چالش های برقی خودروسازی |‌ تابستان سخت چه مشکلی پیش آورد؟ - افق اقتصادی

تابستان و گرمای هوا، سبب می شود تا مصرف برق افزایش پیدا کند و شاهد ناترازی انرژی در این حوزه باشیم. 

خودروسازان بزرگ کشور در شرایطی به دلیل کمبود نقدینگی و ارز بهار سختی را در تولید پشت‌سر گذاشتند که به نظر می‌رسد حالا با اضافه شدن چالش بی‌برقی، تابستان سخت‌تری را تجربه خواهند کرد.طبق گزارشی که هفته گذشته در همین صفحه و طبق آمارهای خودرویی سامانه کدال منتشر شد، دو خودروساز بزرگ کشور بهار امسال را در مقایسه با فصل مشابه سال گذشته با ۱۰درصد افت تولید پشت سر گذاشته‌اند.                             

 آن‌طور که فعالان خودرو می‌گویند، کمبود نقدینگی (ناشی از عدم اصلاح قیمت کارخانه‌ای خودرو) و کمبود ارز، دلایل اصلی نزولی شدن تولید خودروسازان بزرگ در بهار امسال بوده است. حالا و در شرایطی که این دو چالش بزرگ کماکان برقرارند، بی‌برقی نیز به آنها اضافه شده تا خودروسازان دومین فصل سال را در شرایطی سخت آغاز کنند. با شروع تابستان و اوج‌گیری دمای هوا، اتفاق چند سال گذشته – خاموشی گهگاه صنایع – بار دیگر تکرار شد، به نحوی که تقریبا تمام واحدهای تولیدی از چندی قبل به بعد، روزانه یا هفتگی با چند ساعت قطعی مواجه‌اند. در این میان، خودروسازی نیز چه مستقیم و چه غیر‌مستقیم، از صدمات بی‌برقی در امان نبوده و این موضوع به عنوان سومین چالش (بعد از کمبود نقدینگی و کمبود ارز) تاثیر منفی روی تولید گذاشته است. در واقع خودروسازان بزرگ کشور این روزها علاوه بر اینکه نقدینگی و ارز کافی برای تولید مطابق با برنامه ندارند، از ناحیه چالش بی‌برقی نیز آسیب دیده‌اند.

این آسیب هم به صورت مستقیم (قطعی یا محدودیت‌های برقی در واحدهای تولید خودرو) یا به صورت غیر‌مستقیم (از ناحیه قطعه‌سازان و همچنین تامین‌کنندگان نهاده‌های تولید موردنیاز خودروسازها و قطعه‌سازها) تولید خودروسازان بزرگ را تحت‌تاثیر قرار داده است. همین چند روز پیش بود که در خبرها آمد سایپا به عنوان دومین خودروساز بزرگ کشور به مدت پنج ساعت در یک روز با بی‌برقی مواجه شده است. حتی ایران‌خودرو با وجود اینکه خود دارای نیروگاه است، از صدمات بی‌برقی در امان نبوده و مجبور به صرفه‌جویی (و احتمالا کاهش ساعات کاری) در راستای عمل به استانداردهای مدنظر توانیر شده است. این نکته را نباید فراموش کرد که کمبود برق یک چالش سراسری در کشور به شمار می‌رود و کم‌وبیش تاثیر خود را روی بخش‌های تولیدی مختلف می‌گذارد. به عنوان مثال، گفته می‌شود خودروسازان (جدا از تعطیلی مقطعی در روز به دلیل بی‌برقی) در راستای صرفه‌جویی نیز ساعات کاری و شیفت‌های تولیدی خود را کم کرده‌اند.

بنابراین خودروسازان بزرگ کشور کم‌و‌بیش به طور مستقیم از ناحیه بی‌برقی آسیب دیده و این مساله نیز به نوبه خود سبب افت تولید آنها شده است. مساله اما به اینجا ختم نمی‌شود و اتفاقا چالش اصلی، تاثیر بی‌برقی صنایع پیشین خودروسازی (قطعه‌سازان و تامین‌کنندگان نهاده‌های تولید) بر تولید غول‌های جاده‌مخصوص است. به عنوان مثال، فولادسازان کشور مانند چند سال گذشته در تابستان امسال با چالش کمبود برق مواجه‌اند، تا جایی که گاهی به مدت چند ساعت در روز برق ندارند و عملا تولیدشان می‌خوابد. در چنین اوضاعی، هم قطعه‌سازان و هم خودروسازان از ناحیه قطعی برق صنایع و افت تولید آنها متضرر می‌شوند، زیرا مواد اولیه و قطعات موردنیازشان در روال عادی تامین نمی‌شود. با این حساب، تولید خودرو به طور غیر‌مستقیم و از ناحیه افت تولید صنایع پیشین مانند فولادسازی، تحت‌تاثیر منفی قرار گرفته است.

در کنار اینها قطعه‌سازان هم با چالش بی‌برقی مواجه‌اند. آن‌طور که آرش محبی‌نژاد، دبیر انجمن صنایع همگن قطعه‌سازی کشور، می‌گوید، واحدهای قطعه‌سازی خودرو در هفته یک تا دو روز با قطعی کامل برق مواجه‌اند. با توجه به این گفته وی، قطعه‌سازان به عنوان شریان حیاتی صنعت خودرو، حداقل یک روز کاری هفته را به دلیل بی‌برقی از دست می‌دهند و این موضوع به معنای افت تیراژ آنهاست. کاهش تولید قطعه اثر مستقیم بر تولید خودروسازان دارد، چرا که اگر یک قطعه به خط تولید نرسد، خودرو قابل تجاری‌سازی نیست و برچسب خودروی ناقص می‌خورد.

تابستان سخت خودروسازان در حالی است که تعهدات زیادی از ناحیه فروش یکپارچه روی دوش آنها قرار گرفته و اگر روند تولید همچنان نزولی باشد، با تاخیر در تحویل مواجه خواهند شد (هرچند ظاهرا این روند با نرخی کند شروع شده است). به عنوان مثال، ایران‌خودرو به‌تنهایی تعهدی ۸۰۰هزار دستگاهی را متقبل شد، تعهدی که به این خودروساز اجازه نمی‌دهد فروش گسترده جدیدی را اجرا کند. طبق قانون تا وقتی تعهدات رفع نشوند، خودروسازان امکان برگزاری فروش جدید نخواهند داشت، موضوعی که تامین نقدینگی آنها را بیش از پیش سخت می‌کند. مساله دیگر اینجاست که بسیاری از شهروندان در انتظار آغاز طرح‌های فروش گسترده خودروسازان هستند و هر چه این اتفاق دیرتر رخ دهد، بر حجم تقاضای بازار آزاد اضافه می‌شود و به تبع آن، ممکن است قیمت بالا برود. به‌هرحال بخشی از مصرف‌کنندگان واقعی که توان مالی لازم برای خرید از بازار آزاد را دارند، ممکن است با طولانی شدن فریز فروش خودروسازان، به سمت بازار بروند و این به معنای رشد تقاضا و احتمالا افزایش قیمت است. بنابراین تداوم احتمالی افت تولید خودروسازان در تابستان، ممکن است بازار را هم تحت‌تاثیر قرار دهد، مخصوصا اگر انتظارات تورمی و قیمت ارز نیز رشد کنند.

منبع:

دنیای اقتصاد