وام ۳۰ میلیونی برای سفر به مناطق آزاد - افق اقتصادی

به گزارش بازار، محمدفرزاد میرزایی مدیرکل گردشگری دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد تجاری صنعتی و ویژه اقتصادی، معتقد است گام‌های جدی برای اصلاح وضعیت بخش زیرساخت مناطق آزاد و ویژه اقتصادی برداشته شده است تا از سلیقه‌محوری‌ها فاصله گرفته و گردشگری ریل‌گذاری شود. بر همین اساس هم امسال ۷۰ میلیارد تومان برای بودجه گردشگری مناطق آزاد درنظر گرفته شده که به گفته میرزایی برای نخستین‌بار بوده که بودجه مستقلی به گردشگری و میراث فرهنگی مناطق آزاد اختصاص یافته است.

محمدفرزاد میرزایی، هرچند این بخش را مسؤول رفع مشکلات حمل و نقل مناطق نمی‌داند، پاسخی برای گرانی هزینه سفر به مناطق آزاد و دسترسی‌های محدود به این مناطق ندارد، اما می‌گوید برای برقراری سفر توریستی دریایی بین مناطق آزاد جنوب ایران و عمان و همچنین افزایش پروازهای بین‌المللی مذاکراتی شده است.

همچنین به پرسش‌هایی درباره کاهش حجم سرمایه‌گذاری‌ها در بخش گردشگری مناطق آزاد، ترددهای بین‌المللی، سفر بدون ویزا به مناطق آزاد ایران، مشوق‌های سرمایه‌گذاری و سفر و چالش تبلیغات پاسخ داد.

مدیرکل گردشگری شورای عالی مناطق آزاد گفت : در ایران نخستین منطقه آزادی که تعریف شد، کیش بود و پس از آن سایر مناطق اضافه شدند و درحال حاضر هفت منطقه آزاد اجرایی شده که شامل چابهار، قشم، کیش، اروند، ارس (جلفا)، ماکو و انزلی می‌شود. علاوه‌بر این، هفت منطقه دیگر به تازگی اضافه شده که در حال تعیین هیأت‌مدیره و مدیرعامل است که مهران، قصر شیرین، اینچه برون، بانه، مریوان و اردبیل از آن جمله است.

روزانه ۱۸ هزار عراقی به اروند تردد دارند. هم‌مرزی با کشورهای اطراف یک امتیاز است، که گاهی چالش‌های سیاسی روی این ارتباط تأثیر می‌گذارد. در تمام دنیا پهنه جغرافیایی مناطق آزاد را در جایی تعریف می‌کردند که بکر باشد و البته جاذبه و جمعیت خاصی نداشته باشد و صرفا اقتصادی باشد، اما در کشور ما مناطق آزاد در نقاطی تعریف شده‌اند که جمعیت محلی دارد، مثل اروند که بزرگترین منطقه به لحاظ جمعیتی در بین مناطق آزاد است و یا ماکو که دومین منطقه آزاد به لحاظ وسعت جغرافیایی است که سه شهرستان را دربرمی‌گیرد و یا قشم که ۷۰ درصد آن منطقه آزاد است و باقی محدوده آن، منطقه ویژه اقتصادی است.

منطقه ویژه اقتصادی معمولا در سرزمین اصلی تعریف می‌شود، که بر این اساس بالغ بر ۷۷ منطقه ویژه اقتصادی داریم.

در مناطق آزاد منابع درآمدی و تکالیف مختلفی تعریف شده است. مطابق با پیش‌بینی‌ها در سند مناطق آزاد، گردشگری دومین منبع درآمدی به شمار می‌آید، به این دلیل که در مناطق آزاد ورود بدون روادید است و جاذبه به وفور وجود دارد. علاوه‌بر این، ارتباط و هم‌مرزی با کشورهای اطراف بدون محدودیت یک امتیاز به شمار می‌آید، که البته گاهی چالش‌های سیاسی روی این ارتباط تأثیر می‌گذارد. سوای قدمت تاریخی که در کیش شواهد آن موجود است، طبیعت بی‌پایان قشم و وجود نخستین ژئوپارک خاورمیانه در این جزیره و حضور بومی‌ها، جاذبه دیگر مناطق آزاد به شمار می‌آید. در کنار همه این ظرفیت‌ها، در چابهار بالغ بر ۱۶ غذای محلی، در قشم هفت نوع غذای محلی و در کیش هفت نوع غذای محلی شناسایی شده است.

در حوزه زیست عفیفانه نیز در جامعه محلی ساکن در مناطق آزاد هیچ مشکلی وجود ندارد، ضمن اینکه یکی از جاذبه‌های اصلی این مناطق است.

در اروند نیز مردم محلی پیوستگی عجیبی با مردم کشور عراق دارند، که سوای خاطرات مشترکی که عامل رفت و آمد شده، این منطقه بستر گردشگری سلامت دارد؛ روزانه ۱۸ هزار عراقی به اروند تردد دارند.

کوه‌های بازالتی، غذاهای بومی و فرودگاه بین‌المللی ویژگی منطقه آزاد ماکو است، درحالی‌که این پیوست فرهنگی را در منطقه آزاد ارس نیز شاهدیم. ضمن آن‌که ژئوپارک ارس به تازگی در یونسکو ثبت شده است. البته تلاش می‌کنیم کوه‌های بازالتی و ژئوسایت‌هایی را که در منطقه آزاد ماکو وجود دارد در سال آتی در یونسکو ثبت جهانی کنیم.

منطقه آزاد انزلی علاوه‌بر پیوستگی دریا و جنگل، به شدت برای گردشگران عرب جذاب است. علاوه بر تمام این جاذبه‌ها، ظرفیت خرید در مناطق آزاد وجود دارد و بالغ بر ۶۳ درصد صادرات و واردات کشور در بستر گمرکی این مناطق انجام می‌شود.

با وجود چنین ظرفیتی با این پرسش مواجهیم که گردشگری چقدر برای مناطق آزاد در اولویت است؛ چراکه سیاست‌ها و برنامه‌های مناطق آزاد، به جز کیش چندان روی گردشگری متمرکز نیست و سرمایه‌گذاری‌ها با ظرفیت تعریف‌شده مطابقت ندارد. حتی در جزیره‌ای مانند کیش که اولویت نخست آن گردشگری است، به دلیل تغییرات پی‌درپی مدیریت در سال‌های اخیر، روند رشد و توسعه آن با چالش مواجه شده است و به همین واسطه، برنامه‌ریزی درست و اصولی برای جذب گردشگر ندارد و حتی دسترسی به این مناطق به ویژه کیش، گران و سخت شده و ظاهرا هیچ برنامه‌ای برای سامان‌دهی گردشگری مناطق آزاد وجود ندارد؟
بخشی از نقدی را که به بی‌ثباتی مدیریتی گردشگری مناطق آزاد می‌شود می‌پذیرم، اما بخشی از آن به گردشگری ارتباطی ندارد و اتفاقا در حوزه گردشگری ثبات مدیریتی داشتیم؛ حدود ۱۷ تا ۱۸ ماه است که افرادی با میانگین سنی ۲۶ سال مدیریت گردشگری مناطق آزاد را برعهده دارند و برای اولین بار بودجه مستقل به گردشگری داده شده است. تا قبل از این بودجه‌ها سلیقه‌ای خرج می‌شد. با توجه به این سوال، فکر می‌کنم درباره سیاست مدیریت گردشگری در کشور و مدیریت گردشگری در مناطق آزاد نگاه اشتباه و سوءبرداشت ایجاد شده است. ما هیچ خط ایرلاینی در مناطق آزاد نداریم و قیمت‌های این حوزه به مناطق آزاد ارتباطی ندارد. در دولت سیزدهم، در حوزه گردشگریِ مناطق آزاد، تمام تلاش بر این بود که چند گام جدی برداشته شود و ورود دقیق و عمیق در «هویت‌محور کردن گردشگری» داشته باشیم.

گفتمان جمهوری اسلامی، گفتمان انقلاب و بوم‌محوری است و تاکید آن بر کدهای ارزشی است، برای همین نگاه را به سمت «گردشگری تعالی‌بخش» بردیم، تا زمینه حضور گردشگران فراهم شود و رونق اقتصادی برای هر دو طرف، یعنی جامعه میزبان و مهمان محقق شود. روی این منوال، سال گذشته بالغ بر ۷۰ رویداد ملی جریان‌ساز برگزار شد، از جمله جشنواره مونسان که در چابهار و جشنواره آواهای محلی که در مناطق آزاد غرب کشور برگزار شد.

اشاره شد در گردشگری مناطق دچار بی‌ثباتی مدیریتی هستیم، بخشی از این نقد را می‌پذیرم، اما بخشی از آن به گردشگری ارتباطی ندارد و اتفاقا در حوزه گردشگری ثبات مدیریتی داشتیم؛ حدود ۱۷ تا ۱۸ ماه است که افرادی با میانگین سنی ۲۶ سال مدیریت گردشگری مناطق آزاد را برعهده دارند. بالغ بر ۷۰ میلیارد برای بودجه گردشگری مناطق آزاد درنظر گرفته شده است و سال گذشته ۱۷ درصد بودجه گردشگری سلامت مناطق آزاد افزایش داده شده است. تا کنون، بودجه مناطق آزاد کاملا سلیقه‌ای در حوزه گردشگری خرج می‌شد.

با توجه به ساختار مناطق آزاد که هیأت مدیره‌ای اداره می‌شود، بخش گردشگری در دبیرخانه مناطق آزاد چندان قدرت اجرایی ندارد، چون آن‌ها اداره کل ما نیستند و ما در یک تعامل همه‌جانبه کار را پیش می‌بریم. با این وجود، سال گذشته برای نخستین‌بار بودجه گردشگری و میراث فرهنگی مناطق آزاد را تعریف کردیم. تا پیش از آن هیچ بسته مدونی نداشتیم، اما حالا این بودجه قابل رصد و قابل نظارت شده است.

تمام تلاش ما بر این است که ریل‌گذاری کنیم. تا پیش از این پانزده شانزده ماه، هیچ برنامه و رویکردی در گردشگری مناطق آزاد وجود نداشت و هیچ بودجه‌ای برای گردشگری مناطق آزاد نداشتیم.

سابق بر این یک منشوری راهبردی برای گردشگری مناطق آزاد مصوب شده بود، در عین حال که نمی‌توان گفت چیزی برای گردشگری مناطق آزاد وجود نداشته، این پرسش مطرح است که سرانجام آن منشور چه شد؟
در آن منشور گفته شده بود ۱۰ درصد درآمد مناطق آزاد باید خرج مسائل فرهنگی و اجتماعی شود و گردشگری هم ذیل آن تعریف شده بود، درحالی‌که آن زمان گردشگری زیر نظر معاونت اقتصادی بود. البته ما تلاش می‌کنیم گردشگری را به صورت یک اداره کل مستقل تعریف کنیم، چون قرار بود گردشگری دومین جریان درآمدی مناطق آزاد باشد و الان گردشگری منبع اصلی درآمدی برخی مناطق آزاد است.

با وجود ظرفیت ۱۲ میلیون نفر شب اقامت و تردد بالای ۵۰ میلیون نفر در سال، دو ژئوپارک در مناطق آزاد و بالغ بر ۴۰۰ جاذبه گردشگری و ۷۰ مقصد گردشگری، حتما به تشکیلات جهادی و متخصص نیاز داریم. با وجود چنین ظرفیتی، اما به خاطر شرایطی که در کشور پیش آمده است، متاسفانه سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری خیلی کم شده است، اما در مناطق آزاد تسهیلات تشویقی برای سرمایه‌گذاری درنظر گرفته شده است.

با این وجود، به نظر می‌رسد تنها در کیش است که روی زیرساخت گردشگری تا حدودی تمرکز شده، وگرنه سایر مناطق آزاد در زیرساخت گردشگری به نوعی با عقب‌ماندگی مواجهند، آیا این موضوع را تایید می‌کنید و برای جبران این کمبود چه برنامه و سیاستی وجود دارد؟
من این نظر را رد می‌کنم. کیش به نوعی الگوی گردشگری کلاس A ایران است، ولی در کنار آن تنها توان گردشگری مناطق آزاد نیست. سال گذشته قشم حدود ۵ میلیون گردشگر جذب کرد، چندبرابر کیش. چابهار در نوروز بالغ بر ۶۰۰ هزار نفر گردشگر داشت. قطعا برای ایجاد و بهبود کیفیت زیرساخت در تمام مناطق برنامه وجود دارد؛ در چهار ماه اخیر بالغ بر ۷۰۰ بسته سرمایه‌گذاری تعریف کردیم که از میان آن‌ها بیش از ۱۴۰ بسته در حوزه گردشگری تعریف شده است و سرمایه‌گذار اگر در بستر این بسته‌ها اقدام کند تمام زیرساخت‌ها را برای او با کمترین قیمت فراهم می‌کنیم. در مناطق آزاد مشکلی برای تأمین زیرساخت نداریم. بیشترین مشکل در بخش زمین است که قیمت‌های متفاوت دارد و به خاطر اینکه سنوات گذشته در حوزه زمین اتفاقات خوبی نیفتاد، باعث شد ما در این دوره روی این موضوع بیشتر متمرکز شویم و امکانات مشارکتی درنظر بگیریم.

به خاطر شرایطی که در کشور پیش آمده است، سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری مناطق آزاد خیلی کم شده است. مسأله این است که ما با سیاست چندبخشی در گردشگری کشور مواجهیم و صفر تا صد کار در اختیار یک شخص یا یک دستگاه نیست؛ بنابراین مسیر برای سرمایه‌گذاری طولانی‌تر می‌شود.

با توجه به اینکه ۷۰۰ بسته سرمایه‌گذاری تعریف شده و از طرفی گفته شد حجم سرمایه‌گذاری در گردشگری کم شده است، چه تسهیلات و امتیاز ویژه‌ای برای جذب سرمایه‌گذاران به مناطق آزاد درنظر گرفته شده است؟
پرداخت وام‌های سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری را در کمتر از ۶۰ روز تعریف کرده‌ایم. البته این وام‌ها طبق ضوابط بانک‌ها اعطا می‌شود، که شرایط آن به‌زودی اعلام خواهد شد. ضمن این‌که در تمام مناطق مشارکت در ساخت داریم، یعنی بنا بر میزان آوردۀ سرمایه‌گذار، ما امکاناتی مانند زمین را به صورت مشارکتی در اختیار آن‌ها می‌گذاریم.

به ورود بدون ویزای اتباع خارجی به مناطق آزاد اشاره کردید، درحالی‌که بررسی‌های میدانی حاکی از این است که در بیشتر این مناطق، که امکان دسترسی بین‌المللی دارند، ظاهراً ارگان‌های دیگر باید در جریان ورود مسافر خارجی قرار گیرند و چندان هم بدون ممانعت و آزاد نبوده است. سوای این، هیچ تبلیغاتی درباره سفر بدون ویزا به مناطق آزاد ایران صورت نگرفته است و اگر در مناطقی مثل اروند و جلفا رفت و آمدی صورت می‌گیرد بیشتر به شکل سنتی و براساس روابط فامیلی و قومی و از گذشته بوده است. برای تغییر این وضعیت چه اقدامی قرار است انجام شود؟

اینکه درباره ورود بدون ویزا به مناطق آزاد ایران، تبلیغاتی نشده است، کاملا با شما موافقم و درست است، ولی درحال رایزنی با شبکه گردشگری نجف برای افزایش تردد و سفرها به دو منطقه قشم و کیش هستیم، که بزرگترین شبکه گردشگری جنوب غرب آسیا است. برای راه‌اندازی خط دریایی بین عمان و قشم نیز درحال رایزنی هستیم. همزمان تبلیغ می‌کنیم که رفت و آمد به این مناطق بدون نیاز به روادید صورت می‌گیرد.

درباره مشکل و محدودیتی که برای ورود بدون ویزا گفته شد، تا کنون گزارشی نداشته‌ایم. اتفاقا این ترددها آنقدر راحت صورت می‌گیرد که در دو ماه اخیر ۱۷۰۰ گردشگر خارجی به جزیره کیش وارد شده‌اند، درحالی که سال گذشته این تعداد نزدیک به ۶۰۰ نفر بود. همچنین، بالغ بر هفت‌هزار نیروی کار خارجی در کیش داریم که هفتگی رفت‌وآمد می‌کنند و اگر چالشی باشد و گزارش دهند رسیدگی می‌کنیم. در قشم نیز بالغ بر سه‌هزار گردشگر خارجی از ابتدای بهار تا کنون داشته‌ایم و محدودیتی در این‌باره وجود ندارد. اتفاقا یکی از چالش‌های این مناطق، سفر بدون روادید است، چون همین حالا بالغ بر ۴۰ هزار نفر غیرایرانی در این مناطق حضور دارند که مسائل خاص خود را دارد.

درست است که سفر بدون روادید یک امکان ویژه برای سفر محسوب می‌شود، اما مسأله مناطق آزاد ایران نداشتن ارتباط بین‌المللی و دسترسی هوایی و دریایی از طریق کشورهای دیگر است، فکر می‌کنم تنها یک پرواز بین‌المللی به کیش انجام می‌شود و رفت و آمد به دیگر مناطق آزاد که مرزی هستند از مسیر زمینی صورت می‌گیرد، بنابراین سوال این است آن حجم گردشگر چگونه به این مناطق آزاد آمده‌اند؟ برای بهبود وضعیت زیرساخت حمل و نقل بین‌المللی چه اقدامی شده است؟

ما به حوزه پروازهای بین‌المللی ورود کرده‌ایم و به شدت دنبال برقراری پرواز بین کیش و دبی، کیش و کویت، قشم و کویت، چابهار و افغانستان هستیم و مذاکراتی آغاز شده است، که عملی شدن این پروازها به اقدام بخش خصوصی منوط است، که هنوز آنچنان که باید ورود نکرده است. ما باید بسته جاذبه‌هایمان را تنوع ببخشیم. قطعا مسافری که وارد مناطق آزاد می‌شود نمی‌خواهد ۱۰ روز کامل را در یک منطقه بگذارند. وقتی هم که وارد کشور می‌شود با تأخیرهای مکرر حوزه گردشگری مواجه می‌شود؛ از هتل گرفته تا فرودگاه. تعداد فرودگاه‌های بین‌المللی در سطح کشور زیاد نیست، یا پروازهایی بین مناطق آزاد با شهرهای دیگر محدود و ناچیز است. البته یک سرمایه‌گذار خارجی برای اجرای پروژه تمایل نشان داد، اما شرایط فراهم نشد. مسأله این است که ما با سیاست چندبخشی در گردشگری کشور مواجهیم و صفر تا صد کار در اختیار یک شخص یا یک دستگاه نیست؛ بنابراین مسیر برای سرمایه‌گذاری طولانی‌تر می‌شود.

چرا با ایرلاین‌های داخلی و دولتی و نیمه‌دولتی وارد مذاکره نشده‌اید؟
سرمایه‌گذار ایرلاین و زنجیره گردشگری نوساناتی مانند پراکندگی جغرافیایی و تفاوت آب و هوایی مناطق آزاد را درنظر می‌گیرد و ما تا کنون هم با بسته‌های مختلف گردشگری، سرمایه‌گذار جلب کرده‌ایم، مثل قرارداد مشارکتی که حاصل یک گفتمان جدی در دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد بوده است.

مذاکرات راه‌اندازی خط دریایی قشم ـ عمان به چه نتیجه‌ای رسیده است؟
راه‌اندازی خط دریایی مسقط ـ چابهار ـ قشم، درحال طراحی است. سرمایه‌گذار خارجی هم ابراز تمایل کرده، مذاکرات هم انجام شده است. البته به طرح مسیر دریایی داخلی چابهار ـ قشم ـ کیش هم فکر شده تا این مسیر توریستی با ۶۸۰ کیلومتر فعال شود. مذاکرات آن هم درحال انجام شدن است و سازمان دریانوردی باید تایید کند، چون با توجه ۴۸ ساعت طول مسافت، به کشتی‌هایی با کلاس خاص نیاز است.

مسیرهایی که درحال طراحی و مذاکره است، رویکرد گردشگری دارد، اما مسأله این است چرا برای برقراری حمل و نقل دریایی بین سه منطقه آزاد چابهار، قشم و کیش اقدامی نمی‌شود؟ عملا ارتباط دریایی و حتی هوایی بین این سه منطقه قطع و یا بسیار محدود است، به هر حال به عنوان بخشی که مسؤولیت گردشگری مناطق آزاد را دارد برای برقراری این ارتباط و توسعه مسیرهای دسترسی مذاکراتی با بخش مربوطه نشده است؟
حوزه فعالیت ما، حمل‌ونقل نیست و آن مسیرهای دریایی هم کاملا رویکرد گردشگری دارند. مشکلی که وجود دارد این است که برای برقراری ارتباط دریایی بین این سه منطقه به کشتی خاصی نیاز است و برای سرمایه‌گذار هم این پرسش وجود دارد که چقدر از این مسیرِ توریستی دریایی استقبال می‌شود. البته ما مطمئنیم مسیر دریایی عمان جواب می‌دهد، ولی درباره مسیر داخلی بین چابهار، قشم و کیش به دلیل طول مسافت و اینکه قبلا تجربه‌ای برای گردشگری دریایی در مردم ما وجود نداشته، چندان مطمئن نیسیتم، ولی درحال برنامه‌ریزی آن هستیم.

چند سال پیش یک سرمایه‌گذار خارجی مسیر دریایی عمان را راه‌اندازی کرد، اما توجیه اقتصادی نداشت و طرح متوقف شد، آیا پیش از جذب دوباره سرمایه‌گذار، پروژه قبلی مطالعه و آسیب‌شناسی شده است؟
ما در قالب یک طرح ترانزیتی به این پروژه نگاه نمی‌کنیم، این پروژه کاملا توریستی است و برابر با بیزنس‌پلنی که شرکت خصوصی ارائه کرده است، انجام خواهد شد.

به جذابیت برخی مناطق برای گردشگران عرب اشاره شد، با توجه به گشایشی که در روابط کشورهای عربی به ویژه عربستان با ایران رخ داده، چقدر از این ظرفیت در مناطق آزاد استقاده می‌شود و در این‌باره برنامه‌ریزی شده است؟
کشورهای حوزه خلیج فارس علاقه‌مند به خطه شمال ایران هستند، مثلا در منطقه آزاد انزلی، در بودجه ۱۴۰۲ معین شده که زنجیره ارزش گردشگری منطقه را با ۶۰ درصد تخفیف در اختیار فعالان گردشگری قرار دهیم. البته لازم به توضیح است که شورای عالی مناطق آزاد، امکاناتی مثل هتل در اختیار ندارد و همه این امکانات و زنجیره خدمات در اختیار بخش خصوصی است. ما کلا همکار بخش خصوصی هستیم و در تلاشیم به کمک آن‌ها، جاذبه‌ها را به مقصد گردشگری تبدیل کنیم. طرح این است که ظرفیت گردشگری در انزلی و ارس با ۵۵ تا ۶۲ درصد تخفیف ایجاد شود تا گردشگران کشورهای حاشیه خلیج فارس را جذب کنیم. این برنامه‌ها وجود دارد، ولی مهم‌تر از همه، ما به ایرلاین نیاز داریم که برنامه‌ریزی آن اصلا با ما (بخش گردشگری دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد) نیست. در قدیم ایرلاین کیش‌ایر را در اختیار داشتیم که آن هم الان تحت مدیریت اصلی ما نیست و به نوعی بخش خصوصی تلقی می‌شود.

با توجه به ظرفیت شمرده‌شده در مناطق آزاد و با درنظر گرفتن اعتبارات و درآمدهای آن، اگر گردشگری برای مناطق آزاد اولویت است چرا هیچ تبلیغی در بیرون از مرزها صورت نمی‌گیرد؟ وقتی تبلیغات نیست چگونه انتظار داریم گردشگر خارجی جلب شود و متوجه امکاناتی مثل سفر بدون ویزا و یا خدمات و جاذبه‌ها شود؟

مناطق آزاد را در بستر گردشگری به عنوان بسته گران‌قیمت معرفی کرده بودند. این موضوع را رد می‌کنم. سفر به این مناطق اصلا گران نیست. قیمت‌ها در جزیره مثل کیش مناسب قاطبه جامعه است. با این حال، «کارت سفر» را تعریف کرده‌ایم که در قالب آن ۳۰ میلیون تومان وام سفر داده می‌شود. بخشی از این اظهارات را تایید می‌کنم، البته این کاستی‌ها در دولت قبل اتفاق افتاده است، گرچه در آن دوران هم کارهایی شده است، این را رد نمی‌کنم، اما آن کارها پراکنده بود و هیچ بستر مستقلی وجود نداشت، شاید به این خاطر که ما وارد زنجیره گردشگری جهانی نشده بودیم تا از بودن و نبودنمان تلقی شود که تحریم کرده‌ایم. سوای این، در این دولت کارهای خوبی برای تبلیغات شده است، مثلا با شبکه المیادین، فیلیمو و تعدادی از اینفلوئنسرها وارد مذاکره شده‌ایم.

بسترهایی که اشاره کردید شاید به جز المیادین، کمک چندانی به جذب گردشگران خارجی نمی‌کند…

موضوع این است که مناطق آزاد را در بستر گردشگری به عنوان بسته گران‌قیمت معرفی کرده بودند، ولی ما این موضوع را رد می‌کنیم و مانور ما بر این است که مناطق آزاد به عنوان بسته سفر ارزان تعریف شود. مثلا تور دو شب سه روز اقامت در منطقه آزاد کیش چهار میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است که در اوج به حدود پنج میلیون و ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان می‌رسد.

این هزینه صرفا اقامت را شامل می‌شود درحالی‌که مسأله سفر به مناطقی، چون کیش، چابهار و قشم و حتی ارس و ماکو، راه دسترسی است که هزینه سفر را گران‌تر کرده است.

حوزه پرواز و حمل و نقل به ما مربوط نمی‌شود. درحالی‌که همین الان با سه میلیون و ۶۰۰ هزار تومان برای دو شب و سه روز همراه با وعده ناهار در کیش می‌توانید اقامت داشته باشید. علاوه‌بر این از اردیبهشت‌ماه امسال صدور مجوز بومگردی و خانه مسافر آغاز شده تا به کنترل هزینه اقامت در این مناطق کمک شود.

در شرایطی‌که هزینه سفر به کیش و قشم با هزینه سفر به برخی کشورهای همسایه برابری می‌کند، همچنان معتقدید سفر به این مناطق گران نیست؟
بله! اصلا گران نیست. قیمت‌ها در جزیره مثل کیش مناسب قاطبه جامعه است.

با توجه به اینکه بارها تاکید داشتید مسؤولیتی در بخش تردد و حمل و نقل متوجه شما نیست، اما با توجه به پیوست حمل و نقل با گردشگری و سفر، چه راه‌حلی برای دسترسی ارزان به مناطق آزاد وجود دارد؟

ما نمی‌توانیم وارد موضوع حمل و نقل شویم. سوای این، مناطق آزاد به خاطر پهنه وسیع کشور، از مراکز اصلی جمعیتی فاصله دارد، ضمن این‌که در کل کشور سیاست‌گذاری‌ها بخشی است، بنابراین در اجرا، اختلاف‌نظر پیش می‌آید.

با این حال، ما برای اینکه گردشگری ارزان در مناطق آزاد به جریان افتد، «کارت سفر» تعریف کرده‌ایم و همزمان با آن، جشنواره «ماه عسل» را برگزار می‌کنیم. قرارداد کارت سفر فعلا با قشم، ماکو و انزلی بسته شده و قرارداد سه منطقه آزاد دیگر هم نهایی شده است. اجرای این طرح یعنی بالغ بر ۱۲۰ هتل بخش خصوصی را به‌خط کردن، که اصلا کار ساده‌ای نیست.

مبلغ و سودی که برای وام در قالب طرح سفر کارت پرداخت می‌شود چقدر است؟
‌مبلغ این وام ۳۰ میلیون تومان است، که البته رقم آن برای مناطق آزاد مختلف است؛ درحال چانه‌زنی هستیم که این مبلغ برای قشم و بعضی دیگر از مناطق افزایش یابد.

به نظر می‌رسد مناطق آزاد در آینده نزدیک متولی اصلی گردشگری در بسته‌های مختلف باشد؛ چرا که همین حالا اوقات فراغت، تردد اربعین، راهیان نور و … در بستر مناطق آزاد درحال انجام است. این‌ها ظرفیت‌های کلانی است که باید بخش خصوصی و مسؤولان دولتی، همدلی خود را نشان دهند. ما در تلاشیم از سلیقه‌محوری فاصله بگیریم.

درباره جشنواره «ماه عسل» هم باید اشاره کنم که این جشنواره به نوعی هدیه مناطق آزاد و دولت به زوجین جوان است که سال گذشته با اعمال ۶۰ درصد تخفیف در کیش اجرا شد. دومین جشنواره ماه علس نیز از ۳۱ خرداد آغار شده و درحال مذاکره با شرکت‌های مختلف گردشگری هستیم تا این طرح در پهنه مناطق آزاد کشور اجرا شود.