مبلغ برق مشترکانی که زیر الگو مصرف می‌کنند با نرخ‌های بسیار مخفف محاسبه می‌شود و مبلغ قبوض برق آن دسته از مشترکانی که بیش از الگو مصرف می‌کنند به صورت پلکانی غیر یارانه‌ای محاسبه می‌شود؛ به عبارت دیگر به بخش مازاد برق مصرفی یارانه کمتری تعلق می‌گیرد.
تعرفه‌های برق در چهار سطح الگو، ۱.۵ برابر الگو، ۲ برابر الگو و بیش از دو برابر تقسیم می‌شود؛ مابه‌التفاوت نرخ قبض برق مشترکان با مصرف مازاد تا ۱.۵ برابر الگو معادل ۱.۵ برابر نرخ خدمات تامین برق، با مصرف ۱.۵ تا دو برابر الگو معادل ۲.۵ برابر نرخ خدمات تامین برق و نرخ قبض برق مشترکان با مصرف بیش از دو برابر الگو معادل ۳.۵ برابر نرخ خدمات تامین برق محاسبه می‌شود.
برای مثال چنانچه مشترکی در شهر تهران ۷۰۰کیلووات ساعت برق مصرف کرده باشد؛ در چنین شرایطی تا ۳۰۰ کیلووات ساعت بر اساس نرخ الگو (۴۵ هزار تومان)، از ۳۰۰ تا ۴۵۰ کیلووات ساعت تا ۱.۵ برابر نرخ الگو (۷۵ هزار تومان) و ۱۵۰ کیلووات ساعت بعدی که معادل با دوبرابر الگو است با ضریب ۲.۵ محاسبه می‌شود ( ۱۶۵ هزار تومان) و ۱۰۰کیلووات ساعت باقی‌مانده با ضریب ۳.۵ برابر محاسبه می‌شود (۱۵۴ هزار تومان) در مجموع با احتساب ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده و ۱۰درصد نرخ عوارض برق مجموع قبض برق یک مشترک تهرانی در پایان یک ماه با مصرف ۷۰۰ کیلووات ساعت برابر با ۵۱۰ هزار تومان می‌شود.
چنانچه همین مشترک با رعایت الگوی مصرف، اقدام به مصرف بهینه برق کند و میزان مصرف خود را به ۲۵۰ کیلووات ساعت برساند، ۱۰۰ کیلووات ساعت آن با نرخ ۷۰ تومان (۷۰۰۰ تومان)، ۱۰۰ کیلووات دوم با نرخ ۸۰ تومان (۸۰۰۰ تومان) و ۵۰ کیلووات ساعت با نرخ ۱۷۰ محاسبه می‌شود (۸۵۰۰ تومان) که در مجموع مبلغ قبض برق این مشترک برای یک ماه این مشترک، معادل ۲۳ هزار تومان خواهد شد.
در چنین شرایطی اگر میزان مصرف برق یک مشترک سه برابر رشد کند، مبلغ قبض برق همان مشترک ۲۰ برابر افزایش می‌یابد. این در حالی است که فرصت صرفه‌جویی و مصرف بهینه انرژی با تغییر سبک زندگی برای همه مشترکان فراهم است.
در این میان وزارت نیرو برنامه برخورد با مشترکان پرمصرف را نیز در دستور کار خود دارد، با ابتدا این دسته از مشترکان شناسایی و برای آن ها پیام اخطار و هشدار ارسال می شود، بر این اساس معمولا مصرف این مشترکان در زمانی که شبکه نیاز دارد محدود می‌شود.
طبق آخرین آمار اعلام شده ۲۲ میلیون از ۳۲ مشترک برق خانگی کشور در مناطق عادی قرار دارند که این مناطق عموما مرکز و شمال کشور مانند تهران، اصفهان، شیراز، مشهد، تبریز، کردستان و کرمانشاه را شامل می‌شوند. در منطقه گرم یک که حوزه جنوب کشور از قبیل خوزستان، بوشهر، هرمزگان، بخشی از سیستان و بلوچستان، بخشی از کرمان جنوب و بخشی از فارس جنوب را شامل می‌شود، چهار میلیون مشترک وجود دارد؛ منطقه گرم دو در سراسر کشور پراکنده بوده و ۱۶۰ هزار مشترک را در خود جای داده است، در منطقه گرم سه که منطقه کویری مرکز کشور را از جمله قم، بخشی از کاشان و یزد را شامل می‌شود یک میلیون مشترک برق وجود دارد، اما در منطقه گرم چهار که حوزه مرطوب و نیمه معتدل را به خود اختصاص می‌دهد و نیمه شمالی کشور را اعم از گلستان، مازندران، گیلان و غیره را شامل می‌شود پنج میلیون مشترک برق وجود دارد.
۴۰ درصد انرژی در نواحی عادی، ۴۰ درصد در مناطق گرمسیر یک و ۲۰ درصد در سایر مناطق کشور به ویژه مناطق گرمسیر چهار مصرف می‌شود؛ بر این اساس بیشترین سهم انرژی برق کشور در مناطق عادی و گرمسیر یک بوده که معادل ۸۰ درصد انرژی مصرفی کل کشور است.
