمل و نقل و ترکیبی است. در واقع بدون توجه به حمل و نقل نمی توان توسعه را رقم زد. وقتی گردشگر با وسیله نقلیه مخصوص گردشگری و مناسب به اروند سفر و تردد کند قطعا زمان بیشتری را در این منطقه می ماند. وقتی زمان بیشتری را بماند قطعا پول بیشتری را در این منطقه هزینه می کند. مثلا بیشتر از بازار خرید می کند. بیشتر از روستاها و اماکن گردشگری بازدید می کند. صنایع دستی بیشتری خریداری می کند و در واقع گردش مالی بیشتری رقم می خورد و این سود نصیب چه کسی می شود؟ قطعا مردم منطقه به ویژه افراد و مجموعه هایی که در زمینه گردشگری فعالیت می کنند، منتفع می شوند.
*در زمینه حمل و نقل اکنون خودروهای مسافری شهرهای آبادان و خرمشهر به هیچ عنوان شرایط ایده آل را برای توسعه گردشگری ندارند، آیا برنامه ای برای این موضوع در نظر گرفته اید؟
بله، یکی از نکاتی که همان ابتدا برای آن برنامه ریزی کردیم موضوع خودروهای مسافری شهری بود که در هیئت مدیره سازمان منطقه آزاد اروند مصوب شد چند دستگاه خودروی ون ویژه گردشگری خریداری شود و در اختیار آژانس داران منطقه قرار داده شود.
*تهیه خودروی ون قطعا فقط یکی از محورهای حمل و نقل است و با توجه به کمبود پروازهای فرودگاه بین المللی آبادان که به واسطه آن مسافران کمی به این منطقه می آیند آیا بهتر نیست در زمینه فرودگاه بین المللی آبادان یک اقدام جدی و مطلوب انجام شود؟
فرودگاه اولین نقطه توسعه همه شاخص ها در یک منطقه تلقی می شود. تاریخچه فرودگاه بین المللی آبادان بر کسی پوشیده نیست. افزایش پرواز و برقراری پروازهای خارجی و همچنین خطوط جدید پروازهای داخلی در دستور کار قرار داده شده است. پس از تکمیل ترمینال جدید فرودگاه بین المللی آبادان (ترمینال اروند) برنامه های ویژه تری نیز قابل اجرا است.

*با توجه به وجود دو بندر قدیمی در منطقه آزاد اروند، این دو بندر تا چه اندازه در توسعه گردشگری نقش دارند؟
گردشگری آبی یکی از ظرفیت های مهم منطقه آزاد اروند است و در واقع توجه به گردشگری آبی توجه به اقتصاد دریا محور است که مقام معظم رهبری به صورت مستمر نسبت به این موضوع تاکید ویژه کرده اند. در هر کجای جهان بررسی کنید آب یعنی توسعه، آب یعنی حیات و معمولا افرادی که در نزدیک آب سکونت دارند همیشه از نظر معیشتی شرایط اقتصادی بهتری داشته اند و در تاریخ شهرها نیز این موضوع مشهود است ولی اینکه در شهرهای آبادان و خرمشهر به شکل جدی کار انجام نشده نشان از برخی بروکراسی های پیچیده دارد.
*آیا تا وقتی که بروکراسی ها رفع نشود، سازمان منطقه آزاد اروند هیچ اقدامی انجام نمی دهد؟
پیگیری ها در حال انجام است و هر زمان نتیجه مد نظرمان به سرانجام رسید، اطلاع رسانی صورت می گیرد.
*لطفا یکی از پیگیری ها را اکنون اعلام کنید؟
در جلسه ای که با محوریت اقتصاد آبی کشور اخیرا در تهران برگزار شد، حضور یافتم و همه موضوعات گردشگری آبی از جمله موضوع دژ را در سطح کلان اعلام کردم و منتظر حصول نتیجه هستیم.

*آیا اهداف شما در زمینه گردشگری آبی به زودی محقق می شود یا مستلزم گذشت زمان است؟
برای نوروز برنامه های ویژه ای در نظر گرفته شده است. بنادر شهرهای آبادان و خرمشهر در زمینه گردشگری آبی پای کار هستند و مقرر شد چند برنامه مشترک با سازمان منطقه آزاد اروند اجرا کنند.
*آیا گردشگری ورزشی نقشی در توسعه اقتصاد گردشگری دارد؟
بله و ضرورت دارد در این زمینه به صورت جدی اقدام شود.
*تاکنون در زمینه گردشگری ورزشی چه برنامه ای اجرا شده است؟
رشته های آبی یکی از ظرفیت های گردشگری ورزشی منطقه آزاد اروند است و حتی یک دوره مسابقات جت اسکی و جت بُت کشور در این منطقه برگزار شده ولی هیات بدمینتون منطقه آزاد اروند در این خصوص عملکرد عالی از خود به جای گذشته است.
*توضیح دهید هیات بدمینتون منطقه آزاد اروند چه اقدامی کرده است؟
کمیته گردشگری تشکیل داده و حتی از ظرفیت بازیگران سرشناس سینما و تلویزیون استفاده کرده است. «شهرزاد کمال زاده» بازیگر سرشناس سینما و تلویزیون را به عنوان سفیر فرهنگی هیات بدمینتون منطقه آزاد اروند منصوب کرد. وی یکی از چهره های شناخته شده طبیعت گردی کشور نیز است. این هیات از ظرفیت «نادر سلیمانی» بازیگر آبادانی و مطرح کشور نیز استفاده کرد تا جایی که وی طی یک کلیپ اقدام به دعوت از مردم برای حضور در رشته بدمینتون کرد. لازم است که یک خبر خوب را نیز اعلام کنیم؛ میز گردشگری ورزشی توسط وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور به منطقه آزاد اروند اعطا شد.

*آیا اعتقاد دارید تا وقتی مدیریت یکپارچه نباشد، عملاً گردشگری رقم نمی خورد؟
بله و یکی از مشکلات توسعه اقتصادی در همه شاخه ها، همین موضوع است.
*شما برای تحقق این موضوع چه اقدامی کرده اید؟
شورای راهبردی گردشگری منطقه آزاد اروند تشکیل شد. مدیرعامل سازمان منطقه آزاد اروند به عنوان رئیس و همچنین معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری این سازمان به عنوان دبیر شورا هستند. فرمانداران، شهرداران، ادارات و فعالان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، بنادر، فرودگاه، راه آهن، اتاق های بازرگانی و … در آن عضو هستند. چهار کارگروه تخصصی دارد و موضوعات به شکل جدی در حال اجرا است.
*برای جهش در زمینه اقتصاد گردشگری به غیر از برنامه هایی که تاکنون انجام داده اید، چه پیشنهادی دارید؟
به نظرم آموزش یک نقش محوری دارد. باید در زمینه آموزش به مردم به ویژه نسل کودک و نوجوان به بهترین شکل توجه شود. در خصوص گردشگری کودک از طریق آموزش و پرورش به دنبال اجرای برنامه های مشترک هستیم و مدتی قبل نیز یک برنامه با آموزش و پرورش و اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهر خرمشهر در مضیف دیراوی بخش مینوشهر اجرا کردیم که مورد استقبال گرفت.
*با توجه به این موارد می توان اینگونه تلقی کرد که سازمان منطقه آزاد اروند به دنبال اجرای برنامه های محلی است؟
خیر به هیچ عنوان. هر برنامه هدفگذاری خاص خود را دارد.

*سازمان منطقه آزاد اروند چنانچه نگاه کلان داشته اعلام کنید چه برنامه ای در این زمینه اجرا کرده است؟
همایش گردشگری سبز کشور که یک رویداد بزرگ کشوری بود به میزبانی این منطقه برگزار شد. شب گردشگری اروند در موزه فرش ایران با هدف معرفی ظرفیت های این منطقه با حضور سفیران کشورهای خارجی از جمله عربستان و ترکیه برگزار شد. هلدینگ ها، آژانس ها، شرکت ها و فعالان گردشگری استان های تهران و البرز از رویداد شب گردشگری اروند به صورت ویژه استقبال کردند و مقرر شد تورهای داخلی به سمت اروند هدایت شود.

اخیراً پنجاه و نهمین نشست ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر با حضور معاون گردشگری وزارت میراث، دبیر ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر، مدیران هفت‌ گانه مناطق آزاد و نمایندگان دستگاه ‌های عضو با محوریت مناطق آزاد برگزار شد

اخیراً پنجاه و نهمین نشست ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر با حضور معاون گردشگری وزارت میراث، دبیر ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر، مدیران هفت‌ گانه مناطق آزاد و نمایندگان دستگاه ‌های عضو با محوریت مناطق آزاد برگزار شد. این نشست پس از برگزاری همایش گردشگری سبز به میزبانی اروند و پیگیری های سازمان منطقه آزاد اروند برگزار شد و لازم می دانم از تلاش های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای حمایت از برنامه های اروند، تشکر کنم.
*فکر نمی کنید سازمان منطقه آزاد اروند در زمینه جذب گردشگر عراقی عملکرد خوبی نداشته است؟
خیر؛ برخی تصمیمات باید در این منطقه بررسی و برخی دیگر نیز در سطح کلان پیگیری شود. مقرر شد در مرز شلمچه دفاتر آژانس های منطقه آزاد اروند مستقر شود و فضا را ما در اختیار آنها قرار داده ایم. در نشست ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر مشکلات مرز مسافری شلمچه برای جذب گردشگران عراقی را مطرح کردیم. از طریق کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در بصره عراق، پیگیری هایی صورت گرفته است. برای گردشگری ضرورت دارد همه سازمان ها به ویژه شهرداری ها کمک کنند.
*جذب گردشگران خارجی تا چه اندازه در توسعه اقتصادی تاثیرگذار است؟
مهم ترین تاثیرگذاری، ارزآوری است و با توجه به این مهم در حال برنامه ریزی برای حضور فم تور از کشورهای چین و هنگ کنگ در منطقه آزاد اروند هستیم.
برگزاری هفته فرهنگی منطقه آزاد اروند و عمان بعد از ماه مبارک رمضان از دیگر برنامه ها است که از طریق وزارت امور خارجه و سفارت عمان در جمهوری اسلامی ایران در حال پیگیری است.
*وزارت امور خارجه با سازمان منطقه آزاد اروند تعامل اثربخش دارد؟
نگاه وزارت امور خارجه به توسعه اقتصادی و گردشگری مثبت است تا جایی که در خصوص حضور سفیران کشورهای عربستان و ترکیه برای رویداد شب گردشگری اروند در تهران، همکاری عالی داشتند.

پیگیر راه اندازی دفتر نمایندگی وزارت امور خارجه در منطقه آزاد اروند هستیم و حتی طرح تشکیل میز اقتصادی اروند در این وزارت را نیز دنبال کردیم

پیگیر راه اندازی دفتر نمایندگی وزارت امور خارجه در منطقه آزاد اروند هستیم و حتی طرح تشکیل میز اقتصادی اروند در این وزارت را نیز دنبال کردیم.

*در مواردی که توضیح دادید به شهرداری ها نیز اشاره کردید؛ نقش شهرداری های شهرهای آبادان و خرمشهر در توسعه گردشگری چیست؟
شهرداری ها در همه شهرها توجه ویژه به گردشگری دارند. از نصب اِلِمان های مناسب تا اجرای فضاهای مطلوب برای نشاط اجتماعی.
*فکر نمی کنید اظهاراتتان کمی آرمانی است؟
به هیچ عنوان زیرا پس از مطالعه و پژوهش های گسترده ای که طی چند ماه اخیر داشتم، بررسی ها نشان می دهد توسعه اقتصادی شهرهای آبادان و خرمشهر در گروی توجه به صنعت مهم گردشگری است.
میزان فروش محصولات کشاورزی منطقه در صورت توسعه گردشگری روستایی چقدر رشد می کند؟ آیا گردشگر وقتی به روستا می رود به عنوان مثال تخم مرغ، شیر و سایر محصولات را با قیمت تمام شده پایین تر خریداری نمی کند؟ آیا کشاورز سود بیشتری نمی برد؟ در شاخه های دیگر گردشگری نیز به همین شکل است.

*با توجه به اهمیت رونق کشاورزی طبق مواردی که اشاره کردید، در زمینه گردشگری روستایی چه برنامه ای اجرا کردید؟
منطقه آزاد اروند یکی از قطب های اصلی خرمای ایران بوده که در زمینه صادرات فعال است و ضرورت دارد در زمینه توسعه گردشگری روستایی نیز یک برنامه ریزی مناسب صورت بگیرد.

نخلستان های زیبا برای گردشگران جذابیت بالایی دارد و این امر مستلزم ارائه آموزش های لازم به روستاییان است تا به سمت درآمد پایدار از طریق صنعت توریسم نیز حرکت کنند. برگزاری آئین ‌های مختلف در روستاهای این منطقه همچون قهوه خوری، خرماچینی، پخت نان محلی، پخت ماهی در تنور گلی و تهیه شیره خرما می‌تواند هر گردشگری را به سمت خود جذب کند

نخلستان های زیبا برای گردشگران جذابیت بالایی دارد و این امر مستلزم ارائه آموزش های لازم به روستاییان است تا به سمت درآمد پایدار از طریق صنعت توریسم نیز حرکت کنند. برگزاری آئین ‌های مختلف در روستاهای این منطقه همچون قهوه خوری، خرماچینی، پخت نان محلی، پخت ماهی در تنور گلی و تهیه شیره خرما می‌تواند هر گردشگری را به سمت خود جذب کند.
با برنامه ریزی های صورت گرفته مقرر شد «جشنواره بین المللی خرمای منطقه آزاد اروند» با محوریت گردشگری برگزار شود. خرما در منطقه آزاد اروند یکی از گنجینه های ارزشمند برای معرفی این منطقه و جذب گردشگر است و همچنین محصولی استراتژیک بوده اما نیازمند توجه بیشتر است و این امر از طریق گردشگری محقق می ‌شود.

*بهمن ماه امسال نمایشگاه بین المللی گردشگری تهران که مهم ترین رویداد صنعت گردشگری ایران است، برگزار می شود و همه استان ها و مناطق آزاد کشور برای آن برنامه ریزی کرده اند، آیا سازمان منطقه آزاد اروند در این نمایشگاه شرکت می کند؟
بله و حدود سه ماه است که کارگروه های آن را تشکیل داده ایم و چند برنامه های ویژه در سطح کشوری و بین المللی در نظر گرفته شده است.
*بخش خصوصی تا چه اندازه در زمینه گردشگری اروند راغب شده است؟
خوشبختانه مشارکت خوب و رویکرد مثبتی نسبت به فعالیت ها دارند. با اتاق های بازرگانی آبادان و خرمشهر نیز جلساتی را برگزار کردیم و همچنان این مسیر را ادامه می دهیم.
به همه افراد و مجموعه های خصوصی که در نظر دارند برای طرح های سرمایه گذاری اروند مشارکت کنند اعلام می کنم این سازمان حمایت ویژه ای را انجام می دهد و حتی بسته های سرمایه گذاری نیز آماده کرده ایم.
*حرف پایانی؟
اروند؛ فرصت نوین گردشگری ایران
به گزارش بازار، ضرورت دارد با بهره‌گیری از ظرفیت‌های منطقه آزاد اروند (آبادان و خرمشهر) در راستای توسعه اقتصاد گردشگری گام برداشته شود و ریلگذاری بلند مدت اقتصادی انجام شود.
منطقه آزاد اروند نیازمند اجرای برنامه های بزرگ بین المللی و کشوری است و به گفته بسیاری از دانش آموختگان و فعالان گردشگری همین منطقه، برنامه های کشوری اروند باید در تهران اجرا شود تا به شیوه بهتر و وسیع تری معرفی شود.