بازار؛ گروه استان‌ها: راه اندازی منطقه آزاد تجاری – صنعتی اینچه برون در سال ۱۳۹۳ مطرح و پس از کش و قوس‌های فراوان و رفتن چندین باره به مجلس و مجمع تشخیص مصلحت نظام، در ۱۵ اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ مصوب شد.
اما با وجود گذشت بیش از یک سال از تصویب و ابلاغ این منطقه، سرعت تحولات و پیگیری‌های مربوطه رضایت بخش نیست. هرچند مسئولان وعده شتاب بخشی به روند فعال شدن این منطقه را داد اما بررسی‌ها نشان گر آن است که پیگیری امور این منطقه آزاد چندان مطلوب نیست.
در خصوص مشکلات منطقه آزاد اینچه برون با «رمضان بهرامی»، «رئیس خانه صنعت و معدن گلستان» و فعال اقتصادی گفتگو کردیم که در ادامه خواهد آمد:
*چرا منطقه آزاد اینچه برون اجرایی نمی شود؟
اخذ مجوز منطقه آزاد اینچه برون محصول زحمت بسیاری از بزرگان استان بوده و این در شرایطی است که هم اکنون از ظرفیت این افراد در راستای اجرایی و عملیاتی شدن این منطقه استفاده نمی‌شود.
کسانی که هم اکنون پیگیر راه‌اندازی منطقه آزاد اینچه برون هستند، تجربه‌ای برای این کار ندارند.
آن عطشی که در فضای مجازی برای عضویت در هیئت مدیره منطقه آزاد گلستان است در راه‌اندازی آن نیست. باید دانست که منطقه آزاد یک ظرفیت اقتصادی و نه سیاسی است اما متاسفانه آن برداشتی که از منطقه آزاد اینچه برون می شود، چیز دیگری است.
عطشی که در فضای مجازی برای عضویت در هیئت مدیره منطقه آزاد گلستان است در راه‌اندازی آن نیست
مسئولان ما در اتاق فکر منطقه آزاد اینچه برون از ظرفیت بخش خصوصی استفاده نکرده‌اند و نتیجه آن شده «منطقه آزادی که باید فرصتی برای جهش اقتصادی استان باشد اما فرصتی است که هم اکنون از دست می‌رود».
* فعالان اقتصادی در منطقه آزاد دخالت داده نشده اند؟
هر چند که پایه منطقه آزاد توسط خانه صنعت و معدن، سازمان صمت و شرکت شهرک‌های صنعتی استان شکل گرفت اما امروز این افراد بیگانه‌ترین افراد به منطقه آزاد هستند.
با صدور مجوز منطقه آزاد لازم بود تا افرادی مانند آقای مبصری، پاک سرشت، حاج حجت عامری که خود پایه‌گذار این منطقه بودند در تصمیم‌گیری‌ها حاضر باشند.
این افراد ظرفیت‌های منطقه آزاد را می‌شناسند می‌دانند که آن ظرفیت‌ها هم اکنون برای این منطقه خوب است یا خیر.
* آیا مناطق آزاد کارایی لازم را دارند؟
قوانین منطقه آزاد روز به روز سختگیرانه‌تر می‌شود و با سرزمین اصلی تنها در مسائل اقتصادی ۱۰ درصد تقابل دارد.
با این اعداد هیچ انگیزه‌ای برای توسعه و سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد وجود نخواهد داشت. هم اکنون مناطق آزاد کشور بازارچه شده و از ظرفیت‌های اقتصادی کلان استفاده نمی‌شود.
قوانین مناطق آزاد کشور باید آزاد باشد اما ما امروز شاهد آن هستیم که هر ساله یک بخشنامه، تبصره و بند جدید می‌آید و آن منطقه آزاد از یال و کوپال افتاده است.
باید دید منطقه آزاد چه امتیازاتی نسبت به سرزمین مادری دارد. اختلاف سرمایه‌گذاری در منطقه آزاد با سرزمین مادری زیاد است اما هم اکنون در کشور این عدد به کمترین میزان خود رسیده است.
منطقه آزاد هیچ کشوری برای کارهای خدماتی و صنفی نیست اما مناطق آزاد ما مجموعه از واحدهای صنفی و محلی برای دور زدن قانون شده است.
منطقه آزاد هیچ کشوری برای کارهای خدماتی و صنفی نیست اما مناطق آزاد ما مجموعه از واحدهای صنفی و محلی برای دور زدن قانون شده است
مناطق آزاد باید با قوانین آزاد اداره شوند تا محدویت های سرزمین مادری را نداشته باشند اما هم اکنون در بسیاری از مناطق آزاد واحدهای تولیدی راکد هستند و نسبت واحدهای راکد و تعطیل به اندازه سرزمین اصلی است لذا باید قوانین منطقه آزاد بازنگری شود.
* پس بازدهی منطقه آزاد اینچه برون سخت خواهد شد؟
ما هنگامی به سوی مناطق آزاد می‌رویم که برای توسعه استان ما کمترین بضاعت را خواهد داشت، منطقه‌ای که ما ۱۰ سال پیش آن را شروع کردیم با هم اکنون اختلاف دارد.
باید قوانین منطقه به قوانین اصلی خود برگردد و آن محدودیت‌ها برطرف شود.
اگر به ۱۰ درصد اختلاف مناطق آزاد و سرزمین مادری هم قانع شویم، اما با این نگاه حاکم می توانیم بگویم که در اینچه برون تا ۱۰ سال دیگر اتفاق خوبی نخواهد افتاد.
شاخصه‌های سرزمین مادری و منطقه آزاد در حمایت‌های قانونی، امور مالی و پولی، شیوه کسب و کار، سبک خرید و غیره است که باید این شاخص ها در مناطق آزاد با نقاط دیگری تفاوت زیادی داشته باشد تا بتواند سرمایه گذار را جذب کند.
مسئولان باید همت داشته باشند و اگر منطقه آزاد می‌خواهد شکل بگیرد باید دولت و سیاستمداران پای خود را از منطقه آزاد بیرون بکشند.
دولت باید منطقه آزاد را به بخش خصوصی بسپارد اینکه امروزه همه دولتمردان انگیزه آن را دارند که عضو هیئت مدیره منطقه آزاد اینچه برون شوند اولین خطای راهبردی است.
هیچ اتفاقی برای منطقه آزاد نمی‌افتد چون تفکر منطقه آزاد اقتصادی است نه منطقه آزاد سیاسی. ورود سیاستمداران به منطقه آزاد سبب می‌شود تا آن خروجی لازم را نداشته باشیم و اگر همت نکنیم و اگر دقت نکنیم، منطقه آزاد اینچه برون جایگاه و حلاوت خود را از دست خواهد داد که همچنان که در سایر مناطق آزاد کشور چنین اتفاقی افتاده است.
نگاه ما در مناطق آزاد باید نگاه تولید باشد و اگر غیر از این باشد ما قافله را باخته‌ایم.
متاسفانه خروجی تصمیماتی که برای منطقه آزاد اینچه برون آن هم پشت درهای بسته گرفته می‌شود، به سمت و سوی تولید نیست.
* پس باید مسائل سیاسی را از مناطق آزاد جدا کرد؟
مسئولان باید حرفه‌ای عمل کنند در منطقه آزاد نمی‌شود سیاسی عمل کرد. از منطقه آزاد برای مسائل دیگری استفاده کردن اشتباه است.
با وضعیت تحریم‌ها و اتفاقات مالی و پولی کشور راه‌اندازی منطقه آزاد می‌تواند برای استان کمک کننده باشد اما متاسفانه نگاه دیگری شکل گرفته و اقتدار منطقه آزاد تحت الشعاع قرار گرفته است.
هم اکنون بسیاری از استان‌ها می‌خواهند منطقه آزاد داشته باشند و دولت هم به همه مجوز می‌دهد اما باید کل اقتصاد آزاد باشد تا برای خلاهای اقتصادی انگیزه دهد.
* سخن پایانی؟
هزینه طرح توجیهی منطقه آزاد توسط خانه صنعت سازمان صنعت و شرکت شهرک‌ها پرداخت شده اما این افراد هم اکنون نسبت به تصمیم گیری‌ها خبردار نیستند و این امر بی‌احترامی به بانیان منطقه آزاد اینچه برون است.
مصادره کردن منطقه آزاد به نام هر کسی خیانت به استان است این کار ملی بوده و هیچکس حق ندارد آن را به نام خود مصادره کند. حتی اعلام تصویب منطقه آزاد هم گروکشی سیاسی بود.
اقتصاد با این مسائل فاصله زیاد دارد، اشتغال از اقتصاد نشئت می‌گیرد و درآمد از اقتصاد است و نه سیاست.
