صادرات نفت در یک دهه گذشته/ فروش در شرایط تحریم دشوار است - افق اقتصادی

صادرات نفت ایران، همیشه به عنوان مهم ترین عامل درآمد کشور قلمداد می شود که نقش بسیار مهمی در پویایی و رشد اقتصادی کشور دارد. طی سالیان گذشته، به علت تحریم هایی که علیه کشور اعمال شده و این تحریم ها در حوزه نفت و صادرات، تاثیرات خود را به شدت نشان داده است، سبب شد تا خواب نفت ایران در بازار های جهانی آشفته باشد.

میزان صادرات نفت ایران طی دهه گذشته

آمار ها نشان می دهد که پیش از آغاز تحریم های ظالمانه نفتی آمریکا علیه ایران، یعنی دقیقا در سال ۲۰۱۲ میزان نفتی که ایران صادر می کرد به طور میانگین، روزانه به ۲ میلیون و ۵۳۷ هزار و ۲۵۰ بشکه رسیده بود که این رقم در زمان خودش، عدد بزرگی بود. اما دقیقا در تاریخ ۳۱ مارس ۲۰۱۲ این میزان کاهش چشمگیری پیدا کرد. صادرات نفت ایران با آغاز تحریم های نفتی به ۲میلیون و ۱۰۲ هزار بشکه کاهش پیدا کرد.

طبق شواهد و گفته کارشناسان، این روند نزولی تا سال های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ ادامه پیدا کرد و تاثیرات خود را نشان داد. در سال ۲۰۱۵ میزان صادرات نفت ایران در سطح یک میلیون و ۸۱ هزار و ۱۴۵ بشکه قرار گرفت اما این میزان به تدریج افزایش یافت و در سال ۲۰۱۶ به طور متوسط روزانه به یک میلیون و ۹۲۱ هزار و ۷۳۰ بشکه صعود کرد.

در سال ۲۰۱۷ صادرات نفت ایران به بالای ۲ میلیون بشکه صعود کرده بود اما با اقدام ترامپ و خروج از برجام در سال ۲۰۱۸، صادرات نفت ایران کاهش چشمگیری پیدا کرد. اما اوضاع صادرات نفت، روز به روز خراب تر شد. دقیقا در سال  ۲۰۱۹  بود  که میزان صادرات نزدیک به ۳ برابر کاهش یافت و روزانه به ۶۵۱ هزار و ۱۳۱ بشکه رسید. تحریم ها تا جایی که توانست ضرر اقتصادی خود را به کشور وارد و بخشی از درآمد کشور که از صادرات نفت حاصل می شد را از بین برد.  با آغاز همه گیری کرونا در سال ۲۰۲۰، صادرات نفت ایران به پایین ترین میزان خود رسید. کرونا سبب شد تا صادرات نفت ایران به  ۴۰۴ هزار و ۴۸۹ بشکه در روز کاهش پیدا کند. در سال ۲۰۲۱ این میزان به ۷۶۲ هزار و ۷۷۹ بشکه در روز و در سال ۲۰۲۲ نیز به ۹۰۰ هزار و ۶۳۲ بشکه افزایش یافت که در این زمینه، کاهش محدودیت‌های کرونایی و همچنین افزایش نیاز جهانی به انرژی به ویژه خام نقش مهمی داشت.

پیش بینی افزایش تولید نفت تا پایان سال

محمدعلی خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک، در ارتباط با وضعیت نفت ایران در بازار جهانی به گسترش نیوز گفت: در ارتباط با میزان تولید نفت ایران باید مقامات رسمی آمار و اطلاعات دقیق را اعلام کنند و منابع بین المللی نیز این آمار را منتشر و تایید کنند. طبق اظهار نظر مسئولان و همچنین وزیر نفت، تولید نفت ایران تا آخر سال به ۳.۸ میلیون بشکه در روز خواهد رسید.

خطیبی ادامه داد: درحال حاضر تولید نفت ایران، روزانه ۳.۶ میلیون بشکه در روز است که آمار بسیار خوبی است. اما در آینده و تا پایان سال، این رقم به ۳.۸ میلیون بشکه در روز خواهد رسید. اما بازهم آمار تولید روزانه، چیزی نیست که بتوان آن را به طور دقیق اعلام کرد. اما طبق اعلام آقای اوجی، تا پایان سال با افزایش تولید همراه خواهیم بود. مقامات بین المللی نیز رقم هایی را اعلام کرده اند که بیشتر در حد حدس و گمان است.

وی در پاسخ به این سوال که ایران در بحث فروش نفت با توجه به شرایط تحریم، توانسته موفق ظاهر شود یا خیر گفت: واقعیت این است که همه می دانند، فروش نفت در شرایط تحریم، کار بسیار سخت و دشواری است. در دولت قبل هم شاهد بودیم که باتوجه به تلاش هایی که در بحث فروش نفت صورت گرفت، صادرات نفت به رقم های بسیار پایین رسیده بود. صحبت هایی که در ارتباط با رقم پایین فروش نفت مطرح می‌کردند در ارتباط با بحث تاثیر تحریم ها بر روی فروش بود.

تلاش مثبت دولت سیزدهم در فروش نفت

نماینده سابق ایران در اوپک عنوان کرد: در این دولت، با تلاش هایی که صورت گرفت، آمار فروش نفت تا حد قابل توجهی افزایش یافت. منابع بین الملل نیز، بارها اظهار کرده اند که فروش نفت ایران در دولت سیزدهم افزایش چشمگیری پیدا کرده است. چنین موضوعی را می توان دستاورد مهم و موفقیت دولت فعلی دانست که توانسته است میزان صادرات نفت را از رقم بسیار پایین به رقم قابل قبول و قابل توجه برساند. چنین موضوعی را باید جزئی از واقعیت غیر قابل انکار دانست. منابع بین الملل در این ارتباط گفته اند که صادرات نفت ایران در این دولت افزایش چشمگیری پیدا کرده است.

وی افزود: رقم های متفاوتی در ارتباط با بحث صادرات نفت ایران منتشر شده است. عده ای میزان صادرات نفت را  ۱.۵ میلیون بشکه مطرح کرده اند که البته نظرهایی درباره رقم های کم تر و بیشتر بر سر زبان ها است. اما آنچه که مشخص است ۱.۵ میلیون بشکه افزایش صادرات داشته ایم. از زمانی که دولت سیزدهم روی کار آمد، صادرات نفت افزایش ۳ برابری داشته است. این نکته قابل توجه است که در شرایط سخت و دشواری که به واسطه تحریم به وجود آمده است دولت سیزدهم توانست صادرات نفت را افزایش دهد.

تاثیرات تصمیم اوپک پلاس بر بازار جهانی

خطیبی در ارتباط با تصمیمات اوپک و تاثیر آن در بازار جهانی نفت به گسترش نیوز گفت: اوپک پلاس معمولا تصمیمات لحظه ای نمی گیرد و تصمیم های اوپک پلاس حداقل برای چند ماه درنظر گرفته می شود. معمولا این تصمیمات تا ۳ ماه معتبر خواهد بود. واقعیت این است که اگر اوپک پلاس تصمیم به کاهش تولید نگرفته بود، قیمت نفت درحال حاضر بسیار پایین تر از رقم فعلی بود. اوپک پلاس ۲ نوبت کاهش قیمت داده است که در نوبت اول، یک سری از اعضا به صورت داوطلبانه اقدام به کاهش قیمت کرده اند. اگر این کاهش قیمت صورت نگرفته بود قیمت نفت بسیار پایین تر از رقم فعلی بود.

وی در پایان گفت: تصمیمی که اوپک پلاس در راستای کاهش تولید گرفت، تصمیمات مناسب با بازار بود. ما در بازار مازاد داشتیم و در شرایطی که در بازار مازاد وجود داشته باشد کاهش تولید تصمیم بسیار مناسبی است. البته عامل دیگری که مزید بر علت شده تا قیمت نفت کاهش پیدا کند این است که میزان ذخیره سازی به شدت افزایش پیدا کرده و این را می‌توان عامل دیگری بر کاهش قیمت‌ها دانست.