به گزارش بازار، نمایندگان در نشست علنی امروز (یکشنبه، ۱۵ مردادماه) مجلس شورای اسلامی با کلیات گزارش کمیسیون اقتصادی در مورد لایحه ایجاد منطقه آزاد تجاری -صنعتی سرخس با ۱۶۳ رأی موافق، ۳۳ رأی مخالف و ۹ رأی ممتنع از مجموع ۲۲۶ نماینده حاضر در جلسه موافقت کردند.
همچنین در ادامه نمایندگان با ماده واحده لایحه مذکور با ۱۷۱ رأی موافق، ۱۷ رأی مخالف و ۸ رأی ممتنع از مجموع ۲۲۱ نماینده حاضر در جلسه موافقت کردند.
در این ماده واحده آمده است: به دولت اجازه داده می‌شود در استان خراسان رضوی در محدوده خارج از نقاط جمعیتی به شرح نقشه پیوست و گزارش توجیهی، منطقه آزاد تجاری- صنعتی سرخس را ایجاد کند.
تبصره ۱- منطقه آزاد تجاری- صنعتی ایجاد شده با رعایت تبصره‌های ذیل و بر اساس قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری- صنعتی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۷/۶/۱۳۷۲ و اصلاحات بعدی آن اداره می‌شود. هرگونه تغییر در محدوده‌های مصوب، منوط به پیشنهاد هیات وزیران و تصویب مجلس شورای اسلامی است.
تبصره ۲- اعمال امتیازات قانونی مربوط به ورود و خروج کالا به استثنای مواد، کالاها، تجهیزات و ماشین‌آلات مورد نیاز طرحهای سرمایه‌گذاری و توسعه‌ای مناطق، در این منطقه، منوط به تأیید محصورشدن محدوده مورد نظر توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران و استقرار آن در مبادی ورودی و خروجی منطقه است. سازمان هر منطقه می‌تواند بخش‌هایی از محدوده قانونی مصوب منطقه را به تدریج محصور و پس از تأیید و استقرار گمرک جمهوری اسلامی ایران نسبت به عملیاتی‌نمودن آن اقدام کند.
تبصره ۳- سازمان منطقه موظف است ظرف یک‌سال ونیم پس از تشکیل، طرح جامع منطقه را با رعایت اسناد و طرحهای ملی بالادستی تهیه و برای تصویب به شورای‌عالی مناطق آزاد تجاری- صنعتی و ویژه اقتصادی ارائه کند. شورای‌عالی موظف است حداکثر ظرف شش‌ماه پس از دریافت طرح جامع، نسبت به تصویب آن اقدام و مراتب را جهت اجراء ابلاغ کند.
تبصره ۴- حکم تبصره (۳) قانون ایجاد هفت منطقه آزاد تجاری- صنعتی و ایجاد سیزده منطقه ویژه اقتصادی مصوب ۳۰/۲/۱۳۹۹ در خصوص این منطقه لازم‌الاجراء است.
تبصره ۵- مجوز واردات خودروهای سواری خارجی در محدوده این منطقه، صرفاً به اشخاصی اعطاء می‌شود که دارای مجوز فعالیت اقتصادی در محدوده منطقه باشند. تردد خودروهای فوق صرفاً در محدوده مصوب پیوست این قانون امکان‌پذیر است.
تبصره ۶- دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد تجاری – صنعتی و ویژه اقتصادی مکلف است هر شش‌ماه یک‌بار گزارش عملکرد منطقه آزاد تجاری- صنعتی ایجاد شده به موجب این قانون را تهیه و به کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی ارائه کند.
براساس این گزارش حجت‌الله عبدالملکی دبیر شورای عالی مناطق آزاد تجاری – صنعتی و ویژه اقتصادی در دفاع از این لایحه، بیان کرد: منطقه سرخس اکنون منطقه ویژه است و از اهمیت ویژه ای برای ما برخوردار است.
وی افزود: هرچند برخی مطرح می کنند که کارکرد مناطق آزاد آنچه که باید باشد نبوده و باید گفت که این موضوع درست است اما باید مطرح کنم که مهم ترین موضوع در این حوزه ثبات قوانین و مقررات است که یک زیرساخت حقوقی محکم وجود داشته باشد تا سرمایه گذاران بتوانند برای بلندمدت برنامه ریزی کنند.
عبدالملکی تصریح کرد: هم دولت با مقررات متناقض و هم بعضا مجلس با تصویب برخی قوانین مزیت های مناطق آزاد را دچار چالش کرده اند و موجب بی ثباتی شده اند که برای رفع این موضوع درخواست تصویب قوانینی در لایحه برنامه هفتم را داریم که ثبات وجود داشته باشد.
محمدرضا پور ابراهیمی داورانی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز در این حوزه بیان کرد: بیشترین ظرفیت برای کمک به صادرات در این منطقه که می تواند انجام شود مربوط به سرخس است.
نماینده مردم کرمان و راور در مجلس با اشاره به وجود فرودگاه و دسترسی ریلی در این منطقه، گفت: وجود ۱۲۰ واحد اقتصادی در سرخس یکی از موضوعاتی است که موجب می شود این منطقه صادرات محور شود.
وی درباره پیشنهاد یکی از نمایندگان مبنی بر ممنوعیت واردات خودروهای آمریکایی و انگلیسی به مصوبه هیات وزیران درباره ممنوعیت ورود خودروهای آمریکایی و انگلیسی به مناطق آزاد اشاره کرد و گفت: از نظر محتوایی با نظر همکارم موافق هستم اما به دلیل اینکه این مصوبه وجود دارد نیازی به درج آن در مصوبه ما نیست.
میزان اثرگذاری مناطق آزاد در هاله ای از ابهام است
احمد دنیامالی در مخالفت با کلیات لایحه ایجاد منطقه آزاد تجاری -صنعتی سرخس، گفت: کارکرد مناطق آزاد در ۴ دهه بعد از انقلاب روشن نبوده و اینکه در مرزها مرتبا بدون فراهم کردن تجهیزات و نیروهای انسانی، محدوده گمرکی ایجاد کنیم اقدام مناسبی نیست.
وی تصریح کرد: آیا تاکنون کارکرد مناطق آزاد اندازه گیری شده و مشخص شده است که چقدر به نفع منافع ملی بوده است؟ بنابراین کارکرد این مناطق همچنان در هاله ای از ابهام است کما اینکه برخی مناطق آزاد که مصوب کردیم بعد از گذشت ۲ سال هنوز اقدامی در جهت اجرا برای آن ها انجام نشده است ضمن اینکه برخی از آن ها محدوده مشخصی ندارند که این موضوع باید در گینس ثبت شود.
نماینده مردم بندر انزلی در مجلس شورای اسلامی یادآور شد: هدف از ایجاد مناطق آزاد توسعه صادرات و ایجاد اشتغال بود که محقق نشد ضمن اینکه ایجاد این مناطق آزاد باعث می شود تولیدکنندگانی که مالیات بر ارزش افزوده پرداخت می کنند امکان رقابت با آن ها را نداشته باشند بنابراین توسعه این مناطق را به صلاح کلان کشور نمی دانم چرا که نه تنها گشایشی ایجاد نمی کنند بلکه به صنایع نیز آسیب جدی وارد می کنند.
وی با اشاره به وضعیت کاسبان منطقه آزاد انزلی و تاثیر منفی خرده فروشی در این منطقه، افزود: با این شرایط ایجاد این مناطق مغایر با سیاست های ابلاغی رهبری است بنابراین لازم است وضعیت آن ها را در برنامه هفتم توسعه تعیین تکلیف کنیم سپس برای ایجاد مناطق آزاد جدید تصمیم بگیریم.
تجربه ایجاد مناطق آزاد مطلوب نبوده است
حسن محمدیاری در مخالفت با کلیات لایحه مذکور، افزود: تجربه ایجاد منطقه آزاد در کشور خوشایند نبوده است و متاسفانه به دلیل نبود سازوکار مشخص برای آن ها در تحقق اهداف این مناطق توازنی ایجاد نشده است.
نماینده مردم طوالش و رضوانشهر و ماسال در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: از جذاب ترین اهدافی که برای مناطق آزاد تعیین شده بود قیمت کالاها، قوانین گمرکی، صادرات و واردات و معافیت از مالیات بود که باید نمایندگان استان هایی که در آن ها منطقه آزاد ایجاد شده است در خصوص میزان تحقق این اهداف قضاوت کنند.
وی تصریح کرد: در خصوص تردد خودروها با پلاک منطقه آزاد قوانین متفاوتی در مناطق مختلف ایجاد شده است بنابراین می طلبد که سازوکار مشخصی در این خصوص ایجاد شود تا مردم از این مهم محروم نشوند.
این نماینده مردم در مجلس یازدهم یادآور شد: در خصوص ایجاد منطقه آزاد سرخس گفته شد که برای رونق صادرات مطرح شده اما آیا تاکنون توانسته ایم چارچوبی تعیین کنیم که صادرکنندگان با امنیت کالاهایشان را صادر کنند؟ ضمن اینکه اگر قرار است منطقه آزادی ایجاد شود کل استان باید در این زمینه منتفع شوند همچنین باید به اصل تشکیل مناطق آزاد توجه شود که قرار بود مناطق محروم از امتیاز آن ها بهره مند شوند.
سیدعلی موسوی ضمن تشکر از بازدید میدانی نمایندگان از مناطق آزاد، افزود: از آقای عبدالملکی انتظار داریم که نگاه ویژه ای به مناطق محروم و کم برخوردار داشته باشد چرا که در مناطق آزاد امتیاز ویژه ای از جمله حذف عوارض و مالیات و تشویق سرمایه گذاران لحاظ می شود که برای مناطق محروم از اهمیت به سزایی برخوردار است.
نماینده مردم ملکان در مجلس شورای اسلامی در ادامه از عبدالملکی خواست دبیرخانه ای تشکیل دهد که در آن پیشنهادات به طور مساوی برای مناطق آزاد بررسی شود.
وی در ادامه در انتقاد نسبت به تبعیضی که بین استان های مختلف برای ایجاد مناطق آزاد در آن ها وجود دارد، افزود: هم اکنون استان آذربایجان شرقی در حالی که هم مرز با کشورهای همسایه است و باید دارای منطقه آزاد باشد از این امتیاز بی بهره است و این یک تبعیض و اقدامی مخالف با اصل سوم قانون اساسی است همچنین مخالف با شعار سال بوده که بر ضرورت توجه به رشد تولید تاکید دارد.
موسوی تصریح کرد: متاسفانه تاکنون توجه به مناطق آزاد تجاری واردات محور بوده به گونه ای که به دروازه واردات تبدیل شده اند و همچون سم برای اقتصاد تولید محور هستند و اگر به این روش این مناطق توسعه یابد قطعا مخالف شعار سال است.
رئیس فراکسیون مناطق محروم و شهرهای کمتر توسعه یافته مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: در ایجاد مناطق آزاد توجه به مناطق محروم وکم برخوردار از اهمیت به سزایی برخوردار است در این زمینه باید به کمیسیون تلفیق برنامه هفتم متذکر شوم که در مصوباتش به این مناطق و طبقه ها و دهک های پایین جامعه توجه ویژه ای داشته باشد آن هم در شرایطی که هم اکنون گوشت هر کیلو ۵۰۰ هزار تومان و مرغ به هر کیلو ۱۰۰ هزار تومان رسیده است و دهک های پایین جامعه قدرت خرید این محصولات را ندارند و نمی توانند در سفره خود قرار دهند.
جلیل رحیمی جهان آبادی در نشست علنی امروز (یکشنبه، ۱۵ مرداد ماه) مجلس شورای اسلامی در موافقت با کلیات لایحه ایجاد منطقه آزاد تجاری -صنعتی سرخس گفت: منطقه سرخس یکی از قوی‌ترین مناطق از منظر زیرساخت‌های تجاری و اقتصادی است و همچنین کشور ترکمنستان نیز ظرفیت‌ها و آمادگی‌های بالایی به جهت توسعه روابط و تعامل اقتصادی با ما دارد.
نماینده مردم تربت‌جام و تایباد و باخرز و صالح آباد در مجلس افزود: اشتراکات تاریخی، فرهنگی و نیازهای متقابل اقتصادی و تجاری بین ایران و ترکمنستان فرصت خوبی برای توسعه منطقه سرخس است، البته اصلی‌ترین هدف مناطق تجاری ایجاد سرمایه‌گذاری مشترک، وابستگی متقابل بین دو کشور در دو طرف مرز و ایجاد زمینه صادرات و البته واردات، ایجاد زمینه برای سرمایه‌گذاری‌های خارجی و به فرموده رهبری زیست عادلانه پایدار در مناطق مرزی است که باید به آن توجه کنیم.
وی خاطر نشان کرد: در شرایط تحریمی و در شرایطی که کشورهای هم مرز ما آماده توسعه روابط اقتصادی با ما هستند، ما نباید به سمت خودتحریمی برویم و عملکرد دولت در این زمینه، عملکرد ارزشمندی است و حالا دولت پای کار آمده و کمیسیون اقتصادی نیز دقت ویژه‌ای در این زمینه به کار گرفته تا این لایحه نظیر منطقه دوغارون تعیین تکلیف شود.
رحیمی جهان آبادی در پایان تأکید کرد: باید کمک کنیم علیرغم تحریم‌های ظالمانه از طریق تبادل با کشورهای همسایه و کمک به تویدکنندگان، کشور از مشکلات اقتصادی فاصله بگیرد و امیدواریم با رأی نمایندگان زمینه صادرات کالاها به کشورهای همسایه فراهم شود.
سیدجواد حسینی کیا نیز در موافقت با لایحه مذکور گفت: در مناطق مختلف کشور سالانه ایجاد مناطق آزاد تجاری هستیم اما این خلأ در شمال شرق کشور احساس می‌شد تا یک منطقه تجاری فعال مستقر شود.
نماینده مردم سنقر در مجلس افزود: مناطق آزاد تجاری به رونق اقتصادی کمک زیادی می‌کنند و باعث می‌شود سرمایه‌گذاری و نقدینگی در کشور به سمت اشتغال هدایت شود و تولیدکنندگان برای تولید کالاهای صادرات محور انگیزه پیدا کنند. همچنین جلوگیری از خروج سرمایه و ایجاد جذابیت برای سرمایه‌گذاران و پیش‌بینی سوپاپ اطمینانی برای مقاطع بحرانی برای واردات کالاهای مورد نیاز کشور یکی دیگر از مزایای مناطق آزاد تجاری است.
احمد امیرآبادی فراهانی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز در موافقت با کلیات لایحه ایجاد منطقه آزاد تجاری -صنعتی سرخس با اشاره به ظرفیت‌های بالای منطقه آزاد سرخس گفت: این منطقه تنها منطقه محصور آزاد کشور و دارای فرودگاه فعال است که واحدهای بزرگ تجاری نیز در آن فعال هستند و اخیراً قراردادی با یک شرکت چینی به منظور ایجاد یک جاده ترانزیتی در شمال شرق کشور در این منطقه منعقد شده است.
نماینده مردم قم در مجلس افزود: احداث جاده به سمت منطقه سرخس و وجود یک جاده ترانزیتی از گمرک به داخل مجموعه و ظرفیت بالای تجاری در سرخس فرصت خوبی در اختیار کشور قرار می‌دهد تا بتوانیم با جلب سرمایه‌گذاری خارجی به سمت رونق اقتصادی و همچنین توسعه مناطق محروم پیرامونی حرکت کنیم لذا با توجه به ویژگی‌های متمایز منطقه سرخس رأی مجلس به استقرار منطقه آزاد می‌تواند بسیاری از موانع قانونی را برای توسعه اقتصادی مرتفع سازد.
