پراپ‌تریدینگ در میدان خاکستری: از شبیه‌سازی تا فاش شدن پرونده‌های کلاهبرداری

به تحلیل سردبیر اقتصادی رسانه افق اقتصادی، داود یوسفی؛ پراپ تریدینگ مدلی از معامله‌گری است که در آن تریدر به‌جای سرمایه شخصی، با سرمایه شرکت‌های پراپ به معامله می‌پردازد. این شرکت‌ها که به آن‌ها پراپ فرم نیز گفته می‌شود، با تأمین سرمایه برای معامله‌گران حرفه‌ای، ریسک معاملات را خود بر عهده می‌گیرند و در سود حاصل شریک می‌شوند. به این ترتیب، ریسک مالی شخصی تریدر به حداقل می‌رسد و معامله‌گر می‌تواند بدون نیاز به سرمایه کلان اولیه، در بازارهای مالی فعالیت کند.

نحوه کار این شرکت‌ها معمولاً بدین شکل است که معامله‌گر ابتدا باید در یک چالش ارزیابی شرکت کند؛ این چالش شامل معامله در حساب آزمایشی یا دمو تحت قوانین و محدودیت‌های سخت‌گیرانه‌ای است (برای مثال رعایت حداکثر میزان ضرر روزانه یا کلی). تریدر با پرداخت یک هزینه ورود (کارمزد چالش) در این آزمون شرکت می‌کند و در صورت موفقیت (مثلاً کسب سود مشخصی طی مدت تعیین‌شده بدون نقض قوانین)، به مرحله بعد یا مستقیماً به یک حساب واقعی تامین سرمایه دست می‌یابد. پس از تأمین سرمایه، معامله‌گر می‌تواند با پول شرکت در بازارهایی مانند فارکس، سهام یا ارز دیجیتال معامله کند و سهم عمده‌ای از سود کسب‌شده را بردارد (اغلب بین ۷۰٪ تا ۹۰٪ سود به تریدر تعلق می‌گیرد). در مقابل، شرکت پراپ نیز از سهم سود خود به درآمد می‌رسد. اگر تریدر قوانین مدیریت ریسک را نقض کند یا متحمل ضرر بیش از حد شود، حساب حمایتی قطع می‌شود و تریدر ممکن است هزینه چالش اولیه را از دست بدهد. به طور خلاصه، پراپ فرم‌ها سود و زیان را با تریدر تقسیم می‌کنند و با فراهم کردن اهرم مالی برای معامله‌گران مستعد، به آن‌ها فرصت کسب درآمد بیشتر را می‌دهند. البته این مدل کسب‌وکار پیچیدگی‌های خود را دارد که در ادامه این گزارش به تفصیل بررسی می‌شود.

رازهای لو رفته پراپ‌تریدینگ ۲۰۲۵؛ از آزمون مرگ تا کلاهبرداری

سال ۲۰۲۵ با رویدادها و تغییرات مهمی در عرصه پراپ تریدینگ همراه بوده است؛ تحولاتی که هم در سطح بین‌المللی و هم در ایران محسوس بوده‌اند. در صحنه جهانی، یکی از خبرسازترین اتفاقات مربوط به پرونده حقوقی کمیسیون معاملات آتی کالای آمریکا (CFTC) علیه یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های پراپ یعنی MyForexFunds بود. این شرکت که در سال ۲۰۲۳ به اتهام کلاهبرداری و فعالیت غیرمجاز توسط نهادهای نظارتی آمریکا و کانادا تحت پیگرد قرار گرفته بود، در می ۲۰۲۵ با رأی دادگاه از تمامی اتهامات تبرئه شد. قاضی فدرال ضمن رد دعوی CFTC اعلام کرد که این نهاد با سوءنیت و ارائه اطلاعات نادرست اقدام به طرح پرونده کرده است. در نتیجه، شکایت سال ۲۰۲۳ علیه شرکت Traders Global (مالک MyForexFunds) به‌طور کامل رد و حتی CFTC ملزم به پرداخت هزینه‌های دادرسی شرکت شد. این شکست کم‌سابقه برای یک نهاد ناظر موجب شد مقامات CFTC نیز به قصور خود اذعان کنند؛ به‌طوری‌که کارولین فهم (رئیس موقت CFTC) رفتار کارکنان در این پرونده را “غیرقابل توجیه” توصیف نمود و خواستار اصلاحات داخلی برای حفظ اعتبار نهاد نظارتی شد. تبرئه MyForexFunds و مجازات CFTC به عنوان خبری مهم در محافل مالی بازتاب یافت، چرا که سرنوشت یکی از بزرگترین پراپ فرم‌های دنیا را رقم زد و امیدواری‌هایی برای بازگشت یا ادامه فعالیت آن شرکت ایجاد کرد.

از دیگر تحولات قابل توجه بین‌المللی در این سال، ادامه روند ادغام و تغییر ساختار در صنعت پراپ تریدینگ بود. طبق گزارش‌های تحلیلی اوایل ۲۰۲۵، طی سال ۲۰۲۴ حدود ۸۰ تا ۱۰۰ شرکت پراپ در پی رقابت شدید و حواشی بازار از صحنه خارج شدند. به عبارتی، بسیاری از پراپ فرم‌های کوچک‌تر نتوانستند در برابر تکان‌های بازار و اقدامات نظارتی دوام بیاورند و تعطیل شدند. در مقابل، چند بازیگر بزرگ با تقویت موقعیت خود و حتی انجام ادغام‌ها و تصاحب‌های استراتژیک قدرتمندتر از قبل ظهور کردند. برای نمونه، شرکت FTMO که یکی از مطرح‌ترین پراپ‌های جهان است، در یک معامله خبرساز اقدام به خرید بروکر قدیمی OANDA نمود. این خرید که در اوایل ۲۰۲۵ اعلام شد، نشان داد شرکت‌های پیشرو پراپ به دنبال تنوع‌بخشی به خدمات و کسب مشروعیت بیشتر هستند.

ادغام FTMO و OANDA از این جهت مهم است که FTMO با دسترسی به زیرساخت‌ها و تجربه یک کارگزاری رسمی، می‌تواند سازوکارهای مدیریت ریسک و تطبیق با مقررات را در فعالیت‌های خود بهبود دهد. تحلیل‌گران این حرکت را پاسخی به فضای نظارتی در حال تغییر می‌دانند که در بخش‌های بعد به آن خواهیم پرداخت.

در عرصه دارایی‌های دیجیتال نیز سال ۲۰۲۵ شاهد نوآوری در حوزه پراپ تریدینگ بود. ورود پراپ فرم‌ها به بازار کریپتو سرعت گرفت و حتی در ایران نیز نخستین پلتفرم پراپ ویژه ارزهای دیجیتال راه‌اندازی شد. به گزارش رسانه‌های فناوری بلاک چین ایرانی، اولین پراپ تریدینگ رمزارز در ایران، اواخر سال ۲۰۲۳ چالش پراپ کریپتوکارنسی خود را معرفی کرد. این پلتفرم تخصصی بلاک‌چین با هدف تأمین سرمایه برای تریدرهای حرفه‌ای کریپتو شروع به کار کرده و نمونه‌ای از گسترش پراپ‌ها به حوزه‌های نوین است. به طور کلی، تنوع دارایی‌های قابل معامله در پراپ تریدینگ ۲۰۲۵ افزایش یافته و علاوه بر فارکس و سهام، معاملات ارزهای دیجیتال، کالاها و حتی شاخص‌ها نیز توسط بسیاری از شرکت‌های پراپ پشتیبانی می‌شود. این روند نشان می‌دهد که صنعت پراپ در پاسخ به تقاضای بازار و علایق معامله‌گران در حال تحول است.

در داخل ایران نیز تب پراپ تریدینگ در یکی دو سال اخیر بالا گرفته و سال ۲۰۲۵ ادامه این تب را نشان داد. بسیاری از معامله‌گران ایرانی که به دلیل محدودیت سرمایه یا ریسک بالا نمی‌توانند با سرمایه شخصی در بازارهای جهانی فعال باشند، به پراپ فرم‌ها روی آورده‌اند. رشد محتواهای آموزشی و تحلیلی به زبان فارسی درباره پراپ تریدینگ گواه این استقبال است. در سال ۲۰۲۴ چندین پراپ ایرانی تأسیس شدند که برخی از آن‌ها توسط نهادهای دارای سابقه در بازار مالی کشور پشتیبانی می‌شدند. استقبال تریدرهای ایرانی به چنین شرکت‌هایی از آنجا ناشی می‌شود که موانع کار با پراپ‌های خارجی (مانند مشکل پرداخت ارزی، تحریم‌ها یا احراز هویت) را کاهش می‌دهند. رسانه‌های داخلی نیز به معرفی بهترین پراپ‌های مناسب ایرانیان در سال ۲۰۲۵ پرداختند و معیارهایی چون اعتبار شرکت، تنوع پلن‌ها، پشتیبانی و سابقه پرداخت سود را بررسی کردند. هرچند که هنوز اندازه بازار پراپ تریدینگ در ایران به صورت رسمی مشخص نیست، شواهد حاکی از آن است که صدها تا شاید هزاران تریدر ایرانی در حال حاضر با پراپ فرم‌های داخلی یا خارجی همکاری می‌کنند و این رقم رو به افزایش است.

پراپ‌تریدینگ زیر ذره‌بین: فرصت‌ها و تله‌های پنهان

مدل پراپ تریدینگ برای معامله‌گران و شرکت‌های سرمایه‌گذار مزایا و معایب ویژه‌ای دارد که از منظر حرفه‌ای قابل تأمل است. در بخش مزایا، مهم‌ترین نکته کاهش ریسک مالی شخصی برای تریدرها است. همان‌طور که اشاره شد، معامله‌گر به جای سرمایه خود، از سرمایه شرکت استفاده می‌کند و بنابراین زیان‌های احتمالی مستقیماً متوجه سرمایه زندگی او نیست. این ویژگی به خصوص برای تریدرهای مستعد ولی کم‌سرمایه جذابیت زیادی دارد؛ آن‌ها با پرداخت مبلغ نسبتاً اندکی (کارمزد چالش) می‌توانند به سرمایه‌های بزرگ دسترسی پیدا کنند و سود بالقوه بیشتری کسب کنند. مزیت دیگر اهرم مالی و مقیاس بزرگ‌تر معاملات است؛ پراپ فرم‌ها معمولاً به تریدر اجازه به‌کارگیری حجم معاملاتی بالاتر (با رعایت مدیریت ریسک) را می‌دهند که در حساب شخصی ممکن نبود. همچنین تقسیم سود منصفانه از دیگر نقاط قوت این مدل است؛ غالب شرکت‌ها ۷۰٪ تا ۸۰٪ سود خالص را به معامله‌گر می‌دهند و بعضاً در صورت عملکرد درخشان این سهم به ۹۰٪ نیز می‌رسد. برخی شرکت‌های پراپ علاوه بر تأمین سرمایه، خدمات جانبی مثل آموزش، منتورینگ یا اتاق‌های گفتگو برای اشتراک تجربه میان تریدرهای خود فراهم می‌کنند که می‌تواند به بهبود مهارت معامله‌گران کمک کند. در مجموع، پراپ تریدینگ فرصتی برای استعدادهای معامله‌گری فراهم کرده تا بدون دغدغه سرمایه، خود را در بازار محک بزنند و در صورت موفقیت، سود قابل ملاحظه‌ای نیز دریافت کنند.

با وجود جذابیت‌ها، مدل پراپ تریدینگ از دید حرفه‌ای چالش‌ها و معایب قابل توجهی نیز دارد. نخست آن‌که سختگیری در قوانین و احتمال شکست بالا جزء جدایی‌ناپذیر این صنعت است. شرکت‌های پراپ برای مدیریت ریسک خود مقررات سفت و سختی وضع می‌کنند (مانند حد ضرر روزانه ۵٪ یا عدم نگه‌داشتن معامله طی تعطیلات) که تخطی از هر کدام مساوی با شکست چالش یا از دست دادن حساب است.

حتی تریدرهای مجرب نیز ممکن است به دلیل یک اشتباه یا نوسان غیرمنتظره بازار، قوانین را نقض کنند و سرمایه پراپ را از دست بدهند. آمارها نشان می‌دهد نرخ موفقیت در چالش‌های پراپ بسیار پایین است؛ برآورد برخی منابع حاکیست که تنها در حدود ۵٪ تا ۱۰٪ شرکت‌کنندگان در نهایت به مرحله دریافت سرمایه و سود می‌رسند و اکثریت قریب به اتفاق (بالای ۹۰٪) در یکی از مراحل شکست می‌خورند. به بیان دیگر، مدل درآمدی بسیاری از شرکت‌های پراپ تا حدودی متکی به کارمزدهایی است که از شرکت‌کنندگان ناموفق دریافت می‌کنند. این وضعیت از دید منتقدان یک تعارض منافع ایجاد می‌کند: اگر همه تریدرها موفق شوند، شرکت پراپ باید سود سنگینی بپردازد و ممکن است زیان کند؛ بنابراین برخی معتقدند شرکت‌ها انگیزۀ پنهانی برای دشوار کردن شرایط یا عدم موفقیت تریدرها دارند. هرچند شرکت‌های معتبر چنین ادعاهایی را رد می‌کنند، اما به هر حال ریسک عدم شفافیت در این مدل وجود دارد.

یکی دیگر از نقاط ضعف، فشار روانی و الزامات غیرطبیعی معاملات در چالش‌ها است. داشتن محدودیت زمانی برای رسیدن به سود هدف (مثلاً ۳۰ روز) و ترس از دست دادن هزینه اولیه، تریدر را وادار به تصمیمات تهاجمی یا غیرمنطقی می‌کند که ممکن است با سبک معاملاتی معمول او سازگار نباشد. بسیاری از معامله‌گران گزارش می‌کنند که معامله در حساب پراپ (با قوانین سخت) استرس‌زاتر از حساب شخصی است و به همین دلیل نمی‌توانند تمام توانایی خود را نشان دهند. علاوه بر این، وابستگی به پلتفرم و زیرساخت شرکت پراپ یک ریسک دیگر است؛ اگر سرورهای کارگزار طرف قرارداد پراپ کند شود یا در لحظات حساس اختلال ایجاد شود، ممکن است معاملات تریدر ضربه بخورد. گزارش‌هایی از تریدرها وجود دارد که برخی پراپ‌ها عمدی یا سهوی تأخیر در اجرای معاملات ایجاد کرده‌اند تا سود معامله‌گر کاهش یابد. همچنین تغییر ناگهانی قوانین یا شرایط پس از شروع همکاری، از شکایات مطرح‌شده بوده است برای مثال، شرکت‌هایی که ابتدا قرارداد تقسیم سود یا شرایط برداشت مشخصی داشته‌اند اما بعدها یک‌طرفه قوانین را سخت‌تر کرده یا از پرداخت کامل سود امتناع نموده‌اند. همه این موارد نشان می‌دهد که مدل پراپ تریدینگ علیرغم فرصت‌هایی که برای معامله‌گران ایجاد می‌کند، عرصه‌ای پرریسک و پرچالش است و موفقیت در آن نیازمند مهارت بالا، انضباط شدید و انتخاب یک شرکت پراپ قابل اعتماد است. در ادامه درباره دغدغه اعتمادسازی و موارد کلاهبرداری در این صنعت بیشتر توضیح می‌دهیم.

پشت‌پرده کلاهبرداری در دنیای پراپ‌تریدینگ: از حقه تا پول‌های ناپدیدشده

با رشد سریع صنعت پراپ تریدینگ در سال‌های اخیر، متأسفانه انواع کلاهبرداری‌ها و تخلفات نیز در این حوزه مشاهده شده است. از منظر تخلفات شرکت‌ها، مهم‌ترین چالش این است که اکثر قریب به اتفاق پراپ فرم‌ها تحت نظارت مستقیم هیچ رگولاتوری مالی قرار ندارند. همین خلا نظارتی زمینه سوءاستفاده برخی مجموعه‌های سودجو را فراهم کرده است. در یکی دو سال گذشته، شرکت‌هایی ظهور کردند که با ادعاهای اغراق‌آمیز، تریدرها را جذب کرده اما در عمل به تعهدات خود پای‌بند نبودند. به عنوان نمونه، وعده سود تضمینی یا درآمد نجومی ماهانه از سوی هر شرکتی باید زنگ خطر تلقی شود، چرا که هیچ سود ثابتی در بازارهای مالی تضمین‌شدنی نیست و شرکت معتبر هرگز چنین قولی نمی‌دهد. همچنین، برخی وب‌سایت‌های جعلی به اسم پراپ تریدینگ ایجاد شده‌اند که حتی ممکن است وجود خارجی نداشته باشند؛ بنابراین توصیه می‌شود همیشه مجوز ثبت شرکت و اعتبار دامنه و سابقه فعالیت پلتفرم بررسی شود. تاکتیک دیگر کلاهبرداران، فقدان شفافیت در عملکرد و هزینه‌ها است. برای مثال، پلتفرم‌هایی که جزئیات کارمزد، قوانین معامله یا شرایط برداشت سود را به‌روشنی اعلام نمی‌کنند و یا از بیان سوابق و مکان دفتر خود طفره می‌روند، احتمالاً قابل اعتماد نیستند. از سوی دیگر، برخی تخلفات ماهیت فنی دارند؛ دستکاری پلتفرم معاملاتی به نفع شرکت از جمله آن‌هاست. گزارش شده برخی پراپ‌های متقلب در حساب دموی تریدرها تاخیر عمدی (Lag) ایجاد می‌کنند یا نرخ‌های خرید و فروش را طوری دستکاری می‌کنند که به ضرر تریدر تمام شود. شیوه غیراخلاقی دیگر، عدم اجرای صحیح قرارداد است؛ یعنی شرکت در ابتدا قراردادی با تریدر منعقد می‌کند ولی هنگام پرداخت سود یا بازگرداندن ودیعه، از عمل به مفاد قرارداد سر باز می‌زند یا بندهای جدیدی تحمیل می‌کند. مواردی از عدم پرداخت سودهای بزرگ به بهانه‌های واهی یا تعلیق حساب تریدر درست پیش از اولین برداشت گزارش شده که همگی نشان‌دهنده ضرورت دقت و احتیاط در انتخاب پراپ فرم است.

به طور خلاصه، نشانه‌های یک پراپ کلاهبردار می‌تواند شامل وعده‌های غیرواقعی، عدم شفافیت در قوانین، پشتیبانی نامشخص، سابقه کوتاه و نامعلوم، نرخ اسلیپیج و تاخیر غیرطبیعی بالا، یا تغییر مکرر شرایط همکاری باشد. معامله‌گران باید پیش از اعتماد، این علائم هشدار را جدی بگیرند و درباره سابقه شرکت تحقیق کنند.

تصویر بالا برخی ارقام مرتبط با یک تقلب بزرگ در حوزه پراپ تریدینگ را نشان می‌دهد: نرخ قبولی غیرطبیعی ۴۰٪ تا ۵۰٪ در چالش‌های ۱۰۰ هزار دلاری و وجود بیش از ۸۰۰ معامله‌گر متقلب در یک شبکه هماهنگ. این آمار حاصل دو ماه تحقیقات پنهانی یک شرکت پراپ بوده است.

جالب است بدانیم علاوه بر کلاهبرداری‌هایی که از سمت شرکت‌ها صورت می‌گیرد، برخی تریدرها نیز در تلاش برای تقلب و دور زدن قوانین پراپ فرم‌ها هستند. در ابتدای سال ۲۰۲۵ یک پرونده جنجالی در این زمینه افشا شد: مدیرعامل یکی از پراپ فرم‌های مطرح اعلام کرد شبکه‌ای سازمان‌یافته متشکل از حدود ۸۰۰ تریدر متخلف را شناسایی کرده که با همکاری و معاملات هماهنگ توانسته بودند نرخ قبولی در چالش‌های پراپ را به‌طور غیرعادی بالا ببرند. این گروه با روش‌هایی نظیر هجینگ گروهی (معامله هم‌زمان در جهت معکوس توسط افراد مختلف روی یک دارایی) عملاً قوانین چالش را دور می‌زدند؛ به طوری که احتمال قبولی یکی از حساب‌هایشان تقریباً قطعی می‌شد. در نتیجه، در برخی حساب‌های ۱۰۰ هزار دلاری آن شرکت نرخ موفقیت به حدود ۴۰٪ رسیده بود که به شکل مشکوکی بالا بود (در حالی که نرخ معمول موفقیت باید زیر ۱۰٪ باشد). این تخلف هماهنگ پس از هشدار یک افشاگر برملا شد و شرکت مربوطه برای جلوگیری از تکرار چنین سوءاستفاده‌هایی مجبور به تشدید قوانین و نظارت‌ها گردید. مورد فوق نشان می‌دهد که برخی سودجویان حتی حاضرند با ایجاد «کارتل معاملاتی» از منابع پراپ‌ها سوءاستفاده کنند. البته پیامد چنین اقداماتی معمولاً سخت‌تر شدن شرایط برای همه تریدرها است؛ همان‌طور که مدیرعامل این پراپ فرم اذعان کرد: «با اضافه کردن هر قانون جدید، بیش از آنکه دست متقلبان را ببندیم، کار را برای معامله‌گران واقعی سخت کردیم». بنابراین تقلب هم از سوی شرکت‌ها و هم برخی تریدرها، یک معضل دوسویه در این صنعت است که اعتماد متقابل را خدشه‌دار می‌کند. تنها راه مقابله، شفافیت بیشتر شرکت‌ها، نظارت بیرونی و همچنین فرهنگ‌سازی در میان تریدرها برای رعایت اخلاق حرفه‌ای است.

نبرد با غول‌های پراپ: پراپ‌تریدینگ زیر تیغ قانو‌‌ن‌گذاران

با گسترش سریع پراپ تریدینگ در جهان، نهادهای نظارتی در کشورهای مختلف نیز به تدریج متوجه این پدیده شده و درباره آن اظهار نظر یا اقداماتی کرده‌اند. یکی از دلایل توجه رگولاتورها، ماهیت خاکستری فعالیت پراپ فرم‌ها است؛ این شرکت‌ها ادعا می‌کنند چون با سرمایه خودشان معامله می‌کنند و پولی از مشتری به عنوان سپرده معاملاتی نمی‌گیرند، نیاز به مجوز کارگزاری یا مدیریت سرمایه ندارند. در بسیاری از حوزه‌های قضایی، خلأ قانونی دقیقی وجود دارد که پراپ فرم‌ها از آن بهره می‌برند. با این حال، افزایش تخلفات و حجم عظیم مبالغ در گردش (صدها میلیون دلار کارمزد دریافتی از تریدرها) باعث شده نهادهای ناظر نسبت به این صنعت حساس شوند.

در ایالات متحده و کانادا که میزبان برخی از بزرگ‌ترین پراپ فرم‌ها بودند، اقدامات قانونی پررنگ‌تر بوده است. کمیسیون معاملات آتی آمریکا (CFTC) در سال ۲۰۲۳ علیه شرکت Traders Global (صاحب MyForexFunds) به اتهام کلاهبرداری، ارائه اطلاعات گمراه‌کننده و فعالیت بدون مجوز دادخواست داد. هرچند همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، این پرونده در سال ۲۰۲۵ به دلیل تخلفات آیین دادرسی از سوی CFTC مختومه شد، اما نفس اقدام CFTC نشان داد که این نهاد پراپ فرم‌ها را بی‌توجه نگذاشته است. CFTC استدلال کرده بود مدل کسب‌وکار این شرکت در واقع نوعی معاملات غیرمجاز برای مشتریان خُرد است و پراپ فرم‌ها نباید خارج از چارچوب قانون فعالیت کنند. در کانادا نیز کمیسیون اوراق بهادار انتاریو (OSC) در هماهنگی با آمریکایی‌ها دارایی‌های MyForexFunds را مسدود کرد و تحقیقاتی انجام داد. جالب اینجاست که یکی از ادعاهای CFTC درباره انتقال مشکوک ۳۱.۵ میلیون دلار پول توسط شرکت، با پاسخ OSC روشن شد که این مبلغ در واقع پرداخت مالیات قانونی به دولت کانادا بوده است. این اشتباه فاحش که از چشم نهاد ناظر پنهان مانده بود، ضربه‌ای به اعتبار اقدام قانونی آنان زد و در نهایت به سود شرکت متهم تمام شد. با این وجود، پیام کلی رگولاتورهای آمریکای شمالی این بود که اگر پراپ فرم‌ها دست از پا خطا کنند یا به مشتریان آسیب برسانند، امکان دخالت قانونی وجود دارد حتی اگر چارچوب مقرراتی صریحی در ابتدا نداشته باشد.

در اروپا، بحث پیرامون تنظیم‌گری پراپ تریدینگ از سال ۲۰۲۴ شدت گرفت. مقام ناظر مالی جمهوری چک (که کشور میزبان FTMO، از بزرگ‌ترین پراپ‌های دنیا، است) برای نخستین بار در اتحادیه اروپا به طور رسمی درباره این صنعت اظهار نظر کرد. بانک ملی چک تأیید کرد که از گسترش پدیده پراپ تریدینگ آگاه است و تأکید نمود لزوم تدوین مقررات جدید در این حوزه باید در سطح اتحادیه اروپا بررسی شود. این نهاد بیان کرد که ممکن است فعالیت پراپ فرم‌ها ذیل چارچوب دستورالعمل خدمات و بازارهای مالی اروپا (MiFID) قرار گیرد. هرچند در حال حاضر طبق قوانین موجود، یک شرکت پراپ که فقط با سرمایه خود معامله می‌کند نیاز به اخذ مجوز کارگزاری در چک ندارد، اما مقام ناظر اشاره کرد در صورت وقوع موارد مشکوک به کلاهبرداری یا تخلف، این‌گونه شرکت‌ها نیز مشمول برخورد قضایی خواهند بود. هم‌زمان گزارش شد که نهاد ناظر اروپایی (ESMA) نیز مطالعات مقدماتی برای ارزیابی ضرورت مقررات‌گذاری پراپ فرم‌ها آغاز کرده و این موضوع را در محافل تخصصی مطرح نموده است. به طور غیررسمی، کارشناسان اروپایی گفتگو می‌کنند که اگر بنا به تنظیم این حوزه باشد، چه نهادی باید متولی شود برخی حتی مطرح کرده‌اند شاید پراپ تریدینگ به خاطر شباهت به مسابقات تجاری، زیر نظر قوانین بازی‌ها و مسابقات نیز قرار گیرد و نیازمند رویکردی ترکیبی باشد. در بریتانیا نیز که بسیاری از پراپ فرم‌ها مشتریان آنجا را هدف گرفته‌اند، سازمان رفتار مالی (FCA) تاکنون مقررات خاصی اعلان نکرده اما به طور کلی درباره پلتفرم‌های غیرمجاز هشدار داده است. احتمال می‌رود در آینده نزدیک، بریتانیا جزو اولین کشورهایی باشد که قواعدی برای پراپ تریدینگ وضع کند (چنان‌که برخی تحلیل‌گران پیش‌بینی کرده‌اند).

یکی از تحولات جالب ۲۰۲۵ این است که خود معامله‌گران خواستار نظارت رسمی بر صنعت پراپ شده‌اند. طبق نظرسنجی جدیدی که نتایج آن توسط یک شرکت پراپ منتشر شد، نزدیک به ۷۰٪ از مشتریان معتقد بودند که شرکت‌های پراپ باید تحت نظارت و چارچوب قانونی درآیند. تنها ۱۵٪ مخالف مقررات‌گذاری بودند و بقیه نظری نداشتند. دلیل این خواسته، نگرانی از عدم شفافیت و ریسک عدم پرداخت سود توسط برخی شرکت‌ها عنوان شده است. در واقع پس از رخدادهایی نظیر ممنوعیت استفاده پلتفرم متاتریدر برای پراپ‌ها در ۲۰۲۴ و آشکار شدن موارد سوءاستفاده، بسیاری از معامله‌گران حس کردند که نبود نظارت، امنیت سرمایه و منافع آنها را به خطر می‌اندازد. فشار افکار عمومی معامله‌گران به همراه توجه رسانه‌ها باعث شده که رگولاتورها نیز سریع‌تر به فکر چاره باشند. با این حال تا زمان نگارش این گزارش، هیچ رژیم نظارتی جامع و واحدی در سطح جهان برای پراپ تریدینگ به اجرا درنیامده است. کشورها در مرحله بررسی و هشدار قرار دارند و ممکن است طی یکی دوسال آینده قوانین یا دستورالعمل‌های مشخصی ارائه شود.

در ایران، وضعیت نظارتی پراپ تریدینگ کماکان نامشخص است. از آنجا که فعالیت پراپ فرم‌ها نسبتا جدید و خارج از ساختارهای مرسوم بازار سرمایه کشور (بورس، کارگزاری‌ها و صندوق‌ها) است، هنوز قوانین خاصی برای آن تدوین نشده است. شرکت‌های پراپ ایرانی معمولاً به شکل ثبت یک شرکت مسئولیت محدود یا مشاوره‌ای فعالیت می‌کنند و مجوزی مثل سبدگردانی یا کارگزاری ندارند. سازمان بورس و اوراق بهادار و همچنین بانک مرکزی تاکنون موضع رسمی درباره پراپ تریدینگ اعلام نکرده‌اند. البته می‌توان حدس زد که اگر این فعالیت گسترده‌تر شود و تخلفاتی مشاهده گردد، نهادهای مربوطه واکنش نشان دهند. در حال حاضر مهم‌ترین توصیه کارشناسان مالی به علاقه‌مندان این است که به دلیل نبود پشتوانه نظارتی، با چشم باز وارد این حوزه شوند و تنها به شرکت‌های معتبر و خوش‌سابقه اعتماد کنند. در بخش بعدی، با مرور آمارها و ارقام، ابعاد رشد و ریسک این بازار را بیشتر روشن خواهیم کرد.

رقص ارقام در دنیای پراپ‌تریدینگ ۲۰۲۵: واقعیت‌ها به روایت آمار

صنعت پراپ تریدینگ طی چند سال اخیر رشد پرشتابی داشته و سال ۲۰۲۵ نیز از این روند مستثنی نبوده است. برای درک اندازه بازار و نرخ موفقیت یا شکست در این حوزه، می‌توان به چند آمار قابل اتکا اشاره کرد. نخست آن‌که تعداد شرکت‌های پراپ به شکل چشمگیری افزایش و سپس دستخوش تعدیل شده است. برآوردهای پایان ۲۰۲۴ نشان می‌دهد که در مجموع صدها پراپ فرم در سراسر جهان مشغول فعالیت بودند که بسیاری از آن‌ها نوپا و کوچک بودند. اما همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، نزدیک به ۸۰ تا ۱۰۰ شرکت طی سال ۲۰۲۴ تعطیل شدند و احتمالاً تعداد شرکت‌های فعال در سال ۲۰۲۵ به مراتب کمتر اما بزرگ‌تر شده است. به بیان دیگر، بازار در حال ورود به فاز انقباض و تمرکز است؛ شرکت‌های ضعیف حذف شده‌اند و شرکت‌های قوی سهم بیشتری از تریدرها را جذب می‌کنند.

از منظر رشد تقاضا و محبوبیت پراپ تریدینگ، آمارهای جهانی بسیار قابل توجه‌اند. میزان جستجوی عبارت “Prop Firm” در اینترنت طی چند سال گذشته افزایشی نمایی داشته است؛ طبق یک گزارش، تنها بین ژانویه ۲۰۲۰ تا دسامبر ۲۰۲۴ بیش از ۴۰ برابر (معادل ۴۰۰۰٪) افزایش در حجم جستجوی این کلمه کلیدی رخ داده است. این آمار نشان می‌دهد که از یک مفهوم ناشناخته در اوایل دهه ۲۰۲۰، پراپ تریدینگ به یکی از ترندهای داغ دنیای معامله‌گری تبدیل شده است. همچنین توزیع جغرافیایی علاقه‌مندان نیز جهانی شده و معامله‌گران از آسیا، اروپا، آمریکا و حتی آفریقا به دنبال فرصت‌های پراپ هستند.

به لحاظ عملکرد مالی شرکت‌های پراپ، ارقام درخور توجهی گزارش شده است. برای مثال، شرکت FTMO به عنوان یکی از لیدرهای بازار، بیش از ۲۱۳ میلیون دلار گردش مالی در سال ۲۰۲۳ داشته که نسبت به سال قبل ۲۰٪ رشد نشان می‌دهد. این درآمد عمدتاً از محل کارمزد آزمون‌ها و تقسیم سود معاملات تامین شده است. نمونه دیگر، شرکت MyForexFunds بود که تا پیش از توقف فعالیتش در ۲۰۲۳، حداقل ۳۱۰ میلیون دلار کارمزد از ده‌ها هزار مشتری خود دریافت کرده بود. این ارقام حاکی از آن است که صنعت پراپ برای گردانندگان آن به یک تجارت چندصد میلیون دلاری بدل شده است. در مقابل، میزان پرداختی به معامله‌گران موفق نیز قابل توجه بوده؛ FTMO ادعا کرده تاکنون ده‌ها میلیون دلار سود به تریدرهایش پرداخته و شرکت‌های دیگر نیز گزارش‌های دوره‌ای از مبالغ پرداختی منتشر می‌کنند. با این حال، باید به خاطر داشت که این مبالغ میان تعداد اندکی از تریدرهای برتر توزیع شده و بیشتر شرکت‌کنندگان سودی کسب نکرده‌اند. چنان‌که پیش‌تر اشاره شد، یک منبع برآورد کرده تنها حدود ۷٪ از تریدرهایی که وارد چالش‌های پراپ می‌شوند در نهایت به مرحله دریافت سود می‌رسند. بخش عمده‌ای (شاید نزدیک به ۶۰٪) نیز کل سرمایه‌ای که برای شرکت در چالش پرداخت کرده‌اند را از دست می‌دهند. این آمار تاییدی است بر ماهیت رقابتی و دشوار این حوزه.

از منظر شاخص‌های عملکردی، تغییراتی در رفتار و ترجیحات تریدرهای پراپ در ۲۰۲۴-۲۰۲۵ مشاهده شد. به عنوان نمونه، پس از محدودیت‌های ایجادشده برای استفاده از پلتفرم متاتریدر توسط شرکت MetaQuotes، بسیاری از پراپ فرم‌ها و تریدرهایشان به گزینه‌های جایگزین روی آوردند. آمار یک بررسی روی ۳۰۰ هزار حساب پراپ نشان داد که اگرچه MT5 هنوز حدود ۶۲٪ سهم پلتفرم‌ها را دارد، اما سهم سایر نرم‌افزارها مانند cTrader، MatchTrader و… به سرعت در حال رشد است. این تنوع تکنولوژی، انعطاف بیشتری به بازار داده و انحصار یک پلتفرم را از بین برده است. از سوی دیگر، میانگین سرمایه ورودی هر تریدر به چالش‌ها در سال ۲۰۲۴ نسبت به قبل کاهش یافت؛ گزارش‌ها حاکی از افت ۵۰٪ در میانگین هزینه‌ای است که هر تریدر برای شرکت در چالش پراپ صرف می‌کند. این می‌تواند به دلیل محتاط‌تر شدن تریدرها یا روی آوردن آن‌ها به حساب‌های کوچک‌تر (به جای حساب‌های بزرگ و گران‌قیمت) باشد. همچنین نرخ قبولی چالش‌ها در اکثر شرکت‌های معتبر کاهش یافته و سخت‌گیرانه‌تر شده است، به طوری که معمولاً کمتر از ۱۰٪ شرکت‌کنندگان می‌توانند مراحل ارزیابی را کامل کنند (در برخی شرکت‌های معتبر این رقم حتی به ۵٪ یا کمتر هم می‌رسد). این روند کاهشی در نرخ موفقیت، نشان‌دهنده تلاش پراپ فرم‌ها برای بقای مدل کسب‌وکار (با جلوگیری از قبولی بیش از حد تریدرها) و نیز هجوم افراد کم‌تجربه به این حوزه است که آمادگی کافی برای گذراندن چالش ندارند.

در ایران آمار رسمی از بازار پراپ وجود ندارد اما برخی شاخص‌های تخمینی قابل ذکر است. با توجه به فعالیت چند پراپ ایرانی و حضور گسترده ایرانیان در پراپ‌های بین‌المللی، می‌توان حدس زد که صدها تریدر ایرانی در این عرصه فعالند. برای نمونه، یکی از پراپ‌های داخلی مدعی است که تنها در چند ماه اول راه‌اندازی، بیش از هزار نفر در چالش‌های آن ثبت‌نام کرده‌اند (هرچند صحت این ادعا مستقل تأیید نشده). همچنین سهم کاربران ایرانی در برخی پراپ‌های خارجی قابل توجه بوده است، به طوری که برای چند شرکت، ایران جزو ۱۰ کشور اول از نظر تعداد مشتری به شمار می‌رود. این امر البته بی‌ارتباط با شرایط اقتصادی و نرخ ارز در داخل کشور نیست؛ عده‌ای از جوانان و معامله‌گران ایرانی پراپ تریدینگ را راهی برای کسب درآمد دلاری یافته‌اند و افزایش نرخ دلار جذابیت این درآمد را دوچندان کرده است.

در مجموع، آمارها ترسیم‌گر تصویری دوگانه از پراپ تریدینگ ۲۰۲۵ هستند: از یک سو رشد خیره‌کننده در مقبولیت و گردش مالی، و از سوی دیگر نرخ پایین موفقیت و ریسک بالا برای تریدرها. این صنعت در حال بلوغ و بازآرایی است و احتمالاً در سال‌های آینده متحول‌تر نیز خواهد شد.

به همین دلیل، آگاهی از نکات احتیاطی برای کسانی که قصد ورود دارند اهمیت ویژه‌ای دارد که در بخش پایانی به آن می‌پردازیم.

راهنمای جامع و عملی ورود به دنیای پراپ‌تریدینگ؛ نکات کلیدی و تجربه‌های ارزشمند من به عنوان خبرنگار رمزارز

پراپ تریدینگ در نگاه اول فرصتی جذاب برای معامله‌گران به شمار می‌رود تا بدون تامین سرمایه هنگفت اولیه، به سودهای بزرگ دست یابند. با این حال، تجربه سال‌های اخیر نشان می‌دهد که ورود به این حوزه بدون آمادگی و تحقیق کافی می‌تواند زیان‌بار باشد. در پایان این پرونده اقتصادی، چند توصیه احتیاطی و نکات عملی برای تریدرهایی که قصد فعالیت در پراپ فرم‌ها را دارند، ارائه می‌شود:

شرکت معتبر را برگزینید: اولین و مهم‌ترین قدم، انتخاب یک پراپ فرم خوش‌نام و قابل اعتماد است. قبل از پرداخت هرگونه وجه، درباره سابقه شرکت تحقیق کنید. مواردی چون ثبت قانونی شرکت، داشتن وب‌سایت و پشتیبانی حرفه‌ای، شفافیت در ذکر قوانین و کارمزدها، سابقه فعالیت حداقل ۱-۲ سال و وجود نظرات مثبت از سوی کاربران واقعی، می‌تواند نشانه اعتبار یک پراپ باشد. از شرکت‌هایی که اطلاعات شفافی ارائه نمی‌کنند یا عمر بسیار کوتاهی دارند دوری کنید. همچنین بررسی کنید آیا تاکنون گزارشی از عدم پرداخت سود یا بدقولی درباره آن شرکت منتشر شده است یا خیر.

قرارداد و قوانین را دقیق بخوانید: هر پراپ فرم دارای مجموعه‌ای از قوانین و شرایط است که باید مو به مو مطالعه و درک شود. قبل از شروع معامله، مطمئن شوید از تمام خط قرمزها و محدودیت‌ها (مثل حداکثر افت سرمایه مجاز، شرایط معاملات در زمان اخبار، ممنوعیت برخی استراتژی‌ها مانند آربیتراژ یا کپی‌تریدینگ) آگاهید. بسیاری از تخلفات تریدرها ناشی از ناآگاهی یا سهل‌انگاری در رعایت یک بند کوچک است. اگر بندی مبهم است، از پشتیبانی شرکت توضیح بخواهید و مدرکی از پاسخ آن‌ها نگه دارید. به یاد داشته باشید که عدم رعایت حتی یک قانون می‌تواند تمام زحمات شما را بر باد دهد.

مدیریت ریسک و سرمایه را در اولویت بگذارید: وسوسه سود بالا نباید شما را از اصول حرفه‌ای معامله‌گری غافل کند. داشتن یک استراتژی مدون مدیریت ریسک در چالش پراپ حیاتی است. هرگز با حداکثر حجم ممکن معامله نکنید و همیشه سناریوهای بدبینانه (مثل چند ضرر پشت سرهم) را در نظر بگیرید. اگرچه سرمایه حساب پراپ از شما نیست، اما شکست در چالش به معنای از دست دادن کارمزد پرداختی و شاید فرصت همکاری خواهد بود. پس همان اندازه که در حساب شخصی محتاطید، در حساب پراپ هم انضباط داشته باشید. مخصوصاً به حد ضررهای روزانه و کلی پایبند باشید و در صورت رسیدن به مرزهای خطر، دست از معامله بکشید. مدیریت ریسک صحیح نه تنها شانس موفقیت شما را بالا می‌برد بلکه نشان‌دهنده حرفه‌ای‌گری شما به شرکت پراپ است.

واقعبین باشید و زیاده‌روی نکنید: انتظار نداشته باشید که یک‌شبه یا حتی یک‌ماهه از طریق پراپ تریدینگ ثروتمند شوید. همان‌طور که آمارها نشان داد، درصد کمی از افراد به مراحل بالای سوددهی می‌رسند. بنابراین اگر در اولین تلاش شکست خوردید، آن را درس و تجربه بدانید و با تحلیل اشتباهات خود مجدداً تلاش کنید. برخی تریدرهای موفق گزارش کرده‌اند که پس از چند بار شکست و یادگیری تدریجی توانسته‌اند در نهایت حساب پراپ را پاس کنند. همچنین از شرکت در چندین چالش همزمان یا پشت سرهم خودداری کنید؛ این کار می‌تواند به فشار روانی و تصمیمات هیجانی منجر شود. بهتر است روی یک چالش به خوبی متمرکز شوید و تمام انرژی خود را صرف آن کنید. در صورت عدم موفقیت، مدتی استراحت کرده و استراتژی خود را بازبینی نمایید.

سود خود را ایمن کنید: در صورت موفقیت و رسیدن به مرحله دریافت سود، توصیه می‌شود در دفعات اولیه سود را سریعاً برداشت کنید و به انباشت زیاد آن در حساب پراپ وسوسه نشوید. تجربه نشان داده برخی شرکت‌ها در برداشت‌های اول مشکل خاصی ندارند اما اگر حساب خیلی بزرگ شود یا سود انباشته خیلی بالا رود، ممکن است سخت‌گیری‌ها یا بهانه‌جویی‌ها آغاز شود. با برداشت منظم سود (مثلاً ماهیانه)، ریسک شما کاهش می‌یابد. همچنین تنوع‌بخشی بد نیست: می‌توانید پس از کسب سود از یک پراپ، بخشی از آن را صرف شرکت در چالشی در پراپ دیگر یا سرمایه‌گذاری شخصی کنید تا وابستگی‌تان به یک شرکت خاص کمتر شود.

هوشیار نسبت به امنیت سایبری: از آنجا که تمام فرایند پراپ تریدینگ بر بستر اینترنت است، حفظ امنیت حساب کاربری و اطلاعات شخصی اهمیت بالایی دارد. مراقب ایمیل‌ها یا پیام‌های جعلی (فیشینگ) باشید که ممکن است به ظاهر از سمت شرکت پراپ برای شما بیاید. هیچ‌گاه اطلاعات ورود یا پسورد خود را در اختیار دیگران قرار ندهید. سعی کنید برای حساب پراپ یک ایمیل و رمز عبور منحصربه‌فرد داشته باشید و اگر شرکت مربوطه از نرم‌افزارهای جانبی استفاده می‌کند، از اصالت آن‌ها مطمئن شوید.

در نهایت، پراپ تریدینگ می‌تواند سکوی پرتابی برای معامله‌گران بااستعداد باشد، به شرط آن‌که با دید واقع‌بینانه و احتیاط کامل به آن وارد شوند. هر موفقیت بزرگی که از تریدرهای پراپ می‌شنوید (مانند کسب سودهای چند هزار دلاری در یک ماه)، با شکست‌های متعدد دیگر تریدرها همراه بوده که کمتر به چشم می‌آید. بنابراین موفقیت در این حوزه را نیازمند ترکیبی از مهارت، نظم، صبر و کمی شانس بدانید. با رعایت توصیه‌های بالا و درس گرفتن از تجربه‌های بازار، می‌توانید شانس خود را برای پیوستن به جمع آن ۵٪ الی ۱۰٪ موفق افزایش دهید. پراپ تریدینگ عرصه‌ای است که هم می‌تواند رویای تریدر شدن شما را محقق کند و هم در صورت بی‌گدار به آب زدن، روی دیگری از ریسک را به شما نشان دهد. پس با دانش و آگاهی قدم بردارید و امیدواریم معاملات پرسود و موفقی پیش رو داشته باشید.

نویسنده: داود یوسفی